Skessuhorn


Skessuhorn - 19.12.2007, Blaðsíða 60

Skessuhorn - 19.12.2007, Blaðsíða 60
60 MIÐVIKUDAGUR 19. DESEMBER Þeg ar Dav íð í Múla var kjör inn á þing gerð ist hann flutn ings mað­ ur tveggja laga frum varpa, ann að var það að Ís lend ing um yrði leyft að brugga bjór sem væri agn ar lít­ ið sterk ari en lækj ar vatn, hitt var að Jó hann es á Bóli fengi skálda styrk. Jó hann es á Bóli var nefni lega ekki all ur þar sem hann var séð ur. Hann var á hæð við Napo le on Bonap ar te og Helga Hjörv ar, en orti enn bet­ ur en þeir. Á yngri árum átti hann það til að setja sam an svo mergj­ að an munn söfn uð að ein ung is var far andi með í leita kof um langt frá byggð, en með ár un um urðu ljóð­ in hans við hafn ar meiri, bár ust út­ fyr ir Síð una og loks um land ið allt. Lærð ir menn að sunn an skrif uðu um hann grein ar og gerðu sér ferð í Síð una til að skoða hann, stund um tóku þeir með sér út lend inga til að sýna þeim „þenn an lág vaxna kjarn­ gróð ur ís lenskr ar bænda menn ing­ ar,“ eins og þeir sögðu. Bjór frum varp ið var fellt en Jó­ hann es á Bóli fékk skálda styrk inn. Hann keypti sér jeppa fyr ir skálda styrk inn, það var á milli heys og grasa og Guð jón í Skarði varð svo rasandi að hann hnýtti snæri upp í Korku bleik og reið skæt ing út að Bóli til að segja nokk ur orð af hrein skilni við Jó hann es. „Ég segi það satt,“ sagði Guð jón, „að þetta er það vit laus asta sem ég hef nokkurn tím ann heyrt. Þeg ar Dav íð hélt fram boðs fund inn í vor bað ég hann að út vega mér vasa hníf og glas á Alad ín lampann, ég hef hvor ugt feng ið, en svo læt ur hann sóa al manna fé á þenn an hátt. Það nær bara engri átt.“ Svo leysti hann snær ið útúr Korku bleik og kom inn og drakk kaffi og hélt á fram að jag ast. Jó­ hann es ók hon um loks fram að Skarði á nýja jepp an um, hann var nú að vísu ekki kom inn með bíl­ próf ið, en það var eng inn á ferð og veg ur inn ekki ann að en vagna slóð um slétta mela svo allt gekk slysa­ laust. Um haust ið tók Jó hann es bíl próf og hélt á fram að yrkja ljóð. Dav­ íð sá til þess að hann fékk meiri skálda styrk, hann fékk meira að segja verð laun og var boð ið suð ur til Reykja vík ur til að veita þeim við­ töku og lesa ljóð í út varp ið. Jó hann es treysti sér ekki til að aka jepp an um alla leið til höf uð­ borg ar inn ar svo hann tók rút una. Mennta mála ráð herr ann bauð upp á kok dilli og hélt ræðu. „Skál,“ sagði svo mennta mála­ ráð herr ann. „Ég vona að yður líki Dry Mart ini.“ „Ég er skolli sein læs á ensku, þótt ég gæti svo lít ið spjall að við Kan­ ana,“ sagði Jó hann es. „En ég hef les ið Sabat ini á dönsku. Eru þeir eitt hvað skyld ir?“ Það vissi mennta mála ráð herr­ ann ekki, hann kann að ist ekk ert við Sabat ini, og þótt hann sæti á sama þingi og Dav íð í Múla þá kunni hann ekki vís una sem Dav íð orti einu sinni um tvo er lenda fröm uði bók mennt anna: Hætt ur er ég að hugsa um geim og hætt ur að bragða á víni, les nú að eins Opp en heim elleg ar Sabat ini. Eft ir kok dill inn hjá mennta mála­ ráð herr an um drifu nokk ur höf­ uð borg ar skáld Jó hann es með sér á fyllirí. Það var miklu frjáls legra en hjá mennta mála ráð herr an um, skáld in klöpp uðu hon um á herð­ arn ar og létu hann drekka af stút. „Mik ið and skoti ertu góð ur kall,“ sögðu skáld in, „mik ið and skoti ertu góð ur kall.“ Það kom í ljós að þau kunnu sum hver heil ó sköp eft ir hann ut an bók ar, „hvern ig ferðu að því að yrkja svona vel,“ sögðu þau, „ súptu á aft­ ur, séra minn. Og svona and skoti góð ur kall!“ Jó hann es spurði hvort þau könn uð­ ust nokk uð við Dry Mart ini. „Það er stór­ hættu leg ur fjandi,“ sagði Steinn Stein­ arr. „Pass aðu þig á hon um.“ „Það er blanda af ver móði og brenni­ víni,“ sagði Þór unn Elfa, „ haltu þig held­ ur við það ó bland aða. Konu jak ið ger ir eng um mein.“ „Það er vatn í Dry Mart ini,“ sagði meist ari Þór berg ur. „Það er út­ vatn að glund ur.“ „Séní eins og þú, nafni minn,“ sagði Jó hann es úr Kötl um, „séní eins og þú eiga ekki að drekka ann að en séní ver.“ Það var ekki laust við að Jó hann­ es væri svo lít ið timbrað ur í rút unni á heim leið dag inn eft ir, en hann var samt ó skap lega ham ingju sam­ ur. Það var svo gam an að hitta höf­ uð borg ar skáld in. Í stað þess að öf­ unda hann, eða minna hann á þá gengd ar lausu sóun á al manna fé sem skálda styrk ur inn var, tóku þau hann um yrða laust í sinn hóp og sögðu að hann væri mik ið and skoti góð ur kall. Og lof uðu að líta við. Næstu tvö árin lagði Jó hann es skálda styrk inn sinn á bók í spari­ sjóðn um, senn kæmi að því að hann yrði fimm tug ur því ald ur inn fær ist jafnt yfir góð skáld og vond. Og þá skyldi hald in sú veisla sem tæki af all an vafa um hvort skálda styrk ur­ inn væri rétt ráð stöf un á al manna­ fé eða röng. Þau voru al veg sam mála um þetta hjón in, Sól veig var hon um yf ir leitt sam mála um flest, nema auka at­ riði hvunn dags ins eins og stjórn­ mál og trú mál. Þau voru til dæm­ is al veg sam mála um að byggja við gamla hús ið og að senda Jó hönnu á heima vist ar skóla, að mað ur tali nú ekki um inn kaup til mat ar og fata og ann ars sem heim il ið þurfti við, en þau áttu til að þræta í hálf kær­ ingi um land bún að ar póli tík Jós­ eps Stalíns og trú verð ug heit Haf­ steins mið ils. Þar sýnd ist sitt hvoru. En það var eng inn á grein ing ur um að skálda styrkn um skyldi var ið til veislu hald anna. Um það leyti sem skóg ur inn roðn aði af sum ar löng um sól skins­ gæl um og blá ber in í Hlíð ar sporði og Hæð ar brekk um voru að springa af þroska fór Sóla að baka í af mæl­ ið. Hæn urn ar höfðu ver ið dug leg­ ar að verpa og egg in biðu í stór­ um hlaða eft ir að bland ast méli og margar íni, sykri og köku drop um, kakói og kókós mjöli. Hálfstálp að ir syn irn ir, Sæ mund ur og Kári, voru sett ir í að hræra köku deig, þeir sátu frá morgni til kvölds með vaska föt og skál ar milli hnjánna og hrærðu með sleif svo þá log verkj aði í hand­ legg ina. Af og til hættu þeir að h r æ r a o g stálust til að dýfa fingri í deig ið og sleiktu, deig með kakói og rús ín um bragð að ist bet ur en allt ann að. Ef hlé varð á hrær ing­ um voru þeir send ir með berjat ín ur upp um all ar brekk ur, því eitt þeirra hnoss gæta sem bjóða skyldi upp á voru rúss nesk ar pönnu kök ur. Þær voru nýj ung í Síð unni, leynig est­ ir verð andi veislu halda. Upp skrift­ in hafði borist munn lega eða með aust an blæn um, hún var hvergi til skrif uð, en rúss nesk ar pönnu kök ur eru þannig gerð ar, að fyrst er bök uð ein pönnu kaka, al veg eins og all ar aðr ar pönnu kök ur, svo er hún sett á flat an disk eða bretti og með an hún er enn volg eru sett á hana nýtínd blá ber eins og kemst, síð an er mok­ að sykri yfir eins og hægt er og þá er bök uð í snatri önn ur pönnu kaka og lögð yfir. Með an hún er enn volg er svo sykri og blá berj um bætt á hana og ný pönnu kaka bök uð í hasti og lögð þar of aná. Og þannig koll af kolli uns stafl inn er orð inn þver hand ar þykk ur. Þá er byrj að á nýj um stafla og far ið eins að. Síð­ an er stafl inn skor inn í geira þeg­ ar pönnu kök urn ar eru orðn ar kald­ ar, al veg eins og þær kök ur sem nú eru al mennt kall að ar stríðstert ur eða Hnall þórukök ur eft ir frá sögn í frægri bók. Þeg ar tveir dag ar lifðu hins fimmta ára tug ar í ævi Jó hann es­ ar reis hann snemma úr rekkju og klæddi sig í sunnu daga bux ur þrátt fyr ir rúm helgi dags ins, kyssti Sólu í snatri og start aði jepp an um. Hann ók til höf uð borg ar inn ar skemmstu leið yfir há fjöll in sjö milli Baldjökla. Það var heið rík ur síð sum ar dag ur og lita bál brann á runni og lyngi, sól ar geisl arn ir sprikluðu á jök ul­ hjarn inu og nátt skugg arn ir skriðu smeyk ir í gljúf ur eða hröp uðu fyr­ ir kletta. Það er á reið an lega gam an að vera skáld á ferð um blásna auðn milli há jökla á svona degi. Jafn vel þótt yf ir vof andi fimm tugs af mæli boði aukna ná lægð þess sem sum­ ir segja að sé erf ið ast alls. Jó hann es á Bóli naut líka ferð ar­ inn ar og ein ver unn ar milli jöklanna, og þenn an fagra haust morg un stóð líf ið, með allri sinni gleði og feg­ urð, hon um miklu nær en dauð inn. Á lang ferð um nær eg er úti að drátta vegna um heiða geim, raulaði hann glað ur við sjálf an sig, enda átti fátt bet ur við þetta ferða lag hans, hér ók hann að drátt­ anna vegna. Asskoti hvað hann Egg ert gat kom ist vel að orði. Í höf uð borg inni gerði hann stutt­ an stans, eft ir svo lít ið hring sól fann hann á feng is versl un rík is ins, þang­ að var held ur bet ur stað ar legt að líta. Þar keypti hann þrjá tíu lítra af brenni víni og þrjá tíu lítra af rauð­ um, dísæt um ver móði, hann fékk af greiðslu mann til að hjálpa sér að bera varn ing inn út í jepp ann og ók svo heim leið is sömu leið yfir há fjöll in sjö milli Baldjökla. Dag inn eft ir fór hann út í læk með tvo fjöru tíu lítra mjólk ur­ brúsa og þvoði þá tand ur hreina að utan og inn an, svo bar hann þá inn í búr, þar sem syn irn ir voru að hræra deig ið í síð ustu kök urn ar, og bland aði brenni­ víni og rauð um ver móði til helm inga í mjólk ur brús ana sem hann kall aði Són og Boðn. „Smakk iði á þessu, strák ar,“ sagði Jó hann es og sökkti ausu í blönd­ una. „ Þetta er Dry Mart ini.“ Syn irn ir ráku tung una í aus una og hrylltu sig, orðn ir allt of góðu van ir af að sleikja í sig köku deig með romm drop um. „Þið kunn ið ekki gott að meta,“ sagði Jó hann es og saup á aus unni. „En það lag ast nú hjá ykk ur, grey­ in mín, þeg ar tím ar líða. Lík lega er þetta samt allt of sterkt svona, þeir verða svín full ir af þessu.“ Það þóttu ekki góð ir mannasið­ ir í Síð unni að blanda á fengi. Eina leyfi lega bland an var brenni víns­ kaffi, eink um ef menn voru að koma úr rétt um og fjár ragi þeg­ ar kalt var í veðri. Ann ars drukku menn ó bland að og kváðu þá gjarn­ an við stút inn: Vatni bland að brenni vín bið ég fjand ann hirða. Engu að síð ur fyllti nú Jó hann­ es báða mjólk ur brús ana með tæru lækj ar vatni og fór í hví vetna að orð um Þór unn ar Elfu og meist ara Þór bergs. Í búr inu á Bóli biðu nú átta tíu lítr ar af Dry Mart ini þyrstra gesta morg un dags ins inn an um brún kök­ ur og rjóma tert ur og rúss nesk ar pönnu kök ur. Fyrstu gest irn ir komu upp úr há­ degi. Lang tað komn ir ætt ingj ar og höfðu með sér tjöld sem þeir reistu úti á al hirtu tún inu. Þeir vildu held­ ur kaffi og kök ur en á fengi, sögðu allt of snemmt að hefja drykkju af ein hverri al vöru, þáðu þó í glas fyr­ ir siða sak ir og spurðu hvað þetta væri, brugðu glas inu upp í birt una og kjömsuðu undr andi á inni hald­ inu. Um kaffi leyt ið kom mennta­ mála ráð herr ann í ráð herra bíln­ um og hafði með sér þýsk an pró­ fess or. Pró fess or inn vildi endi lega skipta nokkrum orð um við skáld ið og mennta mála ráð herr ann reyndi að túlka. En sam tal ið gekk skelf ing illa, Jó hann es var ekki van ur tjá­ skipt um í gegn um túlk. „ Spyrðu nú mann inn held ur, væni, hvort hann vilji ekki í glas,“ svar aði Jó hann es, þeg ar mennta­ mála ráð herr ann hafði túlk að spurn­ ingu pró fess ors ins um lengd ina á rót um ís lenskr ar ljóð hefð ar. Eng inn við stadd ur skildi hvað mennta mála ráð herr ann sagði þá við pró fess or inn, það var heil löng ræða, en svar pró fess ors ins þótti svo skemmti legt að það fest ist í minni. „Sehr inter essant,“ sagði hann hvað eft ir ann að, „sehr inter­ essant.“ Það gat ekki þýtt neitt ann að en að hann vildi í glas. „Og nú fáið þið Dry Mart ini,“ sagði Jó hann es og bar fleyti full glös fyr ir gest ina, „og hann er ó svik inn. Smakk iði á þessu, pilt ar.“ Held ur þótti Jó hann esi þeir fé­ lag ar dauf ir til drykkj unn ar og hann kom ekki dropa ofan í ráð herra­ bíl stjór ann, sem reynd ist þó hinn skemmti leg asti mað ur og sagði sög ur og fór með vafa sam an kveð­ skap inni í eld húsi hjá Sólu, hann harð neit aði að drekka kaffi með ráð herr an um og pró fess orn um inni í stofu þar sem sam ræð urn ar um skáld skap inn og hefð ina héldu á fram að vera treg ar. Þær voru al­ veg um það bil að logn ast út af þeg­ ar höf uð borg ar skáld in óku í hlað. En þá færð ist held ur bet ur líf í tusk urn ar. Jó hann es úr Kötl um faðm aði nafna sinn að sér lengi, það voru eft ir minni leg faðm lög því ann ar var ógn ar lang ur en hinn var skelfi­ lega smá vax inn. Þór berg ur bless aði drykk inn og varð lang ur í fram an og vitn aði í afa sinn Stein. Mennta­ mála ráð herr ann og þýski pró fess­ or inn þökk uðu fyr ir sig og kvöddu. Upp úr mjölt um var hús ið á Bóli orð ið troð fullt af fólki, það var set­ ið og stað ið inni í hverj um krók og kima, oln boga blaut ir syn irn ir stóðu sinn við hvorn mjólk ur brús ann og jusu í glös gest anna. Og klið ur inn, hann var eins og í fugla bjargi, sögðu þeir sem heyrðu og áttu heim kynni við sjó. Það gerð ist svo margt sam tím is: Séra Skúli gamli og meist ari Þór­ berg ur skipt ust á presta sög um, þær voru svo mein fyndn ar að við stadd­ ir ætl uðu hreint að rifna, sér stak­ lega sög urn ar af Kálfa fellsklerk­ um. Frið þjóf ur í Fremsta dal stjórn­ aði fjölda söng á með an og sló takt­ inn með gríð ar leg um birki lurk sem hann hafði fyr ir staf, það var raft­ ur úr heima skógi sem veðr in höfðu krók beygt á hand fang, hann sveifl­ aði hon um til hægri og vinstri, enda mað ur inn knár þótt kom inn væri af æsku skeiði og rödd in heit og gnýþung eft ir margra ára söng­ keppni við norð an vind inn. Ó laf­ ur í Dæli og Jó hann es úr Kötl um fóru í hár sam an und ir söngn um útaf samyrkju bú skap. Mitt í öll um há vað an um kvaddi Dav íð í Múla sér hljóðs sem hann ekki fékk og hélt langa ræðu fyr ir minni af mæl­ is barns ins og lét fjúka í kvið ling­ um sem fáir heyrðu al menni lega því nokkr ar stelpugálur milli tekt ar og tví tugs fóru að at ast í Hnaukn­ um með svo há vær um píku skrækj­ um að skar í eyr un. Yfir allt sam an Bóka út gáf an Upp heim ar gaf út fyr ir þessi jól bók ina „Sög ur úr Síð unni,“ eft ir Böðv ar Guð­ munds son frá Kirkju bóli. Með leyfi út gef anda birt um við hér kafla úr bók inni þar sem seg ir frá að drag anda að og af mæli Jó hann es ar bónda á Bóli. Skálda mjöð ur inn
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Skessuhorn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Skessuhorn
https://timarit.is/publication/1096

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.