Morgunblaðið - 20.12.2013, Blaðsíða 16

16 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. DESEMBER 2013
Velferðarráðuneytið hefur endur-
útgefið neyðarkort sem var upp-
haflega gefið út af samráðsnefnd um
framkvæmd aðgerðaáætlun vegna
ofbeldis gegn konum í nánum sam-
böndum. Um er að ræða lítið og
handhægt kort með fyrirsögninni
„Við hjálpum“. Kortið er á fimm
tungumálum; íslensku, ensku,
pólsku, rússnesku og taílensku.
Kortinu er ætlað að leiðbeina konum
sem þurfa aðstoð vegna ofbeldis á
heimili eða kynferðislegs ofbeldis
um hvert þær geta leitað sér hjálpar.
Á kortinu eru símanúmer Neyð-
arlínunnar (112), Kvennaathvarfs-
ins, Stígamóta, Neyðarmóttöku
vegna nauðgunar og Hjálparsíma
Rauða krossins.
Kortinu verður dreift víðsvegar
um landið, svo sem á heilsugæslu-
stöðvum og hjá félagsþjónustum
sveitarfélaga. Þeir sem óska eftir að
fá eintök af kortinu geta sóttum þau
á netfanginu postur@vel.is
Neyðarkort
fæst á ný
Kjartan Kjartansson
kjartan@mbl.is
Framþróun tækninnar, sem meðal
annars hefur leitt til þess að hægt er
að senda bréf án þess að nota hefð-
bundin frímerki, hefur ekki komið
niður á frímerkjasöfnun nema síður
sé. Hún hefur jafnvel létt söfnurum
lífið. Þetta segir Gísli Geir Harðar-
son, formaður Landssambands ís-
lenskra frímerkjasafnara.
„Flestar póststjórnir hafa haldið
óbreyttu magni [frímerkja] eða jafn-
vel aukið það þannig að ef þú ert að
safna þá er alveg nóg af nýjum
merkjum. Menn eru hins vegar ekki
mikið að fá þau á bréfum heim til sín
nema helst um jólin þegar margir
senda jólapóst,“ segir Gísli.
Þá kallar ný tækni á nýja söfnun.
Til dæmis er nú hægt að skrifa sms-
kóða sem fæst í gegnum farsíma utan
á umslög í stað þess að nota frímerki.
„Það eru sumir sem safna bréfum
með þessum sms-kóðum. Svo lengi
sem þetta er borið út, þó það heiti
ekki frímerki, þá er þetta póstsaga,“
segir Gísli.
Þar við bætist að internetið hefur
einfaldað aðgengi safnara að frí-
merkjum, til dæmis í gegnum eBay.
„Það hafa margir áhugaverðir
hlutir fundist í gegnum netið. Maður
sem á kannski eitt íslenskt bréf hend-
ir því inn á eBay og fær mikið fyrir
það af því að það sjá margir síðuna.
Ef þessi tækni hefði ekki verið til
staðar hefði þessi hlutur kannski
aldrei fundist og dagað uppi,“ segir
hann.
Leggst í dvala um skeið
Á bilinu 300-400 safnarar eru í
landssambandinu og er meðalaldur-
inn nokkuð hár að sögn Gísla. Ein-
hver endurnýjun eigi sér stað í hópn-
um þó hún sé ef til vill ekki eins mikil
og hann vildi sjá.
„Flestir þeir sem koma nýir inn
hafa einhvern tímann verið safnarar.
Fólk hefur safnað sem börn. Svo
kemst það það á unglings- og fullorð-
insaldur, stofnar heimili og þá leggst
söfnunin oft í dvala. Þegar fuglarnir
eru flognir úr hreiðrinu þá hafa menn
aftur tíma,“ segir Gísli.
Morgunblaðið/Kristinn
Safnari Gísli með hluta af frímerkjasafninu sínu. Landssamband íslenskra frímerkjasafnara er með opið hús á laug-
ardögum í Síðumúla 17 á milli 13-15 þar sem allir eru velkomnir að koma að skoða og fá ráðgjöf.
Tæknin með söfnurum
 Sumir frímerkjasafnarar safna nú sms-kóðum utan á um-
slögum  Internetið hefur einfaldað aðgengi að safngripum
Morgunblaðið/Eggert
Frímerki Gísli safnar öllu sem teng-
ist Borgarfjarðar- og Mýrasýslu.
www.forlagid.is – alvöru bókaverslun á netinu
HÁRBEITT
SKEMMTISAGA
„Ný Íslendingasaga.
Launfyndin og víða
sprenghlægileg
samfélagsskoðun, uppfull
af gæsku og gamansemi ...“
PÁLL BALDVIN
BALDVINSSON
HHHH
FRÁSAGNARGLEÐI,
NÆMI, GRÁGLETTNI.
„SÖGUSVIÐIÐ ER
HLÍÐARDALUR
... DALURINN ER
UNDARLEGA LÍKUR
FLJÓTSHLÍÐINNI.“
SKAFTI Þ. HALLDÓRSSON /
MORGUNBLAÐIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Dómur Hæstaréttar í gengislána-
máli Haga gegn Arion banka kann
að hafa fordæmisgildi í málum þar
sem dómarar
telja að jafnræði
sé meðal lánveit-
enda og lántaka.
Þetta er mat
Einars Huga
Bjarnasonar
hæstaréttarlög-
manns en um-
ræddur dómur
féll 12. desember.
Málsatvik eru
þau að Hagar kröfðu Arion banka
um endurgreiðslu fjár sem félagið
taldi sig hafa ofgreitt af tveimur
lánssamningum sem það gerði við
Kaupþing, forvera Arion banka.
Lánin voru gengislán samtals að
jafnvirði 1.250 milljónir króna og
greiddu Hagar þau upp árið 2009.
Áhrif fyrri gengislánadóma
Með dómum Hæstaréttar 16. júní
2010 í málum nr. 92/2010 og nr. 153/
2010 var komist að þeirri niðurstöðu
að óheimilt væri að binda fjárhæðir
lána í ísl. krónum við gengi erlendra
gjaldmiðla. Í kjölfarið voru sam-
þykkt svonefnd Árna Páls-lög þar
sem kveðið var á um að gengislán
skyldi endurreikna með óverð-
tryggðum vöxtum Seðlabankans.
Arion banki endurreiknaði lánið á
grundvelli þessa og kom þá fram inn-
stæða hjá Högum að verðmæti sam-
tals um 515 milljónir króna.
Eftir að endurútreikningurinn fór
fram féllu svonefndir kvittanadómar
fyrir Hæstarétti. Tók rétturinn þar
tillit til þess að lántakar hefðu ávallt
staðið í skilum af gengislánum.
Komst Hæstiréttur jafnframt að
þeirri niðurstöðu að í þeim málum
bæri að víkja frá þeirri meginreglu
kröfuréttar að kröfuhafi, sem hefði
fengið minna greitt en hann hefði
rétt til, ætti kröfu á hendur skuldara
um það sem vangreitt væri, enda
fæli það í sér verulega íþyngjandi
kröfu á hendur lántakanum.
Á grundvelli þessa fóru Hagar
fram á 636 milljóna króna viðbótar-
kröfu. Hæstiréttur hafnaði þeirri
kröfu og staðfesti þar með dóm Hér-
aðsdóms Reykjavíkur í málinu.
Niðurstaða Hæstaréttar byggist á
því, m.a. með vísan til umfangsmikils
reksturs verslunarfyrirtækisins, að
jafnræði hafi verið með aðilum auk
þess sem lántaki hafi verið í aðstöðu
til að semja um skilmála lánssamn-
inganna á tímabilinu. Einar Hugi tel-
ur aðspurður að þetta geti haft for-
dæmisgildi í gengislánamálum þar
sem stór fyrirtæki koma við sögu.
Þetta sé að líkindum ekki stór hópur
en lánsfjárhæðir geti á hinn bóginn
numið umtalsverðum fjárhæðum.
Dómurinn hefur hins vegar að hans
dómi ekki áhrif á stöðu minni og
meðalstórra fyrirtækja og því síður
einstaklinga.
Mál Haga geti
haft fordæmi
 Viðbótarkröfu hafnað í gengismáli
Einar Hugi
Bjarnason