Morgunblaðið - 06.04.2013, Blaðsíða 35

UMRÆÐAN 35
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. APRÍL 2013
Lýðræðisvaktin – fal-
legt orð – sá sem stend-
ur vakt um lýðræðið!
Enn betra er að bak við
þetta orð stendur hópur
fólks sem vill láta gott
af sér leiða fyrir sam-
borgara sína. Ég er á
lista hjá þessu framboði
vegna þess að ég trúi
því og treysti að sú
stefna sem þar hefur
verið mótuð gagnist al-
menningi sem á um sárt að binda eft-
ir erfiða reynslu eftir bankahrunið.
Gæfulegt sýnist að færa niður höf-
uðstól verðtryggðra og gengis-
tryggðra húsnæðislána með almenn-
um aðgerðum og mikilvægt virðist að
jafnræðis sé gætt milli lántakenda og
lánveitenda. Aðkallandi er að aðskilja
viðskiptabanka frá fjárfesting-
arstofnunum og endilega með lögum
að girða fyrir svokallað kennitöluf-
lakk.
Velferðarmálin eru ofarlega í huga.
Nauðsynlegt er að forgangsraða þeg-
ar fjármunir eru af
skornum skammti.
Standa þarf vörð um al-
mannatryggingar og fé-
lagsþjónustu og að
heimahjúkrun og að-
stoð við aldraða sé sett í
forgang. Svo þessa sé
gætt er ég persónulega
sátt við að byggingu
nýs Landspítala sé
slegið á frest þar til bet-
ur árar. Umönn-
unarstörf eru vanmetin
og illa launuð, þar þarf
að gera betur. Svo
nauðsynleg eru þessi störf fyrir sam-
félagið. Sömuleiðis þarf að huga að
hlutskipti barnafólks og að gæta þess
að konur og karlar fái í raun sömu
laun fyrir sömu störf.
Listir eru þarfar greinar í sam-
félaginu og skila því miklu í bráð og
lengd. Menntun og menningu þarf að
efla og umfram allt að tryggja jafn-
rétti til náms. Það var lengi svo að vel
gefið fátækt fólk komst ekki til
mennta vegna peningaleysis. Svo má
aldrei verða aftur.
Lýðræðisvaktin hefur á sinni
stefnuskrá að stuðla að ofangreindu –
og fjölmörgu öðru, svo sem endur-
skoðun á kvótafrumvarpinu.
Loks ber að nefna stjórnarskrár-
frumvarpið sem hlaut svo dapurleg
örlög nú fyrir skömmu. Þar var illa
farið með gott málefni sem skiptir
okkur meira í raun en við gerum okk-
ur grein fyrir í hversdagsamstrinu.
Vandað fólk og góð málefnastefna
einkenna umrætt framboð. Ég hvet
samborgara mína til þess að kjósa
Lýðræðisvaktina okkur öllum til
gæfu og gengis.
Vaktstaða við gæfu og gengi
Eftir Guðrúnu
Guðlaugsdóttir »… ég trúi því og
treysti að sú stefna
sem þar hefur verið
mótuð gagnist almenn-
ingi sem á um sárt að
binda eftir erfiða
reynslu eftir banka-
hrunið.
Guðrún
Guðlaugsdóttir
Höfundur er blaðamaður
og rithöfundur.
Búandi erlendis er
stundum skrítið að
hlusta á þjóðfélags-
umræðuna á Íslandi
þegar maður kemur
heim. Laugardaginn
fyrir páska var mér
brugðið að heyra í
fréttum viðtal við for-
mann Samtaka versl-
unar og þjónustu um
að það sé betra að
fella niður innflutn-
ingsgjöld til að lækka
skuldir heimilanna
heldur en að ganga að
rót vandans, sem er í
fjármálakerfinu
sjálfu. Er það stað-
reynd að matarverð
sé svona miklu hærra
á Íslandi en erlendis?
Hverjar eru sannan-
irnar fyrir því?
Verð páskamatar
í þremur Evrópu-
löndum
Ég bar saman inn-
kaup í þremur löndum
fyrir hefðbundinn páskamat fjöl-
skyldu minnar, sem er humarsúpa,
lambalundir og panna cotta-
eftirréttur. Á Íslandi kostar sú mál-
tíð 15.046 kr*, á Englandi 23.865
kr.* og á Ítalíu 19.354 kr.* (sjá hér
að neðan). Augljóst er að páskamat-
urinn okkar er ódýrastur á Íslandi!
Þegar litið er á tölurnar er mat-
urinn 59% dýrari í Englandi og 27%
dýrari á Ítalíu en á Íslandi. Auðvit-
að er humar dýr í Englandi og á
Ítalíu (en við útreikningana var not-
ast við verð á ferskum „scampi“
sem er líkur íslenskum humri). Ef
ég sleppi forréttinum í útreikn-
ingum þá er páskamaturinn í Eng-
landi samt 24% dýrari en á Íslandi,
en á Ítalíu er verðið þá orðið svipað.
Matarmenning skapast
af náttúru landsins
Á Ítalíu er matur almennt mjög
ódýr ef hann er framleiddur þar, en
um leið og um innflutning er að
ræða er það talið vera munaðarvara
fremur en nauðsynjavara og því
dýrara. Hvað með Ísland; erum við
ekki vel stödd með framleiðslu á
mat? Nýtum við ekki heita vatnið til
að framleiða alls konar úrvals-
grænmeti og ávexti? Öldum saman
höfum við neytt okkar heilbrigða og
holla lambakjöts. Landbúnaði á Ís-
landi hefur ekki verið breytt í iðn-
aðarframleiðslu eins og t.d. hefur
mikið gerst í Bretlandi (en þar er
nú hreyfing til að breyta því til
baka). Í sveitum okkar er stund-
aður fjölbreyttur land-
búnaður og dýr njóta
þar meira frelsis en
víðast hvar annars
staðar. Svo ekki sé
minnst á að við höfum
besta fisk í heimi, sem
er ekki bara góður
heldur líka tiltölulega
ódýr; til dæmist hinn
klassíski íslenski
hversdagsmatur, soðin
ýsa og kartöflur, er
48% dýrari í Bretlandi
en á Íslandi.
Er ekki eðlilegt að
matur og matarhefðir
mótist af umhverfi og
menningu þar sem
maturinn er fram-
leiddur? Hvernig á þá
ódýrari innflutningur á
mat að hjálpa skulda-
stöðu heimilanna?
Sjálfbjarga þjóð
Ég spyr, hverjar eru
langtímaafleiðingar
þess að fella niður inn-
flutningsgjöld? Eflaust
verða afleiðingarnar
þær að landbúnaður Ís-
lands leggist af og við
verðum ekki lengur sjálfbjarga að
fæða okkur sjálf. Grundvöllur sjálf-
stæðs lands er að tryggja matvæla-
öryggi með eigin framleiðslu.
Ég bið Íslendinga að hugsa sig
vel um og varast áróður þeirra sem
vilja fórna íslenskri matvælafram-
leiðslu. Eins og ítalskt máltæki seg-
ir: Ef staðreyndarugl er endurtekið
í sífellu verður það álitið sann-
leikur. Lítum á rökin og stað-
reyndir sem liggja að baki áður en
við tökum afstöðu og gerum breyt-
ingar sem geta haft skaðlegar af-
leiðingar. Við höfum gnótt af hreinu
vatni, við framleiðum nóg af ódýrri
orku og mat til sjá fyrir öllum
landsmönnum; sem er einstæður
lúxus í þessum heimi. Verum stolt
af þessari sterku sérstöðu okkar og
metum hana fyrir það sem hún er.
Seljum ekki matvælaöryggið frá
okkur, verðum ekki þrælar er-
lendra markaðsafla, höldum sjálf-
stæði okkar.
*Útreikningar voru miðaðir við verð á
kílógrammi af kjöti, skelfiski eða lítra af
rjóma. Til að einfalda útreikninga var
verði á grænmeti og kryddjurtum sleppt.
Gengi á pundi og evru var fengið frá vef-
síðunni www.xe.com/currencyconverter,
31.. mars 2013. Matarverð á Íslandi var
fengið hjá Nóatúni og Hagkaupum. Á
Englandi var matarverð fengið hjá Wait-
rose (www.waitrose.co.uk) og Fishfanatics
(www.fishfanatics.co.uk), en á Ítalíu var
matarverð fengið hjá Esselunga (www.es-
selungaacasa.it).
Er sjálfstæði
Íslands til sölu?
Eftir Ragnhildi
Þóru Káradóttur
Ragnhildur
Káradóttir
»…páskamat-
urinn okkar
er ódýrastur á
Íslandi! Þegar
litið er á töl-
urnar er mat-
urinn 59% dýr-
ari í Englandi
og 27% dýrari á
Ítalíu en á Ís-
landi.
Höfundur er lektor í taugavísindum
við háskólann í Cambridge, Bretlandi.
www.gilbert.is
FYRIR ERFIÐUSTU AÐSTÆÐUR
SIF BJÖRGUNARÚRIÐ
ÍSLENSKT 1000 METRA VATNSHELT OFURÚR
Heildsöludreifing: Oddi Höfðabakka 7, S: 515 5000
m
ag
gi
@
12
og
3.
is
21
.8
52
/0
1.
13
sem brotna auðveldlega niður í náttúrunni
Lífrænir maíspokar
Pokarnir henta vel við flokkun á lífrænum eldhúsúrgangi sem fer til jarðgerðar. Þeir eru fram-
leiddir úr maíssterkju og samlagast moltunni við jarðgerðina á nokkrum vikum. Þessir pokar eru
allt öðru vísi en hefðbundnir plastpokar sem eyðast afar hægt og geta verið skaðlegir náttúrunni.
Fást í öllum helstu verslunum.