Skessuhorn - 19.12.2007, Blaðsíða 72

72 MIÐVIKUDAGUR 19. DESEMBER
Þór hall ur Ás munds son blaða­
mað ur hóf störf hjá Skessu horni í
nóv em ber byrj un sl. Hann hef ur
all nokkra reynslu af blaða mennsku,
var m.a. rit stjóri hér aðs frétta blaðs­
ins Feyk is á Sauð ár króki í 16 ár.
Þór hall ur er fædd ur og upp al inn í
Fljót un um og starf aði á yngri árum
við ým is legt. Sum ar ið þeg ar hann
var 16 ára var lít ið um vinnu og
neydd ist hann þá til þess að fara til
sjós um mán að ar tíma. Efn in voru
ekki mik il þeg ar hann fór í lands­
prófs deild Gagn fræða skól ans á
Ó lafs firði um haust ið á samt tveim­
ur bræðr um sín um. Jón, elsti bróð­
ir inn, gekkst fyr ir því að út vega
pláss fyr ir sig og Þór hall á Akreyr­
ar tog ara yfir jól in. Á þess um árum
voru tog ar ar að veið um yfir há tíð­
arn ar og sigldu svo með afl ann á
er lend an mark að upp úr nýári. Þeir
bræð ur fengu pláss á gamla Slétt­
bak þessi jól. Frá sögn um þessa ferð
birt ist í jóla blaði Feyk is árið 1995,
þar sem Þór hall ur fjall aði reynd ar
um það við burða ríka ár þeg ar hann
var 16 ára. Fyrsta þriðj ung frá sagn­
ar inn ar er sleppt hér. Því er kom­
ið „svo lít ið bratt“ inn í þessa frá­
sögn af tog ara jól un um 1969, eða
fyr ir tæp um 40 árum. Sag an hefst
á Ó lafs firði.
Þeg ar við kom um heim í Árna­
hús ið var Ás geir gamli boð inn og
bú inn að skutla okk ur á litla bátn­
um út und ir Múl ann, en gott var í
sjó inn. Það eina sem átti eft ir að út­
vega var sjó fatn að ur handa mér. Ég
átti sjóstakk frá sumr inu áður, en
búss ur vant aði. Ljóst var að stíg vél­
in sem ég hafði not ast við á Stíg­
anda sum ar ið áður myndu ekki
duga í því hafróti sem bú ast má við
á Vest fjarða mið um á þess um árs­
tíma.
Mér kom þá til hug ar, að Jónas
Long, gam all mað ur sem ég hafði
kynnst þarna, hafi tal að um að hann
ætti enn þá á gæt ar búss ur sem dug­
að hefðu vel. Ég hent ist því út til
Jónas ar, sem bjó hjá Sig ur jóni syni
sín um og tengda dótt ur inni Bjarn­
eyju. Það var ekki nema sjálf sagt að
ég fengi búss urn ar lán að ar og þó
þær væru full stór ar tók ég þær með
mér. „ Þetta verð ur án efa skemmti­
leg til breyt ing fyr ir þig og gangi
þér vel vin ur inn,“ sagði gamli sjó­
hund ur inn Jónas Long þeg ar hann
kvaddi mig.
Það tók skamma stund fyr ir okk­
ur að kom ast út að Múl an um með
Ás geiri gamla. Það var orð ið dimmt
þeg ar við stukk um um borð í Slétt­
bak. Skip verj ar voru að ditta að
troll inu á dekk inu þeg ar við kom­
um og einn þeirra kall aði eitt hvað
til okk ar. Jón bróð ir spurði mig
hvað fíflið hefði ver ið að segja. Ég
sagði eins og satt var að ég hafi ekki
heyrt það, en sjálf sagt hefði hann
ver ið að gera eitt hvað að gamni
sínu, eitt hvað mein laust.
Nú fóru í hönd hjá mér jól sem
voru mjög frá brugð in þeirri jóla há­
tíð sem ég hafði kynnst til þessa í
hinu vernd aða um hverfi Flóka dals­
ins. Og upp haf veiði ferð ar inn ar var
eng inn dans á rós um. Strax á leið­
Í ár hef ur þess ver ið minnst að
eitt hund rað ár eru lið in frá upp­
hafi skipu legs land græðslu starfs
hér á landi en eng in þjóð virð­
ist hafa starf að leng ur sam fellt
að land græðslu og stöðv un jarð­
vegseyð ing ar en Ís lend ing ar. Í til­
efni þess ara tíma móta hef ur saga
land græðslu starfs á Ís landi ver­
ið tek in sam an af Frið riki G. Ol­
geirs syni sagn fræð ingi og gef­
in út af Land græðsl unni. Á fundi
sem hald inn var í til efni af út gáfu
bók ar inn ar „Sáð menn sand anna“
í Þjóð menn ing ar hús inu í lið inni
viku tók Ein ar K. Guð finns son
land bún að ar ráð herra við ein taki
af bók inni frá Sveini Run ólfs syni
land græðslu stjóra.
mm
Sáð menn sand anna
Sext án ára á sjó um jól in
inni á Vest­
f j a r ð a m i ð
fór að bræla
og sjó veik­
in gerði því
fljótt vart
við sig. Ég
hélt engu
niðri, ældi
öllu jafn­
harð an og
var tals vert
illa hald inn.
Strák ur var
ekki beint
boru bratt ur
þessa fyrstu
tvo­þrjá sól­
a r h r i n g a .
En það varð
að reyna
að vinna á
þessu og
skips fé lag­
arn ir sögðu
mér að það
eina sem
dygði væri
að reyna að
borða þang­
að til mat ur­
inn héld ist niðri.
Ég fór út á dekk bak borðs meg­
in til að fá mér frískt loft og hugsa
ráð mitt. Jón bróð ir kom til mín og
stapp aði í mig stál inu. Eft ir að hafa
and að að mér fersku lofti smá stund
og safn að kröft um, var ég til bú inn
að gera aðra at lögu að sjó veik inni
og fá mér að borða, þó svo að mat­
ar lyst in væri minni en eng in.
„Jæja ætlarðu að gera eina til­
raun enn vin ur,“ spurði kokk ur­
inn og rétti mér full an kjöt disk.
„Já ætli ég verði ekki að gera það,“
sagði ég í mæðu tón, en eft ir smá­
stund var ég bú inn af diskn um, tók
þetta með á hlaupi, þar sem bragð­
lauk arn ir virt ust ekki al veg í sam­
bandi. Þar með var ég rok inn út á
dekk aft ur og þetta virt ist duga. Nú
svitn aði ég ekki leng ur af van líð an
og fyrr en varði var heils an kom in
í samt lag.
Ég hafði von ast til að lenda með
Jóni bróð ir á vakt. En sú von brást.
Það kom þó fljót lega í ljós að ég
þurfti ekki í neinu á vernd hans
að halda. Skips fé lag arn ir voru all ir
með tölu hin ir á gæt ustu menn. Ket­
ill Pét urs son skip stjóri frá Ó feigs­
firði á Strönd um, ann ál að ur heið­
urs mað ur og frænd urn ir Hreinn
og Gylfi Þor steins syn ir, sem voru
báts­ og neta menn á minni vakt,
Þór hall ur Ás munds son.
voru einnig gæða blóð mik il. Þetta
eru þeir menn sem ég man best eft­
ir úr þess um jóla túr 1969.
Það var greini legt að tek ið var
fullt til lit til þess að ég var ung ur að
árum og ó van ur tog ara sjó mennsku.
Mér var eig in lega hald ið til hlés
með an ver ið var að inn byrða troll­
ið og láta það fara. „Pass aðu þig
bara að vera ekki fyr ir vin ur,“ sagði
Gylfi. En ég reyndi að standa mig
eins og ég gat í að gerð inni og dró
þar ekk ert af mér.
Fiskirí ið var dræmt fyrstu dag­
ana, en ekki leið á löngu þar til sá
guli fór að gefa sig og meiri at gang­
ur færð ist í að gerð ina. Öldu gang­
ur var tals verð ur um tíma og það
var ekki laust við að velt ing ur væri
á gamla síðu tog ar an um. Ein hverju
sinni þeg ar hann var sem mest ur,
í bull andi að gerð, missti ég fót ana
og skall kylli flat ur í stí una hálf fulla
af fiski.
Eitt sinn snemma í túrn um þeg­
ar að gerð var ný lok ið, sett umst
við fram í neta lest og bið um þess
að næsta holl yrði tek ið inn fyr ir.
Gylfa neta manni var nokk uð star­
sýnt á fóta bún að minn þar sem ég
sat á neta bing. „Hvern ig er það
dreng ur, hvar í ó sköp un um fékkstu
þess ar gríð ar búss ur sem þú ert í,“
spurði hann. Ég sagði eins og var
að það hefði gam all Ó lafs firð ing­
ur lán að mér þær, Jónas Long væri
hann kall að ur. „ Jónas Long, já ég
kann ast við hann. Hann var lengi
á Ak ur eyr ar tog ur un um og er fræg­
ur karl. Já, ég er ekki hissa þó búss­
urn ar séu stór ar fyrst hann á þær.
En er ekk ert vont að vera í þessu,“
spurði Gylfi. Jú, ég játti því að það
væri ekki laust við að ég kenndi til
dá lít ill ar þreytu í fót un um. Gylfi
bað mig þá að rétta sér aðra búss­
una og eft ir að hafa hand fjatl að
hana sagð’ann. „Ja það er eins gott
að við miss um þig ekki í sjó inn. Það
þyrfti nú stóra spil ið bara til að ná
búss un um inn fyr ir,“ sagði Gylfi og
neta lest in ómaði af hlátri skips fé­
lag anna. Neta mað ur inn sagði að
það væri ó mögu legt fyr ir mig að
vera í þessu til fót anna, hann skyldi
sjá til þess að ég fengi lán að ar aðr­
ar búss ur.
Nú fór jóla há tíð in í hönd. Mig
minn ir að því hafi ver ið hald ið
leyndu hvað yrði að borða á að­
fanga dags kvöld og nokk ur spenn­
ing ur ríkti því með al skip verja,
enda var til breyt ing í mat raun veru­
lega sú eina sem menn hafa á sjón­
um um jól in. Hlé var gert á veið um
síð deg is á að fanga dag og skip verj ar
sett ust að veislu borði skömmu eft ir
að búið var að hringja há tíð ina inn
á að fanga dags kvöld, þá bún ir að
þvo af sér mestu seltuna og komn­
ir í betri föt in.
Að þessu sinni var það kalkúnn
sem var að al mál tíð in. „ Sagði ég
ekki að það yrði kalkúnn í mat inn,“
sagði Hreinn báts mað ur og hann
og aðr ir skip verj ar tóku hraust lega
til mat ar ins. En fyr ir mér var þetta
ekki óska jóla mál tíð in og raun ar
voru það mik il við brigði á þess um
jól um, hvað mat ur inn var allt ann­
ar en ég hafði van ist heima í sveit­
inni. Það var ekki hangi kjöt ið og
lamba steik in eins og ég var van ur,
held ur kalkúnn á að fanga dags kvöld
og svína ham borg ar hrygg ur á jóla­
dag. Hvor ugt þetta hafði ég bragð­
að áður og kunni því ekki að meta
það. Ég borð aði því mun minna á
þess um jól um en áður. Minna en
ég hafði þörf fyr ir, því til sjós þurfa
menn að borða og það mik ið.
En sem bet ur fer gekk veið in vel
og það liðu því ekki marg ir dag ar
fram yfir jóla há tíð ina áður en hug­
að var til heim ferð ar. Við sigld um
inn á Ak ur eyr ar poll í stillu veðri að
morgni 29. des em ber.
Ég var frels inu feg inn þeg ar við
bræð ur geng um með pjönk ur okk­
ar inn í bæ inn á BSA­stöð ina. Ferð­
inni var heit ið heim í sveit ina með
Norð ur leið ar rút unni. Ég get nú
ekki sagt að ég hafi ver ið stolt ur yfir
sjó ferð inni. Ein hvern veg inn fannst
mér ég vera hálf gerð ur bjálfi enn­
þá að hafa ekki tek ið að fullu þátt í
störf um sjó mann anna. En það var
nú fljótt að gleym ast þeg ar hugs að
var til þess að ára móta gleð in væri
þó ekki fyr ir bí, hún væri eft ir.
Slétt bak ur EA
Bet lehems stjarn an er dul ar fullt
tákn sem hef ur vald ið stjörnu fræð­
ing um, sagn fræð ing um og guð­
fræð ing um mikl um heila brot um
í rúm lega tvö ár þús und. Fjór ir
meg in mögu leik ar hafa ver­
ið nefnd ir um að
hún hafi get að
ver ið til en í
raun hafa eng­
in svör kom ið. Sagt er
að stjarn an hafi ver ið ein stakt
til vik, hún hafi aldrei sést áður
og ekki síð an. Guð lét hana birt­
ast ein göngu til að op in bera fæð­
ingu son ar síns. Einnig hef ur ver ið
bent á að ver ið gæti að frá sögn inni
um stjörn una hafi ver ið bætt inn í
sög una um fæð ingu Jesú því stjörn­
ur tengd ust fæð ing um allra mik­
illa kon unga á þess um tíma. Sum ir
vilja meina að stjarn an hafi aldrei
ver ið til og að allt Nýja testa­
mennt ið sé fals að. Ekki skal
lagð ur neinn dóm ur á það.
Ekki segja öll guð spjöll in
frá stjörn unni og í raun
er það ein ung­
is Matteus
sem nefn ir
hana. Hann
grein ir frá því að
vitr ing ar frá Aust ur lönd­
um hafi sagt að þeir hafi séð
stjörnu hins ný fædda kon­
ungs renna upp. Sá mögu­
leiki er sann ar lega fyr ir hendi
að leynd ar dóm ur inn um jóla­
stjörn una verði aldrei leyst­
ur full kom lega. Þótt því yrði
hald ið fram að sag an um hana
væri ekki raun veru leg ur at burð­
ur, myndi það ekk ert draga úr boð­
skapn um. Svo virð ist sem stjarn an
sé ann að hvort tákn eða yf ir nátt­
úru legt krafta verk Guðs og þar af
leið andi ekki við fangs efni vís ind­
anna. Hvað sem öll um þess um hug­
leið ing um líð ur verð ur ekki á móti
því mælt að Bet lehem stjarn an hef­
ur haft meiri á hrif á mannskyns sög­
una en nokk ur önn ur stjarna, fyrr
eða síð ar.
bgk
Heim ild ir af
ver ald ar vefn um
og víð ar.
Var Bet lehems stjarn an til?