Morgunblaðið - Sunnudagur - 12.05.2013, Blaðsíða 6

6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12.5. 2013
HEIMURINN
BANGLADESS
DHAKA Kona fannst á lífi á
föstudag í rústum verksmiðju-
hússins, sem hrundi sautján
dögum fyrr. Konan, sem heitir
Reshma, var með meðvitund
og náði að kalla til björgunarmanna. Nú er
talið að yfir þúsund manns hafi látið lífið
þegar byggingin hrundi.
DANMÖRK
FARUM Nýfætt stúlkubarn
fannst undir runna á víðavangi
í bænum Farum
á Sjálandi. Barnið,
sem hafði verið
sett í plastpoka,
var flutt á
sjúkrahús og heilsast vel. Móðir
barnsins hefur ekki fundist
en fjölmargar fjölskyldur hafa
boðist til þess að taka barnið
í fóstur.
BANDARÍKIN
CLEVELAND Þrjár konur
voru frelsaðar í Cleveland
í Ohio í
Bandaríkjunum
en þær höfðu
verið í haldi
manns í áratug.
Mannræninginn, Ariel Castro,
var handtekinn en hann beitti
konurnar skefjalausu ofbeldi.
Saksóknarar segja að krafist
verði dauðarefsingar yfir
Castro.
NOREGUR
ÞRÁNDHEIMUR Tveir létu lífið þegar brú í byggingu
hrundi. Verið var að leggja steypu í brúargólfið þegar stoðir
undir brúnni gáfu sig. Níu voru fluttir á sjúkrahús. Framkvæmd-
um við tíu brýr, sem eru í byggingu í Noregi, hefur verið
frestað þar til ljóst er hvers vegna brúin í Þrándheimi hrundi.
Nokkur mannfjöldi var fyrir
utan dómsalinn í München
þegar réttarhöldin hófust á
mánudag yfir Beate Zschäpe.
Þar á meðal var Semiya Sim-
sek. Faðir hennar, Enver, var
fyrsta fórnarlamb nýnasist-
anna árið 2000. Hann var af
tyrkneskum uppruna og var
að störfum í söluskála fyrir
Döner Kebab-samlokur eins
og þau fórnarlömb sem
fylgdu í kjölfarið. Lögreglan
var á algerum villigötum.
Grunur beindist að al-
þjóðlegum glæpagengj-
um, eiturlyfjahringjum
og jafnvel ættingjum
fórnarlambanna, en ekki
að öfgamönnum úr
röðum nýnas-
ista, þrátt fyrir
vísbendingar.
Réttarhöld hófust í Þýskalandiá mánudag yfir BeateZschäpe, sem sökuð er um
aðild að tíu morðum, einni tilraun
til morðs, tveimur sprengju-
tilræðum og 15 vopnuðum ránum.
Fórnarlömbin voru innflytjendur,
átta af tyrkneskum uppruna, einn
af grískum og ein lögreglukona. Í
13 ár fór Zschäpe huldu höfði
ásamt tveimur öðrum nýnasistum.
Málið olli miklu uppnámi í Þýska-
landi. Yfirvöld þykja hafa brugðist
illa og vekur furðu að lögregla
skyldi aldrei komast á slóð þre-
menninganna. Tímaritið Die Zeit
kallar málaferlin þýðingarmestu
réttarhöld þýskrar sögu.
8. nóvember 2011 gekk Zschäpe
inn á lögreglustöð í bænum Zwic-
kau í austurhluta Þýskalands og gaf
sig fram með orðunum: „Þið eruð
að leita að mér.“
Zschäpe hefur upp frá því ekkert
látið uppi um þann tíma, sem
hryðjuverkin stóðu yfir. „Allir í
Þýskalandi þekkja nafnið hennar,“
sagði í blaðinu Die Welt, „en
enginn veit hver hún er.“ Ýmislegt
er þó vitað. Zschäpe stofnaði
nýnasistaselluna NSU ( Nation-
alsozialistische Untergrund) ásamt
samverkamönnum sínum, Uwe
Mundlos og Uwe Böhnhardt. Þeir
fundust látnir fjórum dögum áður
en hún gaf sig fram og höfðu
greinilega stytt sér aldur eftir mis-
heppnað bankarán.
Að sögn lögreglunnar voru þau í
ástarsambandi, framfleyttu sér með
því að ræna banka og leituðu uppi
fórnarlömb úr röðum innflytjenda.
Zschäpe leigði íbúð í Zwickau
ásamt Mundlos og Böhnhardt. Ná-
grannar segja að hún hafi verið
„viðkvæm sál“ sem aldrei lét póli-
tískar öfgar í ljós. „Hún var nokk-
urs konar stóra systir og var með
stórt hjarta,“ sagði ónefnedur ná-
granni í sjónvarpsviðtali.
Ástarþríhyrningur
Ákæruvaldið segir að hún hafi
sennilega aldrei tekið í gikkinn, en
ráðið ferðinni í NSU og notað til
þess tilfinningaböndin, sem hún
tengdist Mundlos og Böhnhardt.
Samkvæmt fréttum féll hún fyrst
fyrir Mundlos, síðan Böhnhardt.
Böhnhardt var sagður óútreikn-
anlegur með veikleika fyrir vopn-
um.
Fimm manns eru ákærðir
fyrir að hafa aðstoðað þre-
menningana. Einn þeirra
sagði lögreglu að Zschäpe
hefði verið „eins og eig-
inkona, en tveggja manna“.
Zschäpe, sem gekk undir
að minnsta kosti níu
nöfnum, sá um elda-
mennskuna og tvo
ketti, sem voru á heimilinu, Lilly og
Heidi. 4. nóvember sprengdi hún
íbúðina í Zwickau í loft upp, líkast
til í því skyni að eyða sönnunar-
gögnum eftir að samverkamenn
hennar voru allir. Kettina hafði hún
skilið eftir hjá nágranna.
Zschäpe fæddist 2. janúar 1975 í
borginni Jena í Austur-Þýskalandi,
sem þá var. Móðir hennar, Anne-
rose Apel, mun ekki hafa vitað að
hún væri barnshafandi. Talið er að
faðir hennar sé Rúmeni, en hann
gekkst ekki við henni. Fyrstu þrjú
æviárin skipti Zschäpe þrisvar um
eftirnafn. Loks tók hún eftirnafn
annars eiginmanns móður sinnar.
Hún var 14 ára þegar Berlínar-
múrinn féll 1989. Við það varð mikil
upplausn þar sem hún bjó í Austur-
Þýskalandi og myndaðist frjór jarð-
vegur fyrir öfgahreyfingar nýnas-
ista sem hún fór ekki varhluta af.
Þegar farið var að rýna í rann-
sókn morðanna og annarra glæpa,
sem þremenningarnir frömdu, kom
í ljós að lögreglan og leyniþjón-
ustan í Þýskalandi höfðu gert fjölda
mistaka og yfirsjóna. Yfirmaður
leyniþjónustunnar sagði af sér þeg-
ar í ljós kom að skjölum, sem vörð-
uðu málið, hafði verið eytt.
Návígi vekur spurningar
Einnig kom í ljós að milli hinna
ýmsu arma leyniþjónustunnar og
hægri öfgahreyfinga er net sam-
skipta þar sem ríkið var með út-
sendara og greiddi fyrir upplýs-
ingar. Þetta hefur vakið spurningar
um meðvirkni yfirvalda með hægri
öfgahreyfingum og þau hafi jafnvel
verið í vitorði með þeim.
Angela Merkel kanslari sagði að
málið væri „smán“ fyrir Þýskaland
og baðst afsökunar á því að grunur
hefði beinst að ættingjum fórn-
arlambanna, sem hún sagði að væri
„sérstaklega sársaukafullt“.
Á fyrsta degi var réttarhöldunum
frestað til 14. maí. Búist er við að
þau standi fram á næsta ár.
Þið eruð
að leita
að mér
BEATE ZSCHÄPE FÓR HULDU HÖFÐI Í 13 ÁR, RÆNDI
BANKA MEÐ FÉLÖGUM SÍNUM OG SKIPULAGÐI MORÐ Á
INNFLYTJENDUM. RÉTTARHÖLDIN YFIR HENNI HAFA VERIÐ
KÖLLUÐ ÞAU MIKILVÆGUSTU Í SÖGU ÞÝSKALANDS.
Enver
Simsek
Á VILLIGÖTUM
Beate Zschäpe í réttarsalnum í München á mánudag. Aðgangur var takmarkaður. Maður á sjötugsaldri, sem beðið
hafði í 20 tíma eftir að komast inn, sagðist hafa viljað koma í veg fyrir að nýnasistar fengju sæti í dómsalnum.
AFP
*Morð hryðjuverkasellunnar í Thüringen voru tilræðivið land okkar. Þau voru smán fyrir land okkar.Angela Merkel, kanslari Þýskalands, í ræðu til minningar
um fórnarlömb nýnasistanna þriggja í febrúar í fyrra.
Alþjóðamál
KARL BLÖNDAL
kbl@mbl.is