Morgunblaðið - Sunnudagur - 24.02.2013, Blaðsíða 14

14 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24.2. 2013
Þ
orgerður Ingólfsdóttir
kórstjóri hlaut á dögun-
um heiðursverðlaun Ís-
lensku tónlistarverð-
launanna fyrir
ómetanlegt frumkvöðulsstarf í tón-
list og menningaruppeldi. Hún
stofnaði Kór Menntaskólans við
Hamrahlíð árið 1967 og Hamrahlíð-
arkórinn árið 1982.
Foreldrar Þorgerðar, Ingólfur
Guðbrandsson og Inga
Þorgeirsdóttir, voru bæði kennarar
og Ingólfur varð þekktur kórstjóri.
„Fyrstu minningar mínar eru
tengdar tónlist,“ segir Þorgerður.
„Það var mikil tónlist á heimili okk-
ar og við systurnar, sem erum
fimm, sungum allar mikið og lærð-
um á hljóðfæri. Þar ber ekki síst að
þakka móður okkar, sem ól okkur
upp í ást á tónlist. Mamma minntist
þess alla ævi þegar hún heyrði í
fiðlu í fyrsta sinn, það var fegursti
tónn sem hún gat hugsað sér.
Kannski var það þess vegna að við
systurnar lærðum allar að spila á
fiðlu sem börn. Mamma var alltaf
syngjandi. Við heyrðum létt fótatak
hennar þegar hún gekk upp tröpp-
urnar syngjandi. Hún aðstoðaði
okkur systurnar við námið, saumaði
öll föt á okkur og ég geng enn í föt-
um sem hún saumaði.
Mamma var mesti listamaðurinn í
fjölskyldunni. Hún lærði tónlist og
tók söngkennarapróf, eins og pabbi.
Pabba dreymdi stóra drauma og
mömmu ekki síður, en þetta var á
þeim tímum þegar það þótti sjálf-
sagt að karlar færu frekar í fram-
haldsnám. Mamma gerði allt til að
hjálpa honum að komast til náms í
tónlist. Hún var einstök kona, mikil
hetja og lífssnillingur. Hún var
grunnskólakennari og kenndi fulla
kennslu allt sitt líf. Á tímabili var
sagt að mörg vandræðabörn í
Reykjavík væru send til hennar
vegna þess að hún hafði ótrúlega
mikið lag á fólki og nærvera hennar
var sterk og hlý.
Pabbi var mikið á faraldsfæti og
þegar ég var rétt orðin átján ára
flutti hann út af heimilinu. Frá þeim
tíma ól mamma okkur ein upp og
vann fulla vinnu sem kennari. Hún
sá okkur fyrir öllu og lagði upp úr
að við stunduðum framhaldsnám og
það veitti henni mikla gleði að á tíu
árum urðum við fimm systur stúd-
entar frá MR. Allar vorum við svo í
háskólanámi.“
Hvað varð til þess að þú gerðir
tónlistina og vinnu með ungu fólki
að lífsstarfi?
„Ég er elst okkar systranna og
reyndi að vera mjög ábyrg stóra
systir, sem kannski átti sinn þátt í
að ég fór að leiðbeina og kenna. Í
móðurættinni er mikið um kennara.
Móðuramma mín var kennari á tíma
þegar sjaldgæft var að konur færu í
slíkt starf. Hún átti átta börn og sex
þeirra urðu kennarar. Ég hafði frá
barnsaldri gaman af öllu sem sneri
að músík og lærði á hljóðfæri sem
unglingur en tvítug var ég kölluð til
að kenna músík í Melaskóla í forföll-
um. Þegar sú beiðni barst hugsaði
ég með mér að það væri allt lagi að
prófa þetta. Þetta starf hafði mikil
áhrif á mig, ég var ung og ég man
hvað ég vandaði mig mikið. Kennsl-
an var svo skemmtileg og síðan hef-
ur gleðin fylgt starfi mínu með ungu
fólki. Ég lauk prófi frá Tónlistarskól-
anum í Reykjavík og eftir það fór ég
í framhaldsnám til Bandaríkjanna.“
Móðurást og kórvinir
Þú stofnaðir Kór Menntaskólans við
Hamrahlíð og síðar framhaldskór,
Hamrahlíðarkórinn. Þessir kórar
skiptu ekki bara máli fyrir ungt fólk
heldur einnig fyrir íslenskt tónlistar-
líf.
„Þetta var algjört brautryðjanda-
starf í byrjun. Það voru ekki til
blandaðir skólakórar á þessum tíma
og þetta var strembið í upphafi. En
með tímanum hefur kórstarfið vaxið
og þroskast og verkefni kóranna í
Hamrahlíð hafa verið margvísleg og
fjölbreytt. Þessir tveir kórar hafa
verið eins konar lifandi tilrauna-
smiðja fyrir íslensk tónskáld sem
hafa samið rúmlega hundrað verk
fyrir þá. Þorkell Sigurbjörnsson var
kennari minn og náinn vinur, nánast
eins og bróðir, og fyrsta verkið fyrir
Kór Menntaskólans við Hamrahlíð
setti hann inn um bréfalúguna mína
vorið 1970. Íslensku tónskáldin hafa
verið svo rausnarleg við okkur í
Hamrahlíð, þau hafa treyst þessum
ungu óreyndu kórsöngvurum fyrir
tónsmíðum sínum og það oft á
stórum stundum. Jón Nordal og Atli
Heimir Sveinsson hafa samið mikið
fyrir kórana og fylgst með okkur og
stutt alveg frá fyrstu árum kór-
starfsins. Og marga mætti nefna og
eru þar líka tónskáld sem áður voru
kórfélagar okkar. Einnig hafa erlend
tónskáld samið fyrir okkur og Arvo
Pärt tileinkaði mér eitt af sínum
kórverkum.“
Þarf ekki mikið úthald til að vera
jafnlengi í kórstarfi og þú hefur ver-
ið?
„Mamma hafði mikið úthald og ég
held að við systurnar höfum erft það
frá henni að gefast ekki upp og
reyna til hlítar að koma einhverju
góðu áleiðis. Í starfi eins og mínu er
nauðsynlegt að hafa úthald. Ég er
ekki að spila á hljóðfæri eins og
flautu eða fiðlu sem ég get sett í
kassa, farið með heim til mín, æft
mig á og átt svo við sjálfa mig hvort
árangur náist. Ég vinn með hljóð-
færi þar sem allir strengirnir eru lif-
andi manneskjur.
Í rauninni hef ég aldrei litið á kór-
starfið sem vinnu. Kröfur um launa-
kjör og vinnutíma eru ekki til í huga
mínum í sambandi við kórstarfið. Ég
hugsa bara um að reyna að gera
hlutina nógu vel og að finna tíma til
þess.“
Þú hefur unnið með fjölda ung-
menna í kórstarfi. Er ekki erfitt að
sjá svo á eftir þeim þegar þau yfir-
gefa kórinn og önnur verkefni taka
við í lífi þeirra?
„Þetta er líklega að einhverju leyti
sama kennd og þegar barn manns
fer að heiman. Ég bar ekki gæfu til
að eignast börn og hef kannski yf-
irfært móðurástina á þessa kórvini
mína, sem eru útvíkkuð fjölskylda
mín. Sú vinátta fylgir mér alltaf og
svo bætast stöðugt nýir einstaklingar
í hópinn.“
Sterkir áhrifavaldar
Þú lærðir guðfræði um tíma, hefurðu
áhuga á trúmálum?
„Ég lærði guðfræði um tíma eftir
að ég lauk stúdentsprófi. Guðfræði-
námið var afar áhugavert þótt ég
lyki því ekki. Það hefur alltaf blund-
að í mér þörf fyrir að skynja og
skilja eitthvað annað og meira en
þennan veraldlega og vélræna heim
okkar. Ég hafði líka áhuga á kirkju-
tónlist og lítúrgíu og var undir mikl-
um áhrifum frá dr. Róbert A. Ott-
óssyni, en heimili hans og konu hans
var eins og aukaheimili mitt. Róbert
kenndi við guðfræðideildina. Hann
hafði ótrúleg áhrif á nemendur sína.“
Þú nefndir móður þína fyrr í þessu
viðtali sem sterka manneskju sem
hafði mikil áhrif á þig og Róbert
Abraham sem áhrifavald. Hverjir
aðrir voru áhrifavaldar í þínu lífi?
„Fyrst og fremst var mamma
sterkur áhrifavaldur. Sigurður Nor-
dal var mikill vinur mömmu minnar
og okkar systra. Hann vildi mennta
mig sem unga stúlku og setti mér
fyrir að lesa hinar ýmsu bækur og
svo las hann fyrir mig og útskýrði
lesefnið. Ég bý enn að þessari
Gleðin
fylgir starfi
mínu
ÞORGERÐUR INGÓLFSDÓTTIR
KÓRSTJÓRI RÆÐIR UM TÓNLIST-
INA, UPPVÖXTINN, ÁHRIFA-
VALDA OG KÓRSTARFIÐ.
Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrun@mbl.is
* „Mamma hafði mikið úthald og égheld að við systurnar höfum erft þaðfrá henni að gefast ekki upp og reyna til
hlítar að koma einhverju góðu áleiðis.“
Svipmynd