Morgunblaðið - Sunnudagur - 26.01.2014, Blaðsíða 15

26.1. 2014 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15
Skeifunni 8 | sími 588 0640 | casa.is
Komið og upplifið Natuzzi gallerýið okkar
100%made in Italy
www.natuzzi.com
Við bjóðum velkomna ítalska hönnun
Natuzzi endurspeglar fullkominn samhljóm og kjarna Ítalskrar hönnunar.
Það er æðislegt að upplifa hlýja og kósý stemningu í Natuzzi umhverfi.
Staður þar sem fólki líður vel.
lega of lengi í einu. Það er ekki hollt. Skáld
eiga að hreyfa við fólki, líka að koma því til
að hlæja.“
Brageyrað lifir góðu lífi
Á síðasta ári kom frá þér bók um brag-
fræði. Er þjóðin að týna niður bragfræðinni
eða er fólk ennþá vel inni í bragfræði-
reglum?
„Ég ætla ekkert að fullyrða um það hvort
brageyra þjóðarinnar hafi skerst. Einar
Benediktsson sagði í frægri grein árið 1916
að brageyra þjóðarinnar væri að sljóvgast
og þekking á bragfræði að glatast. Hann
vildi að brugðist yrði við þegar í stað. Ekki
er mér þó kunnugt um að nokkuð hafi verið
gert í því þá utan almenn kennsla í fram-
haldsskólum sem aldrei varð nema örlítið
brot af móðurmálskennslunni. Brageyrað
lifir samt enn góðu lífi. Ég veit að um land
allt er fólk á öllum aldri að yrkja og gerir
það samkvæmt réttum reglum. Ég hef
komið í grunnskóla þar sem krakkar yrkja
vísur og gera það alveg rétt. Þegar skoð-
aðar eru niðurstöður úr botnasamkeppni
Námsgagnastofnunar á Degi íslenskrar
tungu koma hundrað til tvö hundruð réttir
botnar frá nemendum úr grunnskólum ár-
lega.
Ég held að það hafi alltaf verið allur gang-
ur á því hversu vel þjóðin kunni bragfræði.
Á öllum öldum hafa verið ortar vísur sem
voru ekki nógu góðar. Páll Vídalín, fræði-
maður og skáld sem var uppi á 18. öld, gaf
þeim kveðskap virðulegt latneskt heiti og
kallaði delerium poeticum. Það var heiti yfir
það þegar menn voru að yrkja og kunnu það
ekki.
Það sem upp úr stendur er að bragregl-
urnar eru alveg skýrar. Ef við veltum því
fyrir okkur við hvað sé miðað þegar talað er
um hvort rétt sé ort eða rangt þá er svarið
það að skáldin hafa með kveðskap sínum sett
reglurnar. Það eru til ógrynni af vísum,
kvæðum, rímum, þulum og sálmum frá öllum
öldum og í þessum kveðskap eru skýrt af-
markaðar reglur sem vel er hægt að ná utan
um og flokka. Það eru þær reglur sem ég
tók saman í þessari bók, Íslenskri bragfræði.
Ég var í tvö ár að vinna bókina og það var
nokkurt átak að ná utan um reglurnar, setja
nöfn á hugtökin þar sem þau vantaði og
setja reglurnar síðan þannig fram að hægt
væri að kenna þær.
Mér finnst að skólakerfið hafi brugðist
þegar kemur að bragfræðinni. Það er full
ástæða til að leggja töluvert í að kenna
bragfræðina því hún er kjarninn í öllum
kveðskap okkar í ellefu hundruð ár. Alveg
fram á miðja 20. öld er allur sá kveðskapur
sem stendur upp úr og gefinn er út ortur
undir þessum reglum og nú í seinni tíð er
svo að sjá sem hefðbundin ljóð blómstri
sem aldrei fyrr. Bragfræðin er samofin
tungumálinu og menningunni og mér finnst
að við eigum að sýna henni virðingu. Vissu-
lega eru til ágæt ljóð sem ekki lúta þessum
bragreglum. Það er önnur tegund kveð-
skapar og stendur vel fyrir sínu. Hefð-
bundna ljóðið er annað. Bragurinn sem hag-
yrðingar okkar og skáld hafa haldið
gangandi allt frá landnámi er perla sem við
Íslendingar eigum út af fyrir okkur og okk-
ur ber skylda til að varðveita og skila áfram
til næstu kynslóða.
Hvað er það skemmtilegasta sem þú hefur
fengist við um ævina?
„Ætli það sé ekki að fást við bókaútgáfu
og yrkja ljóð. Svo fannst mér alltaf gaman
að kenna. Ég kenndi í unglingadeildum
grunnskólanna í tuttugu og tvö ár og á mjög
góðar minningar þaðan. Mér hefur sjaldan
liðið betur um dagana en bak við kenn-
araborðið í grunnskólanum. Ég uppgötvaði
mjög fljótlega eftir að ég fór að kenna að
unglingar spegla það sem þeim er sýnt. Ef
þú sýnir þeim hroka munu þeir sýna þér
hroka og ef þú sýnir þeim dónaskap sýna
þeir dónaskap á móti. Ef þú sýnir þeim
sanngirni þá eru þeir sanngjarnir. Ef þú
sýnir þeim kurteisi sýna þeir þér kurteisi.
Og ég kenndi nemendum mínum meðal ann-
ars að yrkja og ber ábyrgð á því að heilu
hóparnir af grunnskólanemum voru orðnir
fljúgandi hagmæltir þegar þeir útskrifuðust.
Ég er nokkuð stoltur af því.“
Hvernig finnst þér að eldast?
„Mér finnst gott að eldast. Ég er ánægður
með lífshlaup mitt. Það er langt síðan ég
setti mér það markmið að deyja vel og ég er
stöðuglega að vinna í því. Lífið endar með
því að maður deyr og sú stund er lokaprófið.
Ég stefni á það að deyja þannig að ég sé
sáttur við það sem ég hef lifað.“
„Skáld eiga að hreyfa við
fólki, líka að koma því til
að hlæja,“ segir Ragnar Ingi.
Morgunblaðið/Kristinn
* Mér finnst að skólakerfið hafibrugðist þegar kemur
að bragfræðinni. Það er
full ástæða til að leggja
töluvert í að kenna
bragfræðina því hún er
kjarninn í öllum kveð-
skap okkar í ellefu
hundruð ár.