Morgunblaðið - Sunnudagur - 23.02.2014, Qupperneq 52

Í myndum
52 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23.2. 2014
M alí er stórt land, tólf sinnum stærra en Ísland. En helmingurinn, nær allur norður-hlutinn, er nær óbyggileg og brennheit Sahara-eyðimörkin, og þar hafa Túregarnirbúið, ásamt arabískum bræðrum sínum, sem tóku bæði bókstafstrú og stefnuskrá Al
Ka-ída upp á sína arma. Hvorum tveggju hefur þótt mikið á sinn hlut hallað við uppbyggingu
landsins, þeim finnst þeir hafa verið afskiptir af stjórninni, sem situr langt fyrir sunnan í höf-
uðborginni Bamakó.
Svo þeir gripu til vopna í janúar 2012, og tíu mánuðum seinna var allur norðurhluti landsins
undir þeirra ógnarstjórn, þar með taldar gömlu menningarborgirnar Gaó og Timbúktú.
Fólk flúði unnvörpum, og fyrir ári voru 400 þúsund Malíbúar á vergangi, mest börn. Þar af
hafði helmingurinn, um 200 þúsund manns, flúið land, þar af flestir, eða 70 þúsund til Márit-
aníu, og 50 þúsund til Níger og Búrkína Fasó. Flestir fóru þó í skjól til höfuðborgar Malí, Ba-
makó, en yfir 100 þúsund flóttamenn komu þangað og leituðu skjóls hjá vinum, ættingjum eða
vandalausum sem buðu þeim þak yfir höfuðið.
Fyrrihluta síðasta árs ákveða síðan norðanmenn að sækja suður, hertaka allt landið, og færa
mannlífið aftur til miðalda, með sharíalögum, og tilheyrandi. Frakkar (gömlu nýlenduherrarnir)
bregðast við og hafa forystu um að stöðva framrás uppreisnarmannanna, og tekst það eftir
nokkurra vikna skærur og stríð. Síðastliðið haust tókst þeim, ásamt hermönnum frá Tsjad og
Níger, undir fána SÞ, að ná öllu landinu aftur, nema smáfjallabút norðan við Kidal, sem enn er
á valdi uppreisnarmanna.
En flóttamannavandinn hverfur ekki á einni nóttu. Hægt og bítandi er ástandið þó að lagast,
en það tekur tíma.
Það sá ég á haustmánuðum, í minni þriðju ferð til landsins, og þeirri fyrstu eftir að borg-
arastríðið hófst.
Í höfuðborginni renna 100 þúsund flóttamenn saman við mann og annan, og þeir eiga bara
eina heita ósk, að komast aftur heim. Byrja eðlilegt líf, yrkja jörðina, koma börnunum aftur í
skólann, horfa á stjörnurnar heima, láta sig dreyma.
Fáir eru eins gestrisnir, litríkir og glaðværir og þessar 15 milljóna manna menningarþjóðir
sem saman byggja þetta landlukta Vestur-Afríkulýðveldi, Malí.
Þrátt fyrir erfiðleika er stutt í gleði og leik hjá börnunum.
400 ÞÚSUND MALÍBÚAR Á VERGANGI
Stríð og friður
EKKI SPURNING; FÁ LÖND ERU EINS GEFANDI AÐ HEIMSÆKJA OG MALÍ. EN
ÞAR BRÁ SKÝ FYRIR SÓLU ÁRIÐ 2012, ÞEGAR TÚREGAR OG ARABÍSKIR UPP-
REISNARMENN, SEM HVORIR TVEGGJU BÚA Í NORÐURHLUTA LANDSINS, HER-
TÓKU FYRST NORÐURHLUTANN OG SÓTTU SÍÐAN Í SUÐURHLUTANN ÞAR
SEM BLÖKKUMENN, SEM TELJA YFIR 80% ÍBÚA ÞESSA RISASTÓRA LANDS, BÚA.
Ljósmyndir og texti: Páll Stefánsson
„Fyrir ári voru 400 þúsund Malíbúar á vergangi, mest börn.“
Drengur í bol með mynd af Obama.Flóttamenn eiga bara eina heita ósk, að komast aftur heim.
Plastflöskur, þvegnar og endurnýttar.
Þessi fallega stúlka
gæddi sér á graut,
þó eflaust ekki eins
og við erum vön.