Morgunblaðið - Sunnudagur - 26.10.2014, Blaðsíða 48

G
abríela Friðriksdóttir er ein-
staklega heillandi listakona.
Yfir henni er ákveðin dulúð
sem gaman er að velta fyrir
sér. Blaðamaður heimsótti
hana á dögunum og spjallaði við hana á heim-
ili hennar í miðbænum. Íbúðin er fagurlega
skreytt málverkum og munum, aðallega eftir
Gabríelu sjálfa, sem kalla á frekari skoðun. Á
heimili hennar er góður andi og gott að vera.
Það tæki forvitinn gest, eins og undirritaða,
dágóðan tíma að ná að virða fyrir sér allt þar
inni sem augað gleður. Sem betur fer kom
blaðamaður á sama tíma og ljósmyndari og
fékk því smátíma til að virða fyrir sér hrífandi
umhverfið.
Um þessar mundir er Gabríela með fing-
urna í mörgum skemmtilegum verkefnum.
Ber þar hæst óvenjulega kvikmynd, málverka-
sýningu og einnig mun ein stærsta sýning
hennar, Crepusculum, koma til landsins á
næstu mánuðum.
„Nákvæmlega núna eru ákveðin tímamót
hjá mér. Ég er að vinna að verkefnum sem
eru ólík þeim sem ég hef unnið áður,“ segir
Gabríela. Hún vinnur nú að handriti að kvik-
mynd með frönskum kvikmyndagerðarmanni,
Pierre-Alain Giraud. „Kvikmyndin er mikil
handverksmynd og verður afar sérstök. Þetta
verður leikin mynd í fullri lengd en fer einnig
út í teikningu og skúlptúr eða animation og
stop animation. Sagan er að mestu leyti kom-
in en nú erum við að setja kjötið á beinin.“
Hún segir það gamlan draum að skrifa hand-
rit að svona kvikmynd sem sé nú að rætast.
„Þetta er nokkuð sem mig hefur alltaf langað
til að gera.“
Gabríela kynntist Pierre-Alain er hann
starfaði hjá franska sendiráðinu á Íslandi,
hann var tengiliður Frakka á Listahátíð í
Reykjavík árið 2007 en þá var yfirskriftin Po-
urquoi-Pas? – franskt vor. Gabríela var þá að
vinna að verkefni ásamt franska tvíeykinu
MMparis sem varð að stórum skúlptúr úr
bronsi og nefnist Táknatré. Skúlptúrinn
stendur fyrir framan Náttúrufræðistofnun í
Garðabæ. „Fyndið hvernig fólk fléttast óvænt
inn í líf manns. Pierre-Alain var að aðstoða
okkur við þetta verkefni en var þá ekki byrj-
aður í kvikmyndagerð. Síðar sækir hann um í
skólanum og biður mig að skrifa meðmæli,
sem ég og gerði. Það er búið að ganga af-
skaplega vel hjá honum í þessu og hann er nú
að vinna doktorsritgerð sinni frá London Film
School og hefur tökur á sinni fyrstu leiknu
kvikmynd í fullri lengd í byrjun næsta árs.“
Sýnir loks á Íslandi
Eitt af stærri verkefnum Gabríelu, Crep-
usculum, var opnað í Schirn Kunsthalle í
Frankfurt árið 2011. Það hefur ferðast víða
um heim síðan þá og stefnir hingað til lands á
næsta ári og verður til sýnis í Listasafni Ís-
lands en Gabríela hefur ekki verið með sýn-
ingu hér á landi í um átta ár. Sýningin verður
hluti af Listahátíð í Reykjavík sem hefst í maí
og ber yfirskriftina Saga – þegar listin segir
frá. „Það hefur ekki verið tækifæri fyrir mig
að taka þátt í sýningum hérna því ég hef ver-
ið að sýna svo mikið erlendis,“ segir Gabríela.
„Mig hefur lengi langað að sýna Crepusculum
hér á landi. Sýningin er margvísleg. Þetta er
pólýfónía eða margradda sýning. Það verður
gaman að setja þennan risastóra skúlptúr upp
í Listasafni Íslands.“
Annað verkefni sem er á döfinni hjá Gabrí-
elu er málverkasýningin VARALITIR sem
verður opnuð 1. nóvember næstkomandi í
Hafnarborg og stendur fram yfir áramót.
Gabríela tekur þátt í þeirri sýningu ásamt sjö
öðrum listmálurum og er Birta Fróðadóttir
sýningarstjóri. „Þetta er virkilega spennandi.
Þarna verða fjölmörg og afar litrík málverk
sem mér þykja mjög skemmtileg. Listamenn-
irnir sem sýna eiga það allir sameiginlegt að
mála fígúrur í verkum sínum og verður það
svona þema sýningarinnar.“
Græðir á mistökum
Gabríela er afar heimakær og nýtur þess að
hafa vinnustofu sína heima. Þannig blandast
heimilislífið við listina og umhverfið verður
mun frjálslegra. Hún segir sig ákveðinn ein-
fara en þykir þó afskaplega gott að vinna með
hópi fólks. „Á köflum finnst mér gott að loka
mig af og vinna einsömul en á slíkum stund-
um er ég líka að safna orku saman í kjarn-
anum. Síðan er ég tilbúin að vinna með fjöl-
breyttum hópi af fólki. Þetta finnst mér skipta
miklu máli,“ segir Gabríela sem bætir við að
hún sé alltaf með einhver verkefni í gangi í
stúdíóinu heima hjá sér. „Ég er alltaf að
teikna og gera skúlptúra og málverk. Ég er
ekki ein af þeim sem sitja og hugsa, ég vil
frekar gera og hugsa. Hugmyndirnar koma í
gegnum allt sem ég geri frá degi til dags og
ég er stöðugt að vinna við einhver verkefni.
Ég held að það sé mikilvægt hjá öllum sem
stunda listir; það þarf að vinna eitthvað á
hverjum degi til þess að fá útrás fyrir sköp-
unina, því það skemmtilegasta við sköpunina
er vinnuferlið sjálft. Listin snýst ekki endilega
um lokaútkomuna heldur er vinnuferlið mjög
gjöfult og færir manni margar hugmyndir. Í
þessu ferðalagi sem vinnuferlið er gerist alltaf
eitthvað sem maður græðir á eins og til dæm-
is mistökin. Það finnst mér skemmtilegt og
hefur alltaf verið mikill innblástur í minni
sköpun, að eitthvað mistakist. Tilraunastarf-
semi með efni hefur einkennt skúlptúrinn
minn og í málverkum líka. Mér hefur alltaf
þótt gaman og áhugavert að nota óhefðbundin
efni á borð við deig, kaffi, leir eða mold,
blanda þeim saman og sjá hvað gerist. Þá hef-
ur oft eitthvað gerst sem átti ekki að gerast
og þá græði ég á því.“
Hrifin af dekkri hliðinni
Verk Gabríelu geta virst drungaleg og út-
skýrir hún að það sé líklega hið hráa og áferð-
armikla í verkunum sem hafi þau áhrif á fólk
og einnig sú staðreynd að hún heillist mjög af
frumstæðri list, sem oft á tíðum er afar bein-
skeytt og framandi.
„Ég hef alltaf verið heilluð af ýmiss konar
symbolisma og gömlum andlegum kerfum.
Þegar ég fer að lesa um ýmsar goðsagnir og
því tengt opnast einhverjar gáttir. Ég sé hlut-
ina fyrir mér myndrænt og þannig opnast
margir möguleikar,“ útskýrir Gabríela sem
nefnir í því samhengi mannfræðinginn Jac-
ques Kerchache. Hún nær í þykka og þokka-
lega bók um vúdúgripi. „Ég keypti þessa bók,
sem er safn Jacques, þegar ég var stödd í
París um árið. Þetta eru stórkostleg listaverk
og það er sál í vúdúinu. Jacques dvaldi
löngum stundum í Benín í Afríku og stúderaði
vúdúmenninguna. Ég viðurkenni að ég er ansi
heilluð af þessum gömlu andlegu kerfum en
reyni að uppfæra yfir í nútímann. Ég vil
tengja gamalt og nýtt og þannig búa til mögu-
leika. Það kemur svolítið í ljós í verkunum
mínum. Mér finnst gaman að spá í þetta og
hef fyrir vikið verið kölluð gloppóttur spek-
ingur. Vinur minn Jónas Sen kallar mig oft
sérviskulegan speking,“ segir hún og hlær.
„Hann segir að ég leyfi mér að tileinka mér
ávextina úr ýmsum körfum og búi síðan til
mína eigin speki úr alls konar speki, svona
hentispeki. Það er mikið til í því en mér finnst
það fínt því þá er maður frjáls en festist ekki
í einhverjum ákveðnum farveg. Ég vil ekki
festast í fanatík og mér finnst mikilvægt að
reyna að snúa upp á hana. Þannig þjálfar
maður innsæi sitt og verður opnari fyrir því
að taka á móti einhverju sem kemur óvænt.
Það er mikilvægt að reyna það – það er ekk-
ert auðvelt. Oft er maður búinn að tileinka sér
ákveðna skoðun fyrirfram og þá er ekki
hlaupið að því að fleygja henni frá sér og taka
hinn pólinn í málinu. En ég held að það sé
góður eiginleiki að geta gert það.“
Ætlaði að verða forsætisráðherra
Aðspurð hvort listin hafi alltaf legið beint við
svarar Gabríela því neitandi. Hún segist hafa
verið pólitískur krakki og listin langt í frá
eitthvað sem heillaði á þeim tíma. „Ég ætlaði
alltaf að verða forsætisráðherra,“ segir Gabrí-
ela. „Ég ætlaði hins vegar ekki að vera al-
þingismaður eða neitt slíkt, bara forsætisráð-
herra strax. Og alls ekki forseti, því ég var
búin að komast að því að forsætisráðherra
réði öllu. Ég var mjög pólitísk sem krakki og
fram á unglingsár en þá fór ég að gera mér
grein fyrir því að það væri erfitt að breyta
skoðunum annarra.“
Sérviskulegur
spekingur
LISTAKONAN GABRÍELA FRIÐRIKSDÓTTIR STENDUR Á TÍMAMÓTUM. HÚN
VINNUR UM ÞESSAR MUNDIR AÐ KVIKMYND Í FULLRI LENGD ÁSAMT
FRÖNSKUM KVIKMYNDAGERÐARMANNI OG MÁ SEGJA AÐ GAMALL
DRAUMUR SÉ ÞVÍ AÐ RÆTAST. GABRÍELA HEFUR ALLTAF HEILLAST AF
GÖMLUM ANDLEGUM KERFUM OG VILL BLANDA GÖMLU OG NÝJU Í LIST
SINNI. HÉR ER KONA SEM FER SÍNAR EIGIN LEIÐIR.
Gunnþórunn Jónsdóttir gunnthorunn@mbl.is
„… ég leyfi mér að tileinka mér ávext-
ina úr ýmsum körfum og búi síðan til
mína eigin speki úr alls konar speki,
svona hentispeki,“ segir Gabríela.
* Ég vil ekki festast ífanatík og mér finnstmikilvægt að reyna að
snúa upp á hana. Þannig
þjálfar maður innsæi sitt
og verður opnari fyrir því
að taka á móti einhverju
sem kemur óvænt.
Viðtal
48 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 26.10. 2014