Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.08.2014, Blaðsíða 48

Morgunblaðið/Kristján
Sýning Urta Islandica ehf., Skap-
andi greinar, verður opnuð í dag
klukkan 15 í Ketilhúsinu. Sýn-
ingin samanstendur af myndlist,
gjörningum, vöruhönnun, mat-
vælaiðnaði og verslun. Tilgang-
urinn er að skoða samlegðaráhrif
þessara ólíku sviða og þá orku
sem losnar úr læðingi þegar
skapandi greinar á borð við
myndlist komast í tæri við fjár-
magn sem tengist viðskiptalífinu
og öfugt.
Spjótum verður að sögn beint
að ríkjandi stigveldishugsun innan
listgreina og því viðhorfi að list-
irnar séu í eðli sínu hreinar,
frjálsar og óháðar markaðnum. Á
sama tíma verður þeirri hugmynd
andmælt að listirnar séu byrði á samfélaginu, listamenn afætur
og að leggja eigi niður opinbera styrki á þessu sviði. Viðburð-
urinn er hugsaður sem samræðugrundvöllur og vettvangur fyrir
nýja hugmyndafræði þar sem siðfræði, samfélagsábyrgð og sjálf-
bærni gegna lykilhlutverki.
Sýningin stendur til 21. september og er opin alla daga nema
mánudaga klukkan 10 til 17 en klukkan 12 til 17 frá og með 2.
september. Sýningarstjóri er myndlistar- og athafnakonan Þóra
Þórisdóttir.
SÝNINGIN SKAPANDI GREINAR
Ný hugmyndafræði í Ketilhúsi
Þóra Þórisdóttir, myndlistar-
og athafnakona, er sýning-
arstjóri Urta Islandica ehf.
Morgunblaðið/Ómar
Á SÝNINGUNNI VERÐUR SPJÓTUM BEINT AÐ RÍKJANDI
STIGVELDISHUGSUN INNAN LISTGREINA.
48 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17.8. 2014
Menning
Verksmiðjan á Hjalteyri býður til skemmti-
legrar dagskrár í dag klukkan 16 undir yfir-
heitinu Fukl. Um er að ræða innsetningar og
gjörninga eftir myndlistarmenn, rithöfunda
og tónlistarfólk, þar á meðal Angelu Rawl-
ings, Gest Guðnason, Kari Ósk Grétudóttur
og Kristínu Eiríksdóttur. Koma listamann-
anna og viðburðurinn eru styrkt af
Myndlistarsjóði og Menningarráði Eyþings.
Þess má auk þess geta að bakhjarlar Verk-
smiðjunnar á Hjalteyri eru CCP Games, Bú-
stólpi og Hörgársveit. Sýningin stendur til og
með 2. september.
VERKSMIÐJAN Á HJALTEYRI
INNSETNINGAR
Innsetningar og gjörningar verða sýndir á
sýningunni á Hjalteyri sem verður opnuð
klukkan 16 í dag.
Stöpullinn í garði Listasafns Íslands. Nýtt verk eftir
Ingólf Arnarson verður afhjúpað á honum í dag.
Nýtt verk eftir listamanninn Ingólf Arnarson,
Án titils, verður afhjúpað á Stöplinum í Lista-
safni ASÍ á morgun klukkan 15. Ingólfur hefur
í gegnum tíðina verið iðinn við kolann, en
hann hefur meðal annars haldið sýningar í
Skotlandi, Belgíu, Þýskalandi og Bandaríkj-
unum. Hann nam á sínum tíma við Jan van
Eyck-akademíuna í Maastricht í Hollandi auk
þess sem hann gegndi stöðu prófessors við
Listaháskóla Íslands í sjö ár.
LISTAVERK AFHJÚPAÐ
INGÓLFUR MEÐ
NÝTT VERK
Alþjóðlegu orgelsumri í
Hallgrímskirkju lýkur nú
um helgina með tvennum
tónleikum, á laugardag
klukkan 12 og sunnudag
klukkan 17, þar sem Þjóð-
verjinn Axel Flierl mun
leika þekkt orgellög. Tón-
listarmaðurinn, sem er 38
ára, er organisti og tónlist-
arstjóri við Basiliku heilags Péturs í Dillingen
við Dóná í Bæjaralandi og listrænn stjórnandi
alþjóðlegu orgeltónlistarhátíðarinnar Dill-
inger Basilikakonzerte.
Á efnisskrá laugardagsins eru verk eftir J.S.
Bach, M. Duruflé og R. Wagner ( Píla-
grímakórinn í umritun F. Liszt) og á sunnu-
dagstónleikunum leikur Axel Flierl Tokkötu
og fúgu í F- dúr eftir J.S. Bach ásamt umritun
Duruflé á kóral úr kantötu nr. 22, þrjú verk
eftir Pierre Cochereau í tilefni af því að í ár
eru 30 ár frá andláti hans, en tónleikunum
lýkur með hinni glæsilegu Svítu fyrir orgel
op. 5 eftir Maurice Duruflé.
AXEL FLIERL Í
HALLGRÍMSKIRKJU
ORGELSUMRI LÝKUR
Axel Flierl
Rætt við Marín Guðrúnu Hrafns-
dóttur, langömmubarn Guðrúnar
Hvernig kom endurútgáfan til?
„Við ættingjarnir höfum um nokkurt skeið
verið að skoða útgáfu á verkum Guðrúnar og
þrátt fyrir að almenningur hafi haft mestan
áhuga á Dalalífi vorum við orðin spenntari
fyrir því að eitthvað fleira eftir hana yrði end-
urútgefið. Tengdadóttirin er í uppáhaldi hjá
mörgum og hefur oft verið nefnd í því sam-
bandi en það er þriggja binda verk. Lands-
lagið í útgáfu er hins vegar þannig um þessar
mundir að forlög vilja sem minnsta áhættu
taka og því hentaði Afdalabarn, sem er lang-
stysta verk Guðrúnar, ágætlega í þetta sinn.
Ég lít þannig á að hér sé tækifæri til að sýna
fram á að lengi lifi í gömlum glæðum, Guðrún
njóti enn mikilla vinsælda og að hún hafi alls
ekki verið einnar bókar höfundur.“
Telurðu Afdalabarn líkjast öðrum verkum
Guðrúnar?
„Þessi saga er raunar um margt frábrugðin
öðrum bókum hennar, þótt líkindi megi auðvit-
að einnig finna, t.d. í persónusköpun og stíl.
Helst er það endir bókarinnar sem gerir hana
ólíka verkum Guðrúnar, því að yfir honum er
svolítill ævintýrablær en mikið raunsæi ein-
kennir bækur Guðrúnar alla jafna. Æv-
intýraljómi Afdalabarns gerir bókina hins veg-
ar hentuga til lestrar fyrir nemendur í
framhaldsskóla og efri bekkjum grunnskóla.
Þarna er kjörið tækifæri fyrir þá til að kynnast
gamla tímanum. Kjör og stéttaskipting er aðal-
efni bókarinnar og inn blandast miklar tilfinn-
ingar og þessi mannlegi þáttur sem Guðrún er
svo ótrúlega sterk í.“
Svífur andi langömmu þinnar yfir vötnum í
lífi þínu, ef svo má að orði komast? Ert þú
kannski listræn?
„Ég er bókmenntafræðingur að mennt, hef
mikinn áhuga á bókmenntum og listum og
starfa við það, sem menningarfulltrúi hjá
Hafnarfjarðarbæ. Hvað áhrif langömmu á mig
varðar hef ég fyrst og fremst horft til þess
aðdáunaraugum hve æðrulaus hún var þegar
skrif hennar mættu mótlæti og reyndar í lífs-
hlaupinu öllu. Annars finn ég líka að ég tengi
þær sterkt saman langömmu og ömmu Marín,
enda þótt þær hafi ekki endilega verið mjög
líkar mæðgurnar, þessi stóíska ró einkenndi
þó báðar.“
Guðrún fær uppreisn æru
Heldurðu að það hafi reynst Guðrúnu erfitt að
halda áfram að skrifa í mótlætinu?
„Það er erfitt að segja, hún var mjög dul
kona. Hún var hörð á því að hún væri að
skrifa fyrir sjálfa sig og á meðan einhver
vildi lesa hélt hún áfram að skrifa. Skapferli
hennar held ég að hafi hjálpað henni mikið,
því að það var auðvitað mjög óalgengt á
þessum tíma að kona gengi fram á ritvöllinn,
hvað þá ómenntuð kona nærri sextugu.
Mörgum fannst þetta stórfurðulegt en hún
hélt áfram að skrifa og í nútímanum hefur
hún fengið uppreisn æru, m.a. eftir að
Dagný Kristjánsdóttir og Helga Kress tóku
hana upp á yfirborðið í Háskólanum fyrir
nærri 20 árum. Allra síðustu ár virðast menn
flykkjast út úr skápunum og nú þarf bara að
drífa í því að þýða verk hennar. Eins hefur
mig lengi dreymt um að gera sjónvarpsþætti
upp úr verkunum, kannski það sé auðveldast
að byrja á Afdalabarni.“
Rætt við Hallgrím Helgason,
rithöfund og myndlistarmann
Er það rétt skilið að tvö málverk af Guðrúnu
frá Lundi hafi verið einu verkin sem ekki
seldust á málverkasýningu sem þú hélst fyrir
nokkru?
„Já, það er rétt. Þau eru óseld. Hún virðist
enn ekki vera orðin hluti af elítunni. Hún seldi
hins vegar alltaf mikið af bókum, þótt mál-
verkin af henni hafi ekki selst,“ segir Hall-
grímur kíminn.
Hvernig eru kynni þín af verkum Guðrúnar?
„Ég las Dalalíf þegar ég var beðinn að
halda erindi um verkið á málþingi um Guð-
rúnu fyrir nokkrum árum. Það kom mér á
óvart hversu vel skrifuð, skemmtileg og góð
sú saga er. Afdalabarn er svolítið öðruvísi, en
góð bók líka, stutt, hnitmiðuð og vel upp-
byggð. Hún er líka hröð, nánast eins og kvik-
myndahandrit. Því er oft haldið fram að Guð-
rún hafi teygt lopann í verkum sínum, þau
séu gamaldags og snúist aðallega um mas og
kaffidrykkju. Það er ekki rétt, Afdalabarn er
til dæmis mjög nútímaleg og ég man varla til
þess að í henni sé hellt upp á kaffi. Guðrún
skiptir oft um sjónarhorn og við fáum að sjá
persónurnar utan frá með augum auka-
persóna.“
Skrifaði um fólk eins og það er
Sérðu líkindi með Dalalífi og Afdalabarni?
„Já, þrátt fyrir það að Afdalabarn sé eins
og smásaga við hlið Dalalífs fer ekki á milli
mála að þetta er sami höfundurinn. Orðfærið
er til dæmis sérstakt, maður rekst iðulega á
gömul, fágæt orð sem maður hafði ekki séð
áður, vissi ekki að væru til og eru hugsanlega
GUÐRÚN FRÁ LUNDI ENDURÚTGEFIN
Afdalabarn íslenskra
bókmennta
AFKOMENDUR GUÐRÚNAR FRÁ LUNDI STANDA AÐ ENDURÚTGÁFU SKÁLDSÖGU HENNAR, AFDALABARNS.
HALLGRÍMUR HELGASON MÁLAÐI MÁLVERKIÐ ER PRÝÐIR KÁPU BÓKARINNAR OG RITAÐI EFTIRMÁLA. GUÐRÚN
NÝTUR GREINILEGA ENN VINSÆLDA, ÞVÍ AFDALABARN TRÓNIR NÚ EFST Á METSÖLULISTA EYMUNDSSON.
Guðrún Ingibjörg Þorgeirsdóttir gith@mbl.is