Læknablaðið - 15.02.2007, Blaðsíða 41

UMRÆÐA & FRÉTTIR / LÆKNADAGAR
Þórður Harðarson og Tómas Helgason.
Hjónin Haukur Hjaltason og Þóra Steingrímsdóttir sem er í ritstjórn
Lœknablaðins.
‘æða áfram lengi og stefnulaust’ (sl9 (OHR) og
var rtú allt viðtal þeirra dagirtn og veginn (sl9 (Þús
III, 122)) en nútímamyndin er frá upphafi 20. aldar
(OHR). Lfkingin er óljós en orðatiltækið á trúlega
rætur sínar að rekja til dönsku: have lige til dagen
og vejen sem vísar til nauðþurfta líðandi stundar
(NDO 1048).”
Þá vitum við það. Við ættum raunverulega
að vera að tala um þorramat þegar við erum að
spjalla um daginn og veginn.
Svona orðatiltæki á íslensku og reyndar í öllum
málum geta vafist fyrir þeim sem þurfa að koma
einu máli yfir á annað mál. Hvað skyldi t.d. „hitt
og þetta“ vera á öðrum málum? Ditten og datten
kannski á okkar fyrstu útlensku, dönskunni. Stund-
um eru vinir mínir í útlöndum sem eru að þýða
úr íslensku að hringja í mig og spyrja unt ólík-
legustu hluti. Allt í einu eru þeir í vandræðum með
orðin „rétt handan við bæinn“ - hvað er það langt
frá bænum eða þá að þeir vita ekki hvar maður
er staddur þegar hann er kominn „niður undir
lækinn“. En alltaf eru orðaglímur skemmtilegar.
Góður vinur minn, ntálsnjall þýðandi úr íslensku
á ensku, sagði mér að hann hefði lengi legið yfir
Klementínudansi sem sunginn er þindarlaust á út-
flytjendaskipi í Paradísarheimt Halldórs Laxness:
Litla smáin loftfáin,
lipurtáin gleðinnar,
ertu dáin út í bláinn
eins og þráin sem ég bar.
Hvernig í ósköpunum átti að þýða þetta á
ensku? Þarna kvaldist þýðandinn yfir óleysanleg-
um vanda - þar til allt í einu rann upp fyrir honum
ljós: hann hafði í rauninni alltaf vitað hvað við var
átt: þetta var leikur Halldórs Laxness að Oh my
darling Clementine.
Oh my darling, yes my darling, oh my darling
Clementine...
Tungumál, orðavalsvandinn - allt er það spenn-
andi vegna þess að „oft má af máli þekkja, mann-
inn hver helst hann er“ - eins og skáldið segir. Við
tökum til máls og komum um leið upp um það,
hver við erum og hvaða afstöðu við höfum til
annarra manna og fyrirbæra heimsins um leið.
Nú er að þrengja sviðið og spyrja: hvað láta
læknar uppi um sjálfa sig þegar þeir taka til máls.
Ég læt mér detta í hug að oft hafi þeir átt í vand-
ræðum með að segja og nefna hluli á íslensku, á
eigin máli. Þeir hafa í farteskinu læknalatínuna
Gunnar Ármannsson
framkvœmdastjóri LÍ,
Tómas Zoega og Margrét
Georgsdóttir.
Víkingur Arnórsson og Tómas Helgason.
Læknablaðið 2007/93 133