Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.08.2014, Blaðsíða 50

Bækur
KOLBRÚN BERGÞÓRSDÓTTIR
kolbrun@mbl.is
BÓK VIKUNNAR Icelandic Food and Cookery eftir Nönnu
Rögnvaldardóttur er hin fínasta bók fyrir erlenda ferðamenn
sem vilja kynna sér íslenska matarmenningu og -siði.
Væringjaljóð, fimmtánda ljóðabókTryggva V. Líndal, er loks komin út.Fyrr gat hún raunar vart komið því
fjórtánda bókin, Sögur og þýdd ljóð, kom
út í júní síðastliðnum.
Skáldferill Tryggva V. Líndal hefur ekki
fylgt hefðbundnu leiðakerfi ljóðavagnanna.
Á það jafnt við um skáldskapinn sjálfan og
aðferðir Tryggva við að koma honum á
framfæri. Undanfarin ár hefur hann gjarn-
an ritað minningargreinar um fólk sem
hann hefur hitt á förnum vegi og með lagni
skáldsins tekist að tengja þau augnablik við
„ …eitt af nýjustu ljóðum“ sínum í lok minn-
ingargreinar og birt það ljóð. Um þessi skrif
Tryggva hefur myndast allstór og ánægður
aðdáendahópur, sem lætur enga minning-
argrein eftir hann framhjá sér fara. Er hér
um óvenjulega markaðssetningu að ræða
sem ekki hefur
orðið vart annars
staðar í heim-
inum enda minn-
ingargreinum
ekki til að dreifa
með þessum
hætti hjá öðrum
stórblöðum en
Morgunblaðinu.
Yrkisefnið í
Væringjaljóðum
er fjölbreytt. Þar
bregður fyrir í einu ljóði, Muzharraf, Be-
nasir Bhutto og Zia ul Haq hershöfðingja
sem skáldið segir smáfríðan. Pútín fær
heila rímu og getið er um Æra-Tobba: Er
hann einhver Æri-Tobbi, eða bara brekku-
bobbi? Ljóðin eru ort af einlægni og sum af
næmi og viðkvæmni og þótt oft mætti vanda
betur orðfar er meiningin góð. Í bálknum,
Lífið sjálft, koma þessar hendingar fyrir:
Þetta læt ég mig nú varða mjög; að verði
dauðinn okkur mjög að meini. Og síðar í
sama ljóði: Ó, þú ástin mín, sem komst og
fórst, hvað varð um þína þrýstnu dením
leggi. Og loks: …framtíðin er eins og keila
sem endar þröngum oddi.
Skáldið hænist mjög að Grikklandi hinu
forna og Rómaveldi. Væringjaljóð fá ekki
frið fyrir þeim ásetningi skáldsins. Þar er
meðal annars að finna ljóðin Hugsað til
Arkilokkosar, Tytíus og Artemis og Stó-
íski keisarinn Árelíus. Fyrir venjulegan
lesanda, sem ekki kann sérstaklega skil á
viðfangsefninu, eru þau tyrfin og oftast
óskiljanleg. Ekki er víst að þar sé við höf-
undinn að sakast þótt líklegt sé að hann eigi
þar nokkurn hlut að máli. Í bókinni Sögur
og þýdd ljóð, sem út kom í júní kveður hins
vegar svo rammt að þessu, bæði í sögum og
þýddum ljóðum, að lesandinn ruglast mjög í
ríminu þótt því bregði sjaldan fyrir. Senni-
lega er þó efnisyfirlitið flóknast.
Tryggi V. Líndal er dugmikill einfari í ís-
lenskum skáldskap; á köflum eins konar
næfisti í ljóðlistinni. Hann lætur ekki mót-
læti draga úr sér skáldkjarkinn heldur leit-
ar nýrra frumlegra leiða. Slíkum mönnum
hentar ekki uppgerðarhógværð eða -minni-
máttarkennd enda segir útgefandinn um
hann á bókarkápu: „Tryggvi hefur um langt
skeið verið á meðal okkar fremstu ljóð-
skálda… og notið margháttaðrar athygli og
viðurkenningar fyrir ritstörf sín.“ om@mbl.is
Orðanna hljóðan
DUG-
MIKILL
EINFARI
Tryggvi V. Líndal
U
ndirbúningur fyrir
glæpasagnahátíðina Iceland
Noir er í fullum gangi en hún
verður haldin dagana 20.-23.
nóvember í Norræna húsinu.
Þetta er í annað sinn sem hátíðin er haldin
en hátíðin í fyrra tókst mjög vel og fjöldi
manns mætti í Norræna húsið til að hlusta á
glæpasagnahöfunda ræða um verk sín.
Þekktir glæpasagnahöfundar hafa boðað
komu sína á hátíðina í ár. Ragnar Jónasson,
glæpasagnahöfundur, er einn forsvarsmanna
hátíðarinnar. „Við Yrsa Sigurðadóttir og
Quentin Bates ákváðum, í samstarfi við Hið
íslenska glæpafélag, með litlum fyrirvara að
halda glæpasagnahátíð í fyrra en á glæpa-
sagnahátíðum erlendis höfðum við fundið
mikinn áhuga hjá höfundum á að koma til Ís-
lands. Hátíðin í fyrra heppnaðist mjög vel og
við ákváðum því að endurtaka hana, og feng-
um Lilju Sigurðardóttur til liðs við okkur í
skipulagshópinn. Ann Cleeves, sem skrifar
glæpasögur sem gerast á Hjaltlandseyjum,
var meðal gesta í fyrra og hún fékk þá hug-
mynd að fá hátíðina lánaða til Hjaltlandseyja
á næsta ári, 2015 og hátíðin verður mjög lík-
lega haldin þar.“
Nokkur fjöldi erlenda höfunda mun mæta
á Iceland Noir þetta árið og þekktastur
þeirra er breski glæpasagna- og metsöluhöf-
undurinn Peter James, en meðal annarra
þekktra höfunda má nefna Vidar Sundstol
frá Noregi, höfund Minnesota-þríleiksins,
Johan Theorin frá Svíþjóð, Finnann Antti
Tuomainen og David Hewson sem er
þekktastur fyrir að hafa skrifað bækur á
ensku upp úr dönsku þáttunum Forbrydel-
sen.
Í tengslum við hátíðina verða veitt verðlaun
fyrir bestu þýddu glæpasöguna og eru þau
kennd við Ísnálina. Nýlega voru fimm bækur
tilnefndar til Ísnálarinnar og tilkynnt verður
um vinningshafann á hátíðinni. Bækurnar eru:
Að gæta bróður míns eftir Antti Tuomainen
– Sigurður Karlsson þýddi, Brynhjarta eftir
Jo Nesbø – Bjarni Gunnarsson þýddi, Hún er
horfin eftir Gillian Flynn – Bjarni Jónsson
þýddi, Manneskja án hunds eftir Håkan Nes-
ser – Ævar Örn Jósepsson þýddi og Sann-
leikurinn um mál Harrys Quebert eftir Joël
Dicker – Friðrik Rafnsson þýddi. Að sögn
Ragnars verður reynt að fá nokkra af hinum
tilnefndu höfundum til landsins til að taka
þátt í hátíðinni og einn þeirra Antti Tuomai-
nen hefur þegar boðað komu sína.
Ragnar segir að tími hafi verið kominn
fyrir verðlaun eins og þessi. „Þýddar glæpa-
sögur eru mikið lesnar hér á landi en hafa
ekki verið verðlaunaðar sérstaklega. Það var
sameiginlegur áhugi hjá okkur sem stöndum
fyrir hátíðinni og Bandalagi þýðenda og
túlka að efna til þessara verðlauna. Erlendis
eru fjölmörg dæmi um verðlaun af þessu tagi
og það er gaman að tengja þau glæpasag-
nahátíð. Ég vonast til að verðlaunin verði
veitt árlega því í þeim felst hvatning til að
þýða góðar bækur og þýða þær vel.“
Skráning á Iceland Noir hátíðina er opin
öllum áhugamönnum um glæpasögur og fer
hún fram á vefsíðunni icelandnoir.com, hjá
Hinu íslenska glæpafélagi og hjá Borg-
arbókasafninu.
HÁTÍÐIN VERÐUR SENNILEGA HALDIN Á HJALTLANDSEYJUM ÁRIÐ 2015
Glæpir á hátíð
„Ég vonast til að verðlaunin verði veitt árlega því í þeim felst hvatning til að þýða góðar bækur og
þýða þær vel,“segir Ragnar um Ísnálina, verðlaun sem veitt verða fyrir bestu þýddu glæpasöguna.
Morgunblaðið/Eggert
RAGNAR JÓNASSON UNDIRBÝR,
ÁSAMT FÉLÖGUM SÍNUM, GLÆPA-
SAGNAHÁTÍÐINA ICELAND NOIR
SEM HALDIN VERÐUR Í
NÓVEMBER. ÞEKKTIR ERLENDIR
GLÆPASAGNAHÖFUNDAR HAFA
BOÐAÐ KOMU SÍNA.
Bækur hafa ólík áhrif á mismunandi æviskeiði. Í æsku festust
mér í minni þrjár örlagasögur einstaklinga. Tvær eru seinna
stríðs bækur gyðinga; Dagbók Önnu Frank og baráttusaga
Martin Gray í bókinni Ég lifi. Hlauptu
drengur hlauptu! segir svo af klíkuforingjanum
Nicky Cruz í Harlem. Allar fjalla þær á sinn
hátt um sigur mannsandans í hörmulegum að-
stæðum. Þess á milli lá ég í Morgan Kane sem
eru ansi vanmetnar strákabókmenntir.
Einhvern tímann fann Bragi Kristjónsson
fornbókasali fyrir mig fyrstu útgáfu Dægradval-
ar Benedikts Gröndal með þeim orðum að
menn yrðu ekki fullorðnir fyrr en að hafa inn-
byrt þá sérstöku bók. Ég er ekki frá því að það sé rétt. Úr flóru
ævisagna þykir mér saga Páls Valssonar um Jónas Hall-
grímsson bera af. Berlínarsögur tuttugustu aldar hafa verið
mér hugleiknar. Eina þá áhrifamestu, Zonenkinder, skrifaði
Jana Hensel á táningsaldri um umskiptin sem urðu við fall
múrsins.
Nefni aðeins þrjár skáldsögur: Í Frøken Smillas forn-
emmelse for sne segir Peter Høeg frá örlögum Grænlend-
inga í Danaveldi, í Undraborginni lýsir Eduardo Mendoza
heillandi hættulegum undirheimum Barcelona á nítjándu öldinni
og í The Plot Against America lýsir Philip Roth umhugs-
unarverðum vendingum þjóðfélagsþróunar.
Megnið af því sem ég les fellur undir stjórnmálafræði; til frum-
bóka má nefna Stjórnmál Aristótelesar og Fursta Machia-
velli sem báðar heilla á sinn hátt. Sú síðasta til þessa að opna
augu mín er Anatomy of Fascism eftir Robert Paxton.
Á náttborðinu nú eru svo Eftirköstin eftir Rhidian Brook,
nokkrar bóka Jo Nesbø um Harry Hole og ritgerðasafnið
Right Wing Populism in Europe.
Í UPPÁHALDI
EIRÍKUR BERGMANN
PRÓFESSOR
Eiríkur Bergmann á ýmis konar uppáhaldsbækur þar á meðal Dægradvöl
Gröndals, dagbók Önnu Frank og ævisögu Jónasar eftir Pál Valsson.
Morgunblaðið/Kristinn
Anna Frank
50 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17.8. 2014