Morgunblaðið - Sunnudagur - 23.02.2014, Blaðsíða 4

Þróun á skráðum brotum og óhöppum
Ölvun við akstur Akstur undir áhrifum ávana- og fíkniefna
Þróun á skráðum brotum vegna ölvunar við akstur og aksturs undir
áhrifum ávana– og fíkniefna árin 2008 - 2013.
1.200
1.000
800
600
400
200
0
Fj
öl
di
br
ot
a
2008 2009 2010 2011 2012 2013
1.
08
9
32
0
83
4
44
1
81
6
50
9
81
0
58
5
83
9
70
1 8
97
81
9
Óhöpp tengd ölvunarakstri Óhöpp tengd fíkniefnaakstri
Þróun á skráðum óhöppum þar sem brot vegna ölvunar við akstur og
aksturs undir áhrifum ávana– og fíkniefna komu við sögu árin 2008 - 2013.
250
200
150
100
50
0
Fj
öl
di
óh
ap
pa
2008 2009 2010 2011 2012 2013
20
4
42
14
2
45
13
8
56
11
6
64
11
2
50
11
6
46
Sektir og sviptingar vegna ölvunar- og fíkniefnaaksturs
2,5‰
2,0‰
1,5‰
1,0‰
0,5‰
0‰
Vínandamagn
í blóði
0,50-
0,60‰
0,61-
0,75‰
0,76-
0,90‰
0,91-
1,10‰
1,11-
1,19‰
1,20-
1,50‰
1,51-
2,00‰
2,01‰
eða meira
1. brot:
70.000 kr.
2 mánuðir
1. brot:
70.000 kr.
4 mánuðir
1. brot:
90.000 kr.
6 mánuðir
1. brot:
100.000 kr.
8 mánuðir
1. brot:
110.000 kr.
10 mánuðir
1. brot:
140.000 kr.
12 mánuðir
1. brot:
160.000 kr.
18 mánuðir
1. brot:
160.000 kr.
24 mánuðir
Sektarupphæðir og lengd ökuleyfissviptingar fyrir mismunandi brot
2. brot*:
0,50-1,19‰ = 180.000 kr. og 2 ár
2. brot*:
200.000 kr.
3 ár
2. brot*:
220.000 kr.
3 ár, 6 mán.
2. brot*:
240.000 kr.
4 ár
Ölvunarakstur:
Ávana- og fíkniefnaakstur (1. brot):
*Síðara brot á ákvæðum greinarinnar eða ökumaður hefur áður brotið gegn 1. sbr. 2. mgr. 45. gr. a.
250 ng/ml
200 ng/ml
150 ng/ml
100 ng/ml
50 ng/ml
0 ng/ml
Amfetamín MDMA
Ávana- og
fíkniefni í
þvagi
Lítið
magn
Allt að
170 ng/ml
í blóði
Mikið
magn
170 ng/ml
í blóði
eða meira
Lítið
magn
Allt að
2 ng/ml í
blóði
Mikið
magn
2 ng/ml
í blóði
eða meira
Mikið
magn
220 ng/ml
í blóði
eða meira
Lítið
magn
Allt að
30 ng/ml í
blóði
Mikið
magn
30 ng/ml
í blóði
eða meira
Óháð
magni
Kannabis
70.000 kr.
4 mánuðir
140.000 kr.
1 ár
70.000 kr.
4 mánuðir
140.000 kr.
1 ár
140.000 kr.
1 ár
70.000 kr.
4 mánuðir
140.000 kr.
1 ár
70.000 kr.
3 mánuðir
Kókaín
hafi fyrir vikið aukist jafnt og þétt.
Fram að því var lögregla illa í
stakk búin til að takast á við slík
brot þar sem lagagrunnur var
veikur.
Fjölgun einstakra mála getur
því, að hans mati, helgast af öfl-
ugri löggæslu. Færri smjúgi gegn-
um nálaraugað en áður.
Vakni grunur um fíkniefnaakstur
er ökumaður færður á næstu lög-
reglustöð, þar sem tekin er af hon-
um blóð- og þvagprufa og sett í
rannsókn. Viðurlög við brotunum
má skoða á grafi hér að ofan.
Kristján segir vont að alhæfa en
aukin þekking og viðbúnaður lög-
reglu vegna fíkniefnaaksturs vegi
án efa þungt þegar horft er til
þess að heildarbrotum hefur fjölg-
að, voru 1.409 árið 2008 en 1.716 á
síðasta ári. Það að fleiri náist núna
þýði sumsé ekki endilega að fleiri
séu að aka undir áhrifum fíkniefna.
Ástandið líklega betra
Máli sínu til stuðnings vísar hann
til fjölda óhappa sem tengjast ölv-
unar- og fíkniefnaakstri. Það að
þeim fjölgi lítið sem ekkert af
völdum fíkniefna en fækki verulega
af völdum ölvunar sé betri mæli-
kvarði á ástandið í umferðinni en
fjölgun skráðra brota. „Í raun eru
vísbendingar um að ástandið sé
betra núna en árið 2008,“ segir
Kristján.
Enda þótt málin séu nú fleiri
eru færri einstaklingarnir á bak
við fíkniefnaaksturinn en á bak við
ölvunaraksturinn. Síbrotamenn eru
með öðrum orðum fleiri. Auk sekta
og sviptingar ökuleyfis er laga-
heimild til að gera ökutæki sí-
Þ
að sem af er árinu hafa
98 ölvunarakstursbrot
og 121 brot vegna
aksturs undir áhrifum
ávana- og fíkniefna
verið skráð hjá Lögreglunni á höf-
uðborgarsvæðinu. Þetta er í fyrsta
skipti sem síðarnefndu brotin mæl-
ast fleiri. Brotum vegna aksturs
undir áhrifum ávana- og fíkniefna
hefur fjölgað hratt undanfarin ár.
Árið 2008 voru
þau 320 í umdæmi
Lögreglunnar á
höfuðborgarsvæð-
inu en 819 í fyrra.
Á sama tíma
fækkaði ölvunar-
akstursbrotum úr
1.089 niður í 897.
Þróunin er allt
önnur þegar kem-
ur að óhöppum tengdum fíkniefna-
akstri. Málum fjölgaði úr 42 í 64
frá 2008 til 2010 en fækkaði aftur
niður í 50 2012 og 46 2013. á sama
tíma hefur óhöppum sem tengjast
ölvunarakstri fækkað umtalsvert.
Sjá graf hér að ofan.
Kristján Ólafur Guðnason, að-
stoðaryfirlögregluþjónn hjá Lög-
reglunni á höfuðborgarsvæðinu,
segir það vissulega tíðindi að skráð
brot vegna fíkniefnaaksturs séu í
fyrsta sinn orðin fleiri en skráð
brot vegna ölvunaraksturs. Töl-
urnar segi þó ekki alla söguna, þar
sem búnaður lögreglu til að mæla
fíkniefnavímu ökumanna hafi batn-
að til muna árið 2006 þegar gerðar
voru breytingar á lögum og verk-
lagi lögreglu vegna aksturs undir
áhrifum ávana- og fíkniefna. Þekk-
ing lögreglumanna og möguleikar
brotamanna upptæk en að sögn
Kristjáns er ekki víst að það dugi
til enda séu þeir ekki alltaf á eigin
bílum. Ekki er lagaheimild til að
senda menn í áfengis- eða vímu-
efnameðferð vegna brota af þessu
tagi.
Ýmsar ástæður eru fyrir því að
menn eru gripnir við akstur undir
áhrifum áfengis eða fíkniefna. Það
getur til dæmis gerst við hefð-
bundið eftirlit lögreglu, ef aksturs-
lagið er undarlegt, ef lög-
reglumenn bera kennsl á ökumann
vegna eldri afbrota eða ef ökumað-
ur veldur óhappi í umferðinni.
Að sögn Kristjáns hefur lögregla
margvísleg úrræði til að taka
menn úr umferð, hún fylgist til
dæmis reglulega og markvisst með
ökumönnum sem koma út úr vín-
búðum og af öldurhúsum. Aldrei er
slakað á eftirliti enda getur fólk
vitaskuld sest drukkið eða vímað
undir stýri á öllum tímum sólar-
hrings.
Lögregla stöðvar bíl á Hringbraut vegna gruns um ölvunar- eða fíkniefnaakstur.
Morgunblaðið/Júlíus
Frakkir eru
skakkir
SKRÁÐUM BROTUM VEGNA AKSTURS UNDIR ÁHRIFUM
FÍKNIEFNA HEFUR FJÖLGAÐ JAFNT OG ÞÉTT SÍÐUSTU ÁR.
LÖGREGLAN Á HÖFUÐBORGARSVÆÐINU TELUR ÞAÐ
ALLT EINS GETA STAFAÐ AF HERTRI LÖGGÆSLU EN RAUN-
VERULEGRI FJÖLGUN TILFELLA.
4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23.2. 2014
* Eftir einn – ei aki neinn.Íslenskt spakmæli. ÞjóðmálORRI PÁLL ORMARSSON
orri@mbl.is
Þórhildur Elín Elínardóttir,
upplýsingafulltrúi Samgöngu-
stofu, segir
stofuna að
sjálfsögðu
taka ein-
dregna af-
stöðu gegn
ölvunar- og
öðrum
vímuakstri,
eins og sam-
félagið hljóti allt að gera.
Spurð um úrræði til að
draga úr akstri undir áhrifum
nefnir hún hert eftirlit og for-
varnir. „Áróður gegn ölv-
unarakstri virkar, það er inn-
ræting gegn því að fólk setjist
drukkið undir stýri. Það gildir
aðeins öðru máli um fíkniefn-
in. Um leið og fólk neytir
þeirra er það strax orðið
brotlegt við lög, óháð því
hvort það keyrir bíl. Þess
vegna ætti útgangspunkturinn
í raun að vera: „Ekki neyta
fíkniefna“ í stað „ekki neyta
fíkniefna og keyra“.
Þórhildur fagnar því að um-
ferðaróhöppum vegna ölv-
unar- og fíkniefnaaksturs sé
ekki að fjölga en áréttar að
mikilvægt sé að halda vöku
sinni og reka áfram harðan
áróður gegn lögbrotum af
þessu tagi. „Grundvall-
arþáttur ábyrgra ökumanna
er að vera allsgáðir undir
stýri,“ segir hún.
VERUM ALLSGÁÐ!
Þórhildur Elín
Elínardóttir
Kristján Ólafur
Guðnason