Morgunblaðið - Sunnudagur - 23.11.2014, Blaðsíða 56

Morgunblaðið - Sunnudagur - 23.11.2014, Blaðsíða 56
56 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23.11. 2014 Verðlaunadansverkið Coming Up verður sýnt einu sinni í Tjarnarbíó nú í nóvember, á sunnudagskvöld klukkan 21. Coming Up er samstarf tveggja danshöfunda og dansara, þeirra Katrínar Gunnarsdóttur og Melkorku Sigríðar Magnúsdóttur. Var verkið frumsýnt árið 2013 og fékk góðar viðtökur áhorfenda og gagnrýnenda. Hreppti það Grímuverð- launin 2013 í flokknum „danshöfundar árs- ins“. Coming up hefur síðan verið sýnt á danshátíðum víða í Evrópu. Katrín lauk prófi í nútímadansi frá Listahá- skóla Íslands og BA-gráðu í danssmíði frá ArtEZ í Hollandi. Melkorka Sigríður lærði danssmíði við SNDO í Amsterdam og sam- tímadans við P.A.R.T.S. í Brussel. DANSVERK Í TJARNARBÍÓI „COMING UP“ Melkorka Sigríður Magnúsdóttir samdi verkið og flytur ásamt Katrínu Gunnarsdóttur. Kammerhópurinn Camerarctica kemur fram á tónleikum Kammermúsíkklúbbsins í Hörpu. Kammerhópurinn Camerarctica leikur á tónleikum Kammermúsíkklúbbsins í Norð- urljósasal Hörpu á sunnudagskvöldið klukk- an 19.30. Hópurinn teflir alla jafna saman tónlist 18. og 20. aldar og að þessu sinni verða flutt verk eftir Wolfgang Amadeus Mozart og Béla Bartók. Ljóðasöngslög Mozarts hljóma sjaldan en nú gefst tækifæri til að kynnast fjórum þeirra í flutningi Mörtu Guðrúnar Halldórsdóttur sóprans. Þá flytur Örn Magnússon píanó- konsert í F-dúr K 413 og verk sem Mozart samdi upphaflega sem fiðlusónötu hljómar í umritun fyrir klarínett og strengjatríó. Loka- verkið á tónleikunum er síðan strengjakvar- tett nr. 1 eftir Béla Bartók. KAMMERMÚSÍKKLÚBBURINN CAMERARCTICA Kammerhópurinn Reykja- víkBarokk stendur fyrir tónleikum í Fella- og Hóla- kirkju í dag, laugardag klukkan 20. Bera þeir yfir- skriftina „Barokk í Breið- holtinu“ og eru haldnir á degi heilagrar Sesselju, verndara tónlistarinnar. Hópurinn hefur það að markmiði að standa fyrir tónleikum og uppá- komum í Breiðholtshverfinu, þar sem leikin er tónlist frá barokktímabilinu á uppruna- hljóðfæri og auðga þannig menningarlíf í hverfinu. Flutt verður aðgengileg barokktónlist eftir Corelli, Vivaldi, Buxtehude og Telemann auk tónsmíðar eftir eina af tónlistarkonum hóps- ins, Kristínu Lárusdóttur. Kammerhópurinn er skipaður tíu íslensk- um tónlistarkonum og hefur meðal annars komið fram á Sumartónleikum í Skálholti og Listahátíð í Reykjavík. TÓNLEIKAR REYKJAVÍKBAROKK Í BREIÐHOLTI Vivaldi Menning Já. Og ég er mjög ánægður með það aðvera búinn,“ segir Sigurður Pálssonskáld þegar hann er spurður að þvíhvort Táningabók, ný bók hans, sé síð- asta minningabókin sem hann sendir frá sér. Hinar fyrri hafa vakið verðskuldaða at- hygli. Fyrir Minnisbók, þá fyrstu, hlaut Sig- urður Íslensku bókmenntaverðlaunin og síðan kom Bernskubók. Í Minnisbók fjallaði Sig- urður um dvöl sína í París, þegar hann var á þrítugsaldri, en í Bernskubók er umfjöllunar- efnið uppvöxtur hans á prestssetrinu Skinna- stað í Axarfirði. Nýja bókin gerist á tíma- bilinu þar á milli, skólaárunum í Reykjavík, þar sem hann gengur í Hagaskóla og Mennta- skólann í Reykjavík. „Þetta er bók um þessi tán- og tján-ár í lífi mínu, aðallega frá fjórtán til nítján. Frá öðru tán-ári til síðasta tján-árs,“ segir í upphafi bókarinnar. „Vinnan við þessar bækur byrjaði með því að ég leitaði að frásagnaraðferð, en ég vann að því stíft og lengi, og beitti henni fyrst í Minnisbók. Ég lagðist í miklar rannsóknir á eðli texta og frásagnar, og eðli myndar. Ljóð- myndin er mjög mikilvæg í ljóðlist; ljóðlist er furðuleg grein því hún er sambland af mynd- list og tónlist en kemur fram með grímu rit- listar. Þetta er einkaskilgreining mín á ljóð- list,“ segir hann íbygginn. „Í prósafrásögn er aðalatriðið ekki endilega myndin heldur línan. Ég praktiseraði þessar skáldskaparfræðilegu pælingar í Minnisbók. Annarsvegar var það þessi löngun til að þróa skáldskap og hins vegar löngun til að gera eitthvað úr minn- ingamateríali sem mér fannst að gæti nýst í eitthvað. Það getur nýst í skáldsögur, eins og í minni fyrstu skáldsögu Parísarhjól, og í ljóð- listinni út um allt, en mér fannst að það væri mögulegt að nota þetta í einhverskonar end- urminningaverk … Og þá alls ekki, ALLS EKKI í sjálfsævisögu. Það er allt annað genre. Þar er gengið inn í ævi viðkomandi eins og hún sé íbúð og farið inn í hvert her- bergi, gægst inn í alla skápa, í allar skúffur. Það er engan veginn það sem ég hef verið að gera. Ég var upphaflega fælinn að fara út í þetta verk vegna andúðar minnar á sjálfs- ævisögunni.“ Óvenjulegasti vettvangurinn Sigurður segir að í Minnisbók hafi komið reynsla á þetta „frásagnarmódel“ sem hann valdi sér. Ákvað hann strax eftir Minnisbók að stíga enn aftar í tímann og takast á við bernsku- og táningsárin? „Já, þá var mér ljóst hvað ég átti mikið ma- teríal að vinna úr. Bernskan var óvenjulegasti vettvangurinn af þesum þremur; fæðing- arstaðnum, höfuðstaðnum og heimsborginni París. Þessir þrír staðir eru það sem ég er settur saman úr og ég er allt þetta. Ég er sveitastrákur, ég er Reykvíkingur og ég er Parísarbúi. Ég upplifi það ekki sem þversagn- ir, mín sjálfsmynd er búin til úr þessu. Þetta er ekki í neinskonar áflogum innbyrðis.“ – En í nýju bókinni kemur fram að þegar þú flytur til Reykjavíkur að hefja nám í Hagaskóla, þá segir þú skilið við sveitina, þar sem þú fæddist og ólst upp, og naust heima- kennslu fram að því á Skinnastað. „Þar grípur inn í þetta skringilega sjokk, þegar ég átta mig á því að við eigum ekki jörðina, eins og greint er frá í Bernskubók,“ segir Sigurður. Þegar faðir hans hætti prest- skap fluttu foreldrar Sigurðar einnig til Reykjavíkur, á eftir yngsta syninum. „Síðan á ég engin skyldmenni í Þingeyjar- sýslum. Það er enginn Þingeyingur, hvorki í föður- né móðurætt, fyrr en um 1500. Það er stórfurðulegt. Hins vegar eru Norður- Þingeyingar mín stórfjölskylda. Faðir minn var þarna í fjörutíu ár, var vinsæll prestur og vel metinn, og þetta fólk ól mig upp.“ Og músíkin maður! Eftir að hafa lokið við Minnisbók fannst Sig- urði því blasa við að skrifa um bernskuna, til 14 ára aldurs, og síðan þessa nýju bók. „Öll eru þessi tímabil með skýrum skilum. Þá fer ég, verð annar, og bý mig til að ein- hverju leyti, eins og allir gera, en þó ef til vill með meiri sjálfsköpun en hjá flestum því ég kom einn til Reykjavíkur fjórtán ára.“ – Og þá varst þú að byrja í skóla í fyrsta skipti. Það hlýtur að hafa verið mikil breyt- ing, að fara út sveitinni og í þetta fjölmenna skólaumhverfi. Þú segir frá Hagaskóla og MR og söguhöfundur er að uppgötva Reykjavík „Já, það er skrýtið að vera að hefja skóla- nám þetta seint. Af þessum þremur bókum er reynslan óvenjulegust í Bernskubók; margir hafa verið í París og hér hefur fjöldi fólks verið í Hagaskóla og MR, þetta er sameig- inleg reynsla. En reynsla mín sem barns sem er í heimanámi á sjötta áratug aldarinnar er afar sjaldgæf. Svo kom ég hingað, ekki í neinn jaðar, heldur í goðsögulega miðju ís- lenska skólakerfisins í 200 ár, MR.“ – En unga manninum tókst engu að síður að villast þegar hann kom til Reykjavíkur. „Já, hann villtist í áttina að einhverjum vita,“ segir Sigurður brosandi. „En síðan komst ég undraskjótt beint inn í miðjuna.“ – Þetta er mikil deigla sem sögumaðurinn lendir í. „Sjöundi áratugurinn er ótrúleg deigla í heiminum. Það er upphafið að ungmenna- hreyfingu sem pólitísku afli, þegar það hefur pólitíska merkingu að vera táningur eða ung- menni. Einn af mörgum hápunktum er upp- reisnin ’68 og það sem á eftir kom. Og mús- íkin maður! Í nær hverjum einasta bílskúr út um hinn vestræna heim voru sjálfboðaliðar að reyna að klóra sig fram úr „I Want to Hold Your Hand“. Allur þessi fjöldi, og áhuginn hlaut að leiða til þess að fram kæmu fjölda- margir talenteraðir laga- og textahöfundar. Að upplifa þetta sem táningur var einfaldlega geggjað … Ég reyni að koma til skila hvernig var að heyra „House of the Rising Sun“ í fyrsta skipti, eða „Pretty Woman“. Það voru mag- ískar stundir. Í bókinni fer fljótlega í gang spurningin hvernig ungskáld mótast.“ – Og þá erum við komnir að kjarna sögu- mannsins, hann er að mótast, skáldið er að verða til. „Á bernskuárunum er vaknandi vitund og í Bernskubók velti ég mikið fyrir mér hvernig skynjun barns verði til og hvernig það bregst við umhverfinu. Á táningsárum mótast vitunin hins vegar í gagnvirku ferli. Allt umhverfið breytist í kennara, í jákvæðri merkingu, en ég gerði mér ekki grein fyrir því fyrr en löngu síðar. Eitt örlítið dæmi: Að eiga kost á því að tala á Mokka við einn af forystumönnum SÚM, Þórð Ben Sveinsson, var stórmerkilegt; þar var hann að segja mér frá almestu avant garde hugmyndum þess tíma. Allir íslenskir listamenn sem voru að mótast á þessum tíma búa líka að því að Dieter Roth var hér á landi. Þarna var ég 17 ára og fékk allar þess- ar upplýsingar og upptendrun; ég reyni að þakka fyrir mig og minnast á marga af þess- um kennurum sem vissu ekki að þeir væru að kenna. Og ég sem nemandi vissi ekki að ég væri að læra!“ Vitund sem veit ekki allt – Á þessum skólaárum fer sögumaður að tak- ast á við öll þau svið skáldskapar sem þú hef- ur síðan starfað við; ljóðið birtist, leikhúsið – meira að segja kvikmyndagerð, en þú vannst eitt sumar við gerð kvikmyndarinnar Rauða skikkjan í Axarfirði. „Ég held að síðtáningsárin, þessi sem enda á tján, 17, 18 og 19, séu afar mikilvægur mót- unartími. Ég held að fyrir utan máltökuna sé ekkert tímabil mikilvægara á ævinni. Á þess- um árum verður til röð af fræjum sem menn vita ekki fyrr en löngu síðar að hafa spírað og sprottið í skjóli tímans. Við ættum að muna eftir þessum hrifning- arstundum. Ef maður tengir við þær, nýtir þær sem eldsneyti, þá getur maður alltaf miðlað.“ – Í bókinni birtir þú af og til ljóð, sem þú samdir síðar, og sýna hvernig þú hefur unnið úr upplifunum og reynslu þessara ára. Þar skapar þú samtal við þitt höfundarverk. „Ég reyni að komast inn í kjarna þess sem gerðist. Í stuttu máli þá veit maður aldrei hver maður er. Þetta ástand hefur verið uppi í heila öld, síðan Freud og félagar uppgötvuðu undirvitundina. Við höfum vitund sem veit ekki allt. Þessi efi kemur inn í allar listir framarlega á tuttugustu öld. Stundum finnst mér að menn sé allt of alvitrir núna. Ég legg áherslu á leitina og að játa að ég man hvorki allt né allt rétt. Sjálfsmyndin er ekki föst stærð sem er mótuð í eitt skipti fyrir öll. Sjálfsvitundin er í stöðugri mótun. Því er mjög mikilvægt að játa að maður er ekki klár á því hvort það sé rétt sem maður man, eða man ekki. En þótt MEÐ TÁNINGABÓK HEFUR SIGURÐUR PÁLSSON LOKIÐ ÞRÍLEIK MINNINGABÓKA Sveitastrákur, Reykvík- ingur og Parísarbúi „ÞETTA ER BÓK UM ÞESSI TÁN- OG TJÁN-ÁR Í LÍFI MÍNU, AÐALLEGA FRÁ FJÓRTÁN TIL NÍTJÁN,“ SEGIR Í NÝRRI OG HRÍFANDI BÓK SIGURÐAR PÁLSSONAR UM ÞAÐ TÍMABIL ÆVINNAR ÞEGAR HANN FLUTTI FRÁ AXARFIRÐI TIL REYKJAVÍKUR OG GEKK Í HAGASKÓLA OG MENNTASKÓLANN Í REYKJAVÍK. ÞETTA VORU MIKILVÆG MÓTUNARÁR SKÁLDSINS, ÞAR SEM „ALLT UMHVERFIÐ BREYTIST Í KENNARA“. Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is * Ég held að síðtán-ingsárin, þessi semenda á tján, 17, 18 og 19, séu afar mikilvægur mót- unartími. Ég held að fyrir utan máltökuna sé ekkert tímabil mikilvægara á æv- inni. Á þessum árum verð- ur til röð af fræjum sem menn vita ekki fyrr en löngu síðar að hafa spírað og sprottið í skjóli tímans.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið - Sunnudagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið - Sunnudagur
https://timarit.is/publication/1078

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.