Læknablaðið - 15.02.2004, Blaðsíða 85

UMRÆÐA & FRÉTTIR / FRÁ HEILBRIGÐIS- OG TRYGGINGARÁÐUNEYTINU
Lyfjamál 122
Átak í lyfjamálum heilbrigðíssto
Stýrihópur í lyfjamálum heilbrigðistofnana sem
heilbrigðisráðherra skipaði í mars á síðasta ári hefur
nú skilað áfangaskýrslu til ráðherra. I áfangaskýrsl-
unni er finna ályktanir og tillögur í 25 liðum sem að
mati stýrihópsins stuðla að sparnaði og hagræðingu í
innkaupum lyfja, lyfjavali og réttri nolkun lyfja. Ráð-
herra hefur falið stýrihópnum að semja framkvæmda-
áætlun til næstu tveggja ára til að hrinda í fram-
kvæmd og fylgja eftir tillögum sínum.
Stýrihópurinn kannaði stöðu lyfjamála og þróun
lyfjakostnaðar á helstu heilbrigðisstofnunum lands-
ins. I Ijós kom meðal annars að aukning lyfjakostnað-
ar á tímabilinu 1999-2002 var mjög mismunandi eftir
stofnunum eða frá 13% á Heilbrigðisstofnun Akra-
ness upp í 102% þar sem hækkunin er mest. Á sama
tíma var heildaraukning lyfjakostnaðar í landinu um
49%. Skýringin á minni aukningu lyfjakostnaðar á
Sjúkrahúsi Akraness má þakka virku lyfjanefndar-
starfi, markvissu og hagkvæmu vali lyfja á lyfjalista
sjúkrahússins og faglegu eftirliti. Af þeim svörum að
dæma sem borist hafa frá öðrum stofnunum virðist
þar ekki vera eins vel staðið að málum.
Ýmsar skýringar hafa verið gefnar á aukningu
lyfjakostnaðar, svo sem fjölgun erfiðari sjúkdómstil-
fella, aukin notkun á nýrri og dýrari lyfjum, minni af-
slætli frá apótekum, stórhækkað verð á súrefni og af-
skráning eldri lyfja sem leiðir til notkunar nýrri og
oftast dýrari lyfja.
Mörg lyf sem hafa sömu eða sambærilega verkun
eru oft á mjög mismunandi verði. Yfirleitt eru ný lyf
dýrari en eldri lyf sem er réttlætt með því að þau séu
betri. Það á þó ekki alltaf við eins og ýmis dæmi sýna.
Ekkert hefur jafn mikil áhrif á lyfjakostnað og val
lyfja. Þegar kemur að vali lyfja eru læknar í lykilhlut-
verki og leggja lyfjafyrirtæki því áherslu á að kynna
lyf sín fyrir læknum.
Til eru þekktar aðferðir, þróaðar af Alþjóðaheil-
brigðismálastofnuninni og öðrum alþjóðasamtökum,
til að sporna við auknum lyfjakostnaði og ná fram
skynsamlegri notkun lyfja. Þessar aðferðir byggjast á
gagnreyndri nálgun við val lyfja, klínískum leið-
beiningum, lyfjanefndarstarfi og þróun lyfjalista.
Meginniðurstaða stýrihópsins er sú að nauðsyn-
legt sé að bæta og styrkja stjórn lyfjamála og lyfja-
nefndarstarf á heilbrigðisstofnunum til að efla gæði
lyfjanotkunar og ná tökum á þeim kostnaðarauka
sem af henni stafar. Hvetja þarf heilbrigðisstofnanir
til að setja sér stefnu í lyfjamálum í samræmi við
starfsemi hverrar stofnunar og þarfir sjúklinga þeirra.
Lyfjanefndir þurfa að vera virkari í að velja lyf á lyfja-
lista út frá virkni og hagkvæmni. Hvetja þarf til sam-
starfs og samráðs milli stofnana um val lyfja, útboð
og innkaup. Skynsamleg lyfjanotkun ætti að vera
einn af hornsteinum opinberrar stefnu í heilbrigðis-
málum. Til að framfylgja þeirri stefnu þarf að fylgjast
með lyfjanotkun og nota þær upplýsingar sem þannig
fást til að bæta ávísunarvenjur lækna og beita ýmsum
aðferðum og aðgerðum eins og nánar er lýst í þessari
skýrslu. Það er mat stýrihópsins að fela beri Land-
læknisembættinu og þjónustudeild lyfjasviðs Land-
spítala aukna ábyrgð og samræmingu þeirra aðgerða
er grípa þarf til svo að raunverulegur og merkjanleg-
ur árangur náist.
Eins og áður segir hefur stýrihópurinn samið
tveggja ára framkvæmdaáætlun til að fylgja eftir til-
lögum sínum sem ná til heilbrigðisstofnana, Landlækn-
isembættisins, háskólans, tryggingastofnunar, sam-
taka lækna og ráðuneytisins. Þessir aðilar hafa áður
unnið að ýmsum þáttum lyfjamála en ekki með jafn
skipulögðum og samræmdum hætti og nú er lagt til.
fnana
Einar Magnússon
Einar Magnússon er
yfirlyfjafræðingur í heilbrigðis-
og tryggingamálaráðuneytinu.
Læknablaðið 2004/90 181