Morgunblaðið - 04.01.2014, Blaðsíða 26

BAKSVIÐ
Gunnar Dofri Ólafsson
gunnardofri@mbl.is
Fjárveitingar til Persónu-verndar verða á árinu2014 auknar um 30 millj-ónir. Aukningin nemur í
kringum 50% hækkun á framlögum
til stofnunarinnar, sem verða 92,5
milljónir króna á árinu 2014.
Hörður Helgi Helgason, for-
stjóri Persónuverndar, segir fjár-
framlögin munu skipta sköpum í
starfsemi stofnunarinnar, sem hafi á
síðustu misserum ekki getað sinnt
nema allra brýnustu verkefnum.
Persónuvernd hafi ekki getað sinnt
eftirliti eða verkefnum sem henni
eru falin með lögum, auk þess sem
frumkvæðiseftirlit stofnunarinnar lá
algjörlega niðri.
„Alveg fram til 31. desember á
nýliðnu ári var staðan sú sem hér er
dregin upp. Fjárheimildin sem sam-
þykkt var í fjárlögum fyrir árið 2014
var í fullkomnu samræmi við það
sem stofnunin hefur óskað eftir ár-
um saman,“ segir Hörður Helgi.
Skorið niður frá árinu 2000
Hann segir að fljótlega eftir að
stofnunin tók til starfa árið 2000 hafi
framlög til hennar verið skorin nið-
ur, allt þangað til á fjárlögum þessa
árs. „Það var svo komið að við eydd-
um langmestu af rekstrarfénu í að
leigja okkur húsnæði, borga hita og
rafmagn, borga laun forstjóra og
skrifstofustjóra. Svo voru eiginlega
ekki neinir peningar eftir til að ráða
starfsfólk. Við áttum að vera átta
manna stofnun þegar lögin um hana
voru sett árið 2000, en í fyrra var svo
komið að stofnunin hafði yfir að ráða
2,8 stöðugildum.“
Með innan við þrjá sérfræðinga
segir hann ekki hafa verið hægt að
sinna þeim skyldum sem löggjafinn
lagði á stofnunina. „Það var komið
svo að það eina sem stofnunin gerði
var að sinna áreiti, það er að svara
innkomnum erindum. Allt eftirlit var
orðið aflagt, sem og öll frumkvæð-
isvinna og kynningarstarf. Það sama
á við um allt erlent samstarf, sem er
hryggjarstykkið í þessu persónu-
verndarkerfi, því persónuupplýs-
ingar og þau verkefni sem við þurf-
um að fást við lúta ekki landa-
mærum,“ segir Hörður Helgi.
„Aukning fjárframlaga til stofn-
unarinnar gefur henni nýjan byrj-
unarreit til að geta aftur farið að
sinna flestum okkar verkefnum.“
Engar viðbótarfjárheimildir
þrátt fyrir 50 ný lög
Hörður Helgi bendir á að frá
því að stofnunin tók til starfa hafi
verið sett um 50 ný lög þar sem vísað
er beinlínis til laganna um persónu-
vernd eða stofnuninni eru falin ný
verkefni. Þessu hafi stofnunin ekki
getað sinnt.
„Í engum þessara laga eru
stofnuninni færðar neinar viðbót-
arfjárheimildir. Okkur er því ennþá
sniðinn nokkuð þröngur stakkur,
þetta er þó eins og himinn og haf,
samanborið við síðustu ár.“
Þrátt fyrir niðurskurð segir
Hörður Helgi að stofnunin verði að
öllum líkindum ekki rekin með halla
á árinu 2013. „Við höfum getað rekið
stofnunina innan rekstrarheimilda
og erum afskaplega stolt af því, og
fórum ekki fram á krónu í fjárauka-
lögum. Menn gleyma því oft að þau
eiga að vera til að mæta óvæntum
útgjöldum í rekstri stofnana. Það
var ekkert óvænt í okkar út-
gjöldum.“ Hann segir að stofn-
unin þurfi aftur að ná þeim stalli
að vera bakbeinið í upplýsinga-
öryggi á Íslandi þar sem fólk get-
ur leitað upplýsinga um upplýs-
ingaöryggi og vera á pari
við erlendar systur-
stofnanir sínar.
Framlög til Persónu-
verndar aukin um 50%
AFP
Persónuvernd Forstjóri Persónuverndar segir loks útlit fyrir að stofnunin
geti sinnt þeim verkefnum sem henni er skylt samkvæmt lögum.
26
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. JANÚAR 2014
Þ
að er alls ekki óeðlilegt að menn séu
hugsi yfir stöðu þjóðkirkjunnar og
umtalsverðri fækkun innan hennar
raða síðustu ár. Eflaust er mörgu
um að kenna, s.s. hneykslismálum
og vaxandi áhuga á öðrum lífsskoðunum. En hitt
er annað mál hvort þessi þróun sé áhyggjuefni,
hvort íslenskt samfélag verði á einhvern hátt
verra samfara undanhaldi kristninnar, líkt og
Brynjar Níelsson þingmaður hélt fram í hug-
vekju í Seltjarnarneskirkju á nýársdag.
Lögmaðurinn sagði m.a. að kirkjan hefði verið
skotspónn ófrægingarherferðar sem hefði fund-
ið hljómgrunn hjá Reykjavíkurborg og víðar og í
kjölfarið hefði að mestu verið skorið á tengslin
milli kirkju og skóla. Hann hefur nokkuð til síns
máls, þar sem málflutningur þeirra sem finna
trúarbrögðum allt til foráttu hefur stundum
jaðrað við trúarofstæki og það er umdeilanlegt að taka fyrir
samvinnu kirkju og skóla á meðan meirihluti þjóðarinnar
kýs að hafa þjóðkirkju.
Kristnir eru þó síst skárri þegar kemur að lífsskoð-
unaráróðri og er hugvekja Brynjars ágætt dæmi um það.
Þar segir hann m.a.: „Þegar stjórnvöld leitast við að af-
kristna þjóðina er stuðlað að upplausn samfélagsins og af-
menningu þess. Það gerist ekki á einni nóttu en þegar heilu
kynslóðirnar fá takmarkaða kristinfræðslu og finna jafnvel
helst fyrir neikvæðni í garð kristinnar trúar mun það ekki
eingöngu hafa áhrif á menningu og takmarka menning-
arlæsi, heldur munu siðferðisviðmið breytast og kristin gildi
þynnast út. Æðruleysið, kærleikurinn og fyrirgefningin eru
okkur nefnilega ekki í öllum tilvikum í blóð bor-
in.“
Þetta er ekki hægt að skilja öðruvísi en að
samfélag trúleysingja, eða fólks annarrar lífs-
skoðunar, væri dæmt til siðleysis og ómenn-
ingar. Hvaða skilaboð eru þetta til ókristinna,
frá manni sem heldur því fram í ræðu sinni að
boðskapur kristninnar sé ekki útilokandi á
nokkurn hátt, en á sama tíma að kristin gildi séu
þau einu réttu fyrir íslenskt samfélag?
„Biblían barst ekki með faxi frá himnum,“
sagði einhver. Hún var samin af mönnum og við
höfum fyrir löngu afskrifað stóran hluta þess
sem hún kennir okkur, t.d. hvað varðar meðferð
á konum. Annan boðskap, þann sem Brynjar og
flestir aðrir Íslendingar vilja halda í, um æðru-
leysi, kærleika og fyrirgefningu, er einnig að
finna annars staðar. Kristnin á ekki einkarétt á
honum. Við höfum valið það úr Biblíunni sem við höfum vilj-
að halda í og hafnað öðru, til samræmis við það samfélag
sem við viljum vera, lagt blessun okkar yfir fóstureyðingar,
getnaðarvarnir og hjónabönd samkynhneigðra, ólíkt öðrum
kristnum samfélögum. Við höfum sömuleiðis sótt í önnur
trúarbrögð eftir hentugleika, í heimspeki og náttúruna.
Vissulega byggist íslenskt samfélag á kristinni arfleifð og
það væri mikill missir ef hún hyrfi úr menningu okkar.
Hvert sem við stefnum verður hún ávallt hluti af sögu ís-
lensku þjóðarinnar en sagan kennir okkur að það er mun
heillavænlegra að við veljum á hverjum tíma hvernig sam-
félag við viljum vera en að við látum stjórnast af einhverjum
einum heilögum sannleik. holmfridur@mbl.is
Hólmfríður
Gísladóttir
Pistill
Hnignun íslensks samfélags?
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Ánýliðnu árivoru 15banaslys í
umferðinni, og
hafa þau ekki verið
fleiri frá árinu
2009. Þó að það séu
váleg tíðindi er rétt að stíga
varlega til jarðar áður en farið
er að draga ályktanir af þessari
breytingu á milli ára.
Tíðni banaslysa hérlendis er
sem betur fer lág, og hvert ein-
stakt slys vegur því þungt þeg-
ar horft er á tölfræðina. Síð-
ustu árin hefur verið unnið
mikið að því að fækka bana-
slysum í umferðinni. Hefur
margt lagst þar á eitt, bættir
vegir, betri bílar, bættar for-
varnir og áróður fyrir bættri
umferð og síðast en ekki síst
aukin umferðarfræðsla fyrir
ungt fólk, sem er stærsti
áhættuhópurinn.
Enn þarf þó að taka til hend-
inni við að byrgja brunninn, og
verður því verki líklega aldrei
lokið, því miður. Þó að þróunin
sé, þegar litið er til lengri tíma,
jákvæð þegar kemur að bana-
slysum eru umferðarslys í
heild sinni enn allt of tíð. Þar
skiptir einnig mjög miklu máli
ástand og hönnun þeirra
umferðarmannvirkja sem við
notumst við. Hafa ber í huga að
aðstæður nú eru mun betri en
þær voru fyrir ekki lengra en
tíu, fimmtán árum svo ekki sé
farið lengra.
Tvöföldun Reykjanes-
brautar hefur sýnt gildi sitt svo
um munar, en í vor verða liðin
tíu ár frá því að síðast varð
banaslys á leiðinni milli
Reykjavíkur og Keflavíkur,
fari allt að óskum. Engu að síð-
ur hafa enn orðið óhöpp og al-
varleg slys á þess-
ari leið, og hefur
verið brugðist við
því að einhverju
leyti með því að
setja upp vegrið á
völdum köflum.
Mætti að ósekju fara þá leið
víðar í vegamálum hérlendis.
Suður- og Vesturlandsvegir
hafa tekið að einhverju leyti við
hlutverki Reykjanesbrautar
sem hættulegustu vegir lands-
ins, og er suma af hættulegustu
vegköflum landsins að finna
þar, einkum á Suðurlandsvegi.
Í Morgunblaðinu í gær var
greint frá því, að til stæði að
tvöfalda Hellisheiðina, og að
þær framkvæmdir fari í fullan
gang þegar snjóa leysir. Ber að
fagna því að loksins sé ráðist í
þá þörfu framkvæmd. Ekki er
þó síður þörf á því að ráðast í
vegabætur á leiðinni milli
Hveragerðis og Selfoss, þar
sem mörg slys hafa orðið á síð-
ustu árum. Þegar skoðaðar eru
aðstæður á landsbyggðinni
koma einnig til jarðgöng, sem
geta í vissum tilfellum bjargað
mannslífum.
Sérhvert líf sem glatast í
banaslysi í umferðinni er lífi of
mikið. Þá er enn ótalinn sá
fjöldi annarra umferðarslysa
sem hafa alvarlegar afleiðingar
sem seint eða aldrei fæst bót á.
Ekki er langt síðan rúmlega
tuttugu manns, og jafnvel yfir
þrjátíu, fórust á einu ári vegna
umferðarslysa. Vilji menn
forðast afturhvarf til þess tíma
þurfa allir að taka höndum
saman. Ástæða er því til að
hvetja fólk til þess að gæta ýtr-
ustu varkárni í umferðinni svo
að árið 2014 megi verða farsælt
umferðarár.
Gerum árið 2014
að betra umferðar-
ári en það sem
var að líða}
Sýnum aðgát
í umferðinni
Hverfisgatanvar svo að
segja ófær í jólaös-
inni og enn hefur
ekki verið lokið við
endurgerð hennar
þó að fram-
kvæmdum hafi átt
að ljúka fyrir rúmum mánuði.
Afleiðingarnar fyrir þá sem
reka verslanir og þjónustu-
fyrirtæki í nágrenni Hverfis-
götunnar eru augljósar.
Helsta skýring borgar-
yfirvalda á töfunum er frost.
Frostið var auðvitað alveg
óvænt og ófyrirsjáanlegt eins
og borgarbúar hafa ítrekað
mátt reyna í tíð núverandi
borgarstjórnarmeirihluta sem
verður alltaf jafnhissa þegar
veturinn gengur í garð.
En það er ekki aðeins
Hverfisgatan sem
hefur verið lokuð
umferð um langt
skeið. Klappar-
stígurinn er annað
dæmi um götu í
miðborg Reykja-
víkur sem hefur
liðið fyrir óstjórnina. Sú gata
hefur verið meira og minna
lokuð í fimmtan mánuði á síð-
ustu tveimur árum. Það verður
að teljast mikill árangur sé
markmiðið að hrekja fólk á bíl-
um úr miðborginni.
Nú er út af fyrir sig í góðu
samræmi við annað að borg-
aryfirvöld hafi litla samúð með
þeim sem ferðast um á bílum í
miðborginni, en hvað með þá
sem reka þar fyrirtæki? Vilja
borgaryfirvöld losna við þá
líka?
Borgaryfirvöldum
hafa vægast sagt
verið mislagðar
hendur við gatna-
framkvæmdir}
Ófært um miðborgina
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Hörður Helgi segir að Persónu-
vernd stefni nú að því að ráða í
fyrsta sinn í 13 ára sögu stofn-
unarinnar sérfræðing á sviði
upplýsingaöryggis. „Það hefur
ekki verið svigrúm til þess. Upp-
lýsingaöryggi er eitt okkar
helsta verkefni. Þó svo að það
sé brýnt að tryggja öryggi innan
fjarskiptafyrirtækja, eins og
kom í ljós eftir Vodafone-
lekann, þá er það bara ein teg-
und af hundruðum fyrirtækja og
stofnana á landinu sem fara
með persónuupplýsingar. Það
er okkar að kynna fyrir mönnum
þá vá sem steðjar að upplýs-
ingaöryggi, hvaða leiðir eru
færar til að veita mönn-
um aðstoð við að gæta
að upplýsingaöryggi.
Það getur verið allt
frá því að gæta þess
að skjalageymslur séu
læstar til þess að gæta
að netöryggismálum og
svo framvegis.“
Margvísleg
verkefni
PERSÓNUVERND
Hörður Helgi
Helgason