Morgunblaðið - 04.01.2014, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. JANÚAR 2014
KOLAPORTIÐ
Opið um helgina
kl. 11-17
www.kolaportid.is
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson, Sigtryggur Sigtryggsson, ritstjorn@mbl.is Viðskipti Agnes Bragadóttir, vidskipti@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is Íþróttir
Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Guðrún Hálfdánardóttir, Sunna Ósk Logadóttir netfrett@mbl.is, Smartland Marta María Jónasdóttir, smartland@mbl.is Umræðan | Minningar | Bréf til blaðsins mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Viðar Guðjónsson
vidar@mbl.is
Einari Markúsi Einarssyni, 28 ára
gömlum Kópavogsbúa, brá í brún
þegar hann kom að bifreið sinni á
nýársdag þar sem hluti af flugeldi
hafði farið í gegnum afturrúðuna.
„Þetta var plaststykkið sem fest er
við spýtuna, en hún var dottin af.
Stykkið féll greinilega með svo
miklum krafti að rúðan mölbrotn-
aði,“ segir Einar um aðkomuna.
Spýta í gegnum framrúðu
Bíll Einars er ekki sá eini sem
varð fyrir skemmdum vegna flug-
eldarusls. Að sögn Páls Gunnlaugs-
sonar, bifreiðasmíðameistara hjá
Bílrúðumeistaranum, koma reglu-
lega til hans bílar með brotnar rúð-
ur eftir áramót. Þegar höfðu þrír
viðskiptavinir leitað til hans frá
áramótum vegna bílrúðubrota sem
rekja má til flugelda. Í einu tilvik-
inu hafði spýtan sem flugeldurinn
er festur við komið niður af svo
miklum krafti að hún fór í gegnum
framrúðu jeppabifreiðar. „Þetta er
lyginni líkast. Ég hef unnið í þessu
síðan 2001 og ég man ekki eftir því
að það hafi gerst áður,“ segir Páll
og bendir á að framrúðan sé marg-
falt sterkari en aðrar rúður bílsins.
„Það er eins og spýtan hafi virkað
eins og spjót þegar hún kom niður.
Plastið var ennþá á flugeldinum
eftir að hann sprakk. Saman lenti
þetta á rúðunni og ég held að
plastið hafi brotið rúðuna og veikt
hana en svo hafi spýtan fylgt í kjöl-
farið og farið í gegn,“ segir Páll.
10% kostnaður eiganda
Samkvæmt upplýsingum frá
tryggingafélaginu Sjóvá er yfir-
gnæfandi meirihluti bifreiða með
bílrúðutryggingu. Hlutur eiganda,
sjálfsábyrgðin, er 10% af heildar-
upphæð viðgerðarinnar. Að sögn
Páls er kostnaður bifreiðaeigenda
því á bilinu 9-15 þúsund krónur í
flestum tilfellum. Hann getur þó
verið um 20 þúsund krónur ef um
stóra jeppa er að ræða.
Ætla má að fólki sé nokkur
hætta búin af flugeldarusli þegar
það kemur niður úr háloftunum.
Að sögn Elísabetar Benedikz, yfir-
læknis á bráðadeild Landspítalans,
eru þess dæmi að fólk hafi leitað til
bráðamóttöku vegna meiðsla sem
rekja má til þessa. „Ég hef heyrt
af því að fólk hafi fengið spýtur í
höfuðið en ekkert slíkt gerðist
núna. Maður getur séð það fyrir
sér að ef spýtan fer tugi eða
hundruð metra upp í loft segir það
sig sjálft að fólk getur fengið
slæman áverka ef það verður fyrir
henni þegar hún kemur niður aft-
ur,“ segir Elísabet.
Ljósmynd/Páll Gunnlaugsson
Spjót Spýta af flugeldi fór í gegnum framrúðu bifreiðar. Viðgerðarmaður segist aldrei hafa séð slíkt á starfsferl-
inum þar sem framrúður séu margfalt sterkari en aðrar bílrúður. Bílrúður brotna oft þegar flugeldarusl fellur.
Rusl mölvar bílrúður
 Flugeldarusl skemmdi bifreiðar um áramótin  Getur
valdið slæmum áverkum á fólki  „Þetta er lyginni líkast“
Ljósmuynd/Einar Markús Einarsson
Mölbrotin Afturrúða á bíl Einars Markúsar var í molum þegar hann kom að
á nýársdag. Plasthólkur af flugeldi hafði lent á rúðunni og brotið hana.
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Umhverfisstofnun hefur sent sveitar-
stjórnum Skeiða- og Gnúpverja-
hrepps og Ásahrepps bréf þar sem
leitað er samþykkis fyrir breyttum
mörkum stækkaðs friðlands í Þjórs-
árverum. Umhverfis- og auðlinda-
ráðuneytið telur rétt að breyta suð-
urmörkum fyrirhugaðs friðlands
lítillega. Einnig er lagt til að færa
mörkin norðaustast þannig að Þjórs-
árlón verði utan friðlýsta svæðisins.
Þegar undirrita átti friðlýsingu
stækkaðs friðlands Þjórsárvera í júní
síðastliðnum bárust athugasemdir
m.a. frá Landsvirkjun, sveitarfélög-
um o.fl. Ráðuneytið ákvað þá að
fresta undirritun
friðlýsingarinnar.
Sigurður Ingi Jó-
hannsson, um-
hverfis- og auð-
lindaráðherra,
sagði að þessar at-
hugasemdir hefðu
verið skoðaðar
vandlega.
„Þá sáum við að
það væri hægt að
friða Þjórsárver ásamt því að taka
þann kost, Norðlingaölduveitu 566-
567,5 m.y.s, sem settur var í vernd-
aráætlun í Rammaáætlun 2 og setja
innan friðlandsins og tryggja þannig
friðlýsingu Þjórsárvera sem menn
hafa barist fyrir í 40 ár,“ sagði Sig-
urður. Hann sagði tillöguna nú að
breyttum mörkum friðlandsins gerða
til að tryggja að engar virkjanafram-
kvæmdir eða mannvirki tengd virkj-
unum yrðu innan friðlýsta svæðisins.
Fyrrnefnd Norðlingaölduveita 566-
567,5 m.y.s. yrði því ekki virkjuð því
hún myndi lenda innan friðlýsta
svæðisins. Hún hefði náð inn í Ey-
vindarver. Það svæði væri nú sett inn
í friðlýsingarskilmálana og þar af
leiðandi yrði ekki virkjað þar.
„Hvort einhverjir aðrir virkjana-
kostir í Þjórsá, utan hins friðlýsta
svæðis og með minni vatnshæð, verða
skoðaðir einhvern tíma í seinni
Rammaáætlun er ekki útilokað, en
það hefur ekkert með friðlýsingu
Þjórsárvera að gera,“ sagði Sigurður.
Breyting á friðlandi Þjórsárvera
 Norðlingaölduveita 566-567,5 m.y.s. er úr myndinni  Engin
virkjanamannvirki eiga að vera innan friðlands Þjórsárvera
Sigurður Ingi
Jóhannsson
Breytingar á tillögu að mörkum
stækkaðs friðlands í Þjórsár-
verum verða ræddar á fundi
sveitarstjórnar Skeiða- og
Gnúpverjahrepps nk. þriðjudag.
Björgvin Skafti Bjarnason odd-
viti sagðist ekki eiga von á að
málið yrði afgreitt á einum
fundi því það væri viðamikið og
umdeilt.
Hann kvaðst telja að í 10.
grein auglýsingar um friðland í
Þjórsárverum, sem skrifa átti
undir á liðnu sumri, væri opnuð
leið til ýmiss konar fram-
kvæmda í friðlandinu, fengist
til þess leyfi Umhverfisstofn-
unar og viðkomandi sveitar-
félags.
„Almennt eru menn ekki
hrifnir af virkjun eða stíflu upp
við Þjórsárverin. Þetta er fyrst
og fremst kjánaleg breyting og
hefur ekkert gildi til eða frá um
hvort verður virkjað þarna eða
ekki, en það er ekki skoðun
lögfræðinga umhverfisráðu-
neytisins,“ sagði Björgvin um
hugmyndirnar um breytt mörk
stækkaðs friðlands Þjórsárvera.
Viðamikið og umdeilt mál
ODDVITI SKEIÐA- OG GNÚPVERJAHREPPS
Samkvæmt rann-
sókn Karls Er-
lings Oddasonar
og samstarfs-
manna, sem
fjallað er um í
nýjasta tölublaði
Læknablaðsins,
mætti fækka
blóðhlutagjöfum
umtalsvert; rauð-
kornagjöfum um
6%, blóðvökvagjöfum um 14% og
blóðflögugjöfum um þriðjung.
Í ritstjórnargrein Þorbjörns Jóns-
sonar, sérfræðings í ónæmisfræði
og blóðgjafarfræði og formanns
Læknafélags Íslands, kemur fram
að víðast hvar í heiminum sé vax-
andi eftirspurn eftir blóðhlutum, á
sama tíma og framboð hafi minnk-
að. Hann segir þetta krefjast þess
að dregið verði úr ónauðsynlegum
blóðhlutagjöfum til sjúklinga en á
Landspítala sé verið að setja á stofn
nefnd um blóðhlutanotkun og hlut-
verk hennar verði m.a. að fylgjast
með notkuninni, efla fræðslu og
stuðla að bættum vinnubrögðum á
þessu sviði.
Þorbjörn segir að virkum blóð-
gjöfum á Íslandi hafi fækkað úr
7.200 í 6.500 á árunum 2005-2012
og Blóðbankinn áætli að þörf sé á
um 1.500 nýjum virkum blóð-
gjöfum.
Mögulegt að fækka
blóðhlutagjöfum
 Stofna nefnd um málið á Landspítala
Þorbjörn
Jónsson
Veðurstofan spáði stormi norðvest-
antil á landinu í dag, þar átti að
vera norðaustanátt, 18-23 m/s, en
annars 10-15 m/s vindur. Rigning
eða slydda norðan- og austantil og
snjókoma á Vestfjörðum. Annars
þurrt að kalla.
Óvissustig vegna snjóflóða á
norðanverðum Vestfjörðum var
enn í gildi í gærkvöld.
Í gær var óveður víðast hvar á
Vestfjörðum og sumstaðar stór-
hríð. Vegurinn um Ísafjarðardjúp
var opnaður en þar var þæfings-
færð og skafrenningur. Stórhríð
var og ófært á Steingrímsfjarðar-
heiði. Vegurinn um Þröskulda var
ekki opnaður. Ófært var á Gemlu-
fallsheiði, þungfært var á Flateyr-
arvegi. gudni@mbl.is
Áfram verður stormur
norðvestantil á landinu