Stígandi - 01.10.1946, Page 13

glæpahneigð, gangi í arf til barna þeirra og annarra niðja í marga
liði. Og auðvitað getur konan ein átt upptökin að þessari úrkynj-
un, rétt eins og maðurinn. í dtverjum ofdrykkjumanni búa fjöl-
margir möguleikar til úrkynjunar. Þeir kvíslast eins og þræðir
út frá honum gegn um niðjana og koma fram á ýmsan ihátt. Ef
ofdrykkja skyldi í framtíðinni verða jafn-almenn hjá konum sem
körlum, tvöfaldast frá því sem var fyrir nokkrum árum þessar
uppsprettur úrkynj unarinnar.
Þessar staðreyndir sýna, að það væru mjög örlagarík straum-
hvörf i þjóðlífinu, ef ofdrykkjan ykist svo í landinu, að hún næði
jafn-sterkum tökum á kvenþjóðinni og 'hún nú hefir náð á karl-
mönnunum. Ég vil engu spá, hvort þannig fer eða ekki. Allir
hljóta að vona, að hjá því verði sneitt. En breytingin hefir verið
allör síðustu árin og ekki gengið í rétta átt. Á því hálfu öðru ári,
sem ég hefi dvalið hér á landi eftir 15 ára fjarveru, komu mér oft
í hug orð skáldspekingsins Goethe í Tasso:
Und willst du wissen, was sich ziemt,
so frage nur bei edlen Frauen an.
Það þýðir — á mæltu íslenzku máli: Ef þú ert í vafa um, hvað sé
sæmilegt og viðeigandi, þá spurðu göfugar konur.
Nú veit ég vel, að allur þorri íslenzkra kvenna berst djarflega
gegn áfengisbölinu. Þær hafa ótvírætt sýnt hver vilji þeirra er í
þessu efni og hvað þær álíta sæmilegt og viðeigandi. En þær konur
eru líka til, sem sýnilega hafa ekkert á móti ofdrykkjunni, taka
bæði þátt í lienni sjálfar og sýna sama viðmót ölóðum mönnum
sem allsgáðum. Að því sem mér hefir litizt til, taka flestar ungu
stúlkurnar hvaða fyllirafti sem er og dansa við hann, meðan hann
getur nokkurn veginn slysalaust hangið á þeim. Mér ber raunar
að játa, að reynsla mín nær ekki út fyrir höfuðstaðinn. En þar
hefi ég séð konur, sem teljast vera sæmdarfólk, slást við karlmenn,
vitlausar af ölæði, 'heyrt þær bjóða sig karlmönnum til allra af-
nota, séð þær liggja ihjálparvana í spýju sinni. Og ég hefi sagt
við sjálfan mig: Hjá þessum konum getur hvorki þú né nokkur
annar fengið að vita, hvað sómi sér. Þær vita það ekki sjálfar.
En hve margar skyldu þær vera? Og ihversu langt skyldi verða,
þangað til þær ráða almenningsálitinu? Hver ábyrgist mér, að
ekki komi einhvern tímann að því, að sú tegund af homo sapiens,
sem Goethe kallar „edle Frauen“, verði furðu sjaldgæf? Og hver
á þá að skera úr því, hvað sé sæmilegt og viðeigandi? Hvað verður
STÍGANDI 251