Læknablaðið - 15.03.2006, Blaðsíða 17

FRÆÐIGREINAR / KEISARASKURÐIR
g sem dóu burðarmálsdauða á tímabilinu óháð því
hvort um keisaraskurð væri að ræða. Heildarfjöldi
frumbyrja sem fæddu einbura >2500 g var fundinn
til að skoða áhrif hækkandi tíðni keisaraskurða
meðal þessa hóps kvenna á BMD.
Skilgreining Alþjóðaheilbrigðismálastofnunar-
innar (WHO) á burðarmálsdauða var notuð, það
er öll börn, óháð meðgöngulengd, sem fæðast
lifandi en deyja á fyrstu viku og andvana fædd
við >22 vikna meðgöngu eða >500 g voru talin og
tíðnin reiknuð fyrir 1000 fædd börn. Dánartíðni
einstakra hópa var reiknuð sem fjöldi dauðsfalla af
hverjum 1000 fæddum börnum í þeim hópi.
Leyfi fyrir rannsókninni fékkst hjá Vísinda-
siðanefnd, Persónuvernd, Fæðingaskráningunni
á íslandi og yfirlæknum sjúkrahúsa og heilbrigðis-
stofnana þar sem við átti. Allar upplýsingar voru
slegnar inn í Microsoft Excel® gagnagrunn en
úrvinnsla fór fram í tölfræðiforritinu SPSS® 11.0
fyrir Windows. Hlutfallsreikningur var notaður
á allar viðeigandi breytur og fylgnistuðull (cor-
relation coefficient) Pearsons til að skoða sam-
band keisaraskurða og burðarmálsdauða.
Niðurstöður
Yfirlit yfir heildarfjölda fæðinga, fæddra barna
og keisaraskurða er sýnt í töflu I. Heildarfjöldi
fæðinga var 64514 og heildarfjöldi fæddra barna
65619. Alls dóu 419 börn á burðarmálstíma,
þar af fæddist 271 barn andvana og 148 dóu á
fyrstu viku og var meðaltal BMD 6,4/1000 fyrir
allt tímabilið. Burðarmálsdauði lækkaði ekki
marktækt á tímabilinu. Meðaltalstölur BMD
fyrir fimm ára tímabil voru 6,3/1000 fyrir árabilið
1989-1993, hækkuðuí 7,3/1000 fyrirárin 1994-1998
og lækkuðu aftur í 5,5/1000 fyrir árin 1999-2003.
Heildartíðni keisaraskurða hækkaði úr 11,6% í
18,2% (p<0,001) á rannsóknartímanum (mynd 1).
Alls fæddu 61.633 konur einbura >2500 g og þar
af 8332 með keisaraskurði. Meðalþyngd barnanna
var 3715 g og meðallengd meðgöngu samkvæmt
ómun 39 vikur og 5 dagar (bil: 32-44 vikur, með-
göngulengd óþekkt í tveimur tilvikum). Fjöldi
barna undir 37 vikna meðgöngulengd sem fæddist
með keisaraskurði var 267 (3,2%), þar af 47 undir
35 vikum (0,6%).
Tíðni keisaraskurða við fæðingu barna >2500
g jókst marktækt (r>0,97; p<0,001) úr 10,4% í
16,7%. Burðarmálsdauði hjá þessum hópi lækk-
aði ekki marktækt á sama tíma (r=-0,01 p<0,97).
Alls dóu 111 börn sem vógu >2500 g og voru án
meðfædds galla og var meðaltíðni dauðsfalla á
burðarmálstíma 1,8/1000 hjá fullburða börnum. Af
þeim fæddust 87 andvana (78%) og 24 dóu á fyrstu
viku (22%). Af þeim sem voru andvana fæddust
Mynd 1. Tíðni keisaraskurða á íslandi á árunum 1989-2003.
Burðarmálsdauði

♦
3- . ♦

► ♦ ♦ 4
♦ ♦

0-| 1 1 1 1 1 1 1 1 10 11 12 13 14 15 16 17 Tíðni keisaraskuröa (%)
Mynd 2. Tíðni keisaraskurða á íslandi á árunum 1989-2003.
11 með bráðakeisaraskurði og af börnum sem dóu
á fyrstu viku fæddust 12 með keisaraskurði. Ekki
var marktæk fylgni milli tíðni burðarmálsdauða og
keisaraskurða hjá börnum >2500 g (mynd 2).
Hlutfall frumbyrja af heildarfjölda fæðandi
kvenna jókst marktækt úr 35,7% í 41% (p<0,001;
r>0,87) (tafla II). Tíðni keisaraskurða meðal frunt-
byrja sem fæddu börn >2500 g jókst einnig á tíma-
bilinu úr 11,5% í 17,6 % (r>0,92; p<0,001). Aftur
á móti var ekki marktæk breyting á dauðsföllum
meðal frumburða á burðarmálstíma (r>-2,4;
p=0,39) (tafla II).
Umræða
Fátítt er nú hérlendis að fullburða börn deyi í eða
fljótt eftir fæðingu. Börnum með fæðingarþyngd
yfir 2500 g vegnar yfirleitt vel ef þau eru fædd án
alvarlegra galla og flest þeirra eru fullburða (97%
í rannsóknarhópnum). Horfur fyrir börn sem
ná 34 vikna meðgöngulengd eru almennt taldar
góðar og fá börn í rannsóknarhópnum voru undir
þeim mörkum. Þau börn sem deyja og vega meira
en 2500 g látast flest áður en fæðing hefst, oftast
Læknablaðið 2006/92 193