Læknablaðið - 15.05.2008, Blaðsíða 48

Auknar kröfur gerðar til
samskiptahæfni lækna
Engilbert Sigurðsson,yfirlæknir á geðsviði Landspítala og sviðsstjóri
á Skrifstofu kennslu, vísinda og þróunar, hefur ákveðnar skoðanir á
því hvernig auka þurfi kennslu í viðtalstækni og klínískri færni
læknanema. Lovísa Björk Ólafsdóttir er læknanemi á 6. ári sem varði
þriggja mánaða valtíma sínum á geðsviði til að öðlast aukna færni í
viðtalstækni og hugrænni atferlismeðferð auk þess sem hún kynnti
sér hvatningarviðtöl, göngudeildarvinnu og sat námskeið í siðfræði
heilbrigðisvísinda í félagsvísindadeild Háskóla íslands.
Hávar
Sigurjónsson
„Þróunin í námi í grunnnámi læknisfræðinnar
hefur verið þannig að tími til klínískrar þjálfunar
hefur dregist saman þar sem áherslur hafa breyst.
Aukinn tími gefst nú til að mynda til vísindaþjálf-
unar, bæði á 12 vikna rannsóknatímabili á 3ja ári
og aftur á 12 vikna valtímabili á 6. ári. Á sama tíma
hefur þróunin verið í þá átt að sjúklingar og að-
standendur gera auknar kröfur til samskiptahæfni
lækna, enda eru vandamál tengd samskiptum við
lækna algengasta ástæða þess að þeir eru kærðir
samkvæmt mörgum rannsóknum," segir Engilbert
Sigurðsson, yfirlæknir á geðsviði Landspítala, sem
jafnframt hefur gegnt starfi kennslustjóra í fram-
haldsnámi í geðlækningum þar til nýverið að Páll
Matthíasson tók við af honum.
Engilbert segir að breytingar á vaktafyrir-
komulagi og vinnutíma unglækna og kandídata í
október 2005 hafi einnig haft í för með sér að við-
vera þeirra á dagvinnutíma í klínísku sérnámi hafi
á mörgum deildum minnkað um 25-40%. „Þetta
er enginn smátími sem um er að ræða þótt segja
megi að kandídatarnir séu betur vakandi þegar
þeir eru á staðnum nú þegar sólarhringsvaktir eru
aflagðar. Verst er þó að tíminn sem dettur út er
alltaf á dagvinnutíma sem er einmitt tíminn þegar
sérfræðingar eru til staðar og ætti að vera hægt
að nýta til færniþjálfunar í klínískri nálgrrn. Það
er einföld staðreynd að til að tökum á klínískum
vinnubrögðum þarf tíma í beinni fæmiþjálfun.
Við þurfum að spyrja okkur þeirrar grundvall-
arspurningar hvaða fæmi, fagmennsku og víðsýni
við viljum að læknar framtíðarinnar öðlist í námi
sínu. Við þurfum síðan í ljósi þeirra breytinga sem
orðið hafa í grunnnáminu og á vinnutíma þeirra í
sémámi að spyrja okkur hvernig við ætlum að ná
þeim árangri sem stefnt er að í menntun læknanna
okkar."
Breytt nálgun er óhjákvæmileg
Engilbert segir lykilatriði í klínískri þjálfun vera
að gefa læknanemum tækifæri til að æfa sig. „Ná
líkamlegri færni í ákveðnum aðgerðum og einn-
ig að öðlast þjálfun og kunnáttu í viðtölum við
sjúklinga, vita hvernig á að spyrja og hvemig á að
hlusta. Þetta lærir fólk ekki með því að sitja undir
fyrirlestrum um efnið. Það verður að fá tækifæri til
að gera þetta sjálft. Þetta er einungis hægt með því
að kenna einstaklingum og litlum hópum undir
handleiðslu sérfræðinga og það krefst meiri tíma
og annarrar nálgunar á seinni stigum námsins
og hjá kandídötum og unglæknum en nú tíðkast.
Það má reyndar nýta aðra sérfræðinga en lækna í
þessu samhengi og ég nefni að við höfum átt mjög
gott samstarf við sálfræðinga geðsviðsins um
kennslu í hugrænni atferlismeðferð. Þarna þarf
nýja nálgun sem kostar eflaust lítið eitt meiri pen-
inga, aðallega breytta nálgun. Ég tel breytta nálg-
un óhjákvæmilega ef við ætlum að mennta lækna
sem standa undir þeim kröfum sem almenningur
á íslandi gerir í vaxandi mæli til samskiptahæfni
þeirra sem fagmanna."
Vildi fá meiri þjálfun
Lovísa Björk valdi að verja þriggja mánaða val-
tíma sínum á 6. ári á undir handleiðslu sérfræð-
inga geðsviðsins til að fá meiri þjálfun í viðtals-
tækni við sjúklinga. Hún segist þó ekki hafa valið
þessa leið vegna sérstaks áhuga á geðlækningum,
heldur telji hún einfaldlega að þetta sé þjálfun sem
komi sér vel í þeirri sérgrein sem hún muni á end-
anum velja sér. „Ég vildi fá meiri þjálfun í viðtals-
tækni og hugrænni atferlismeðferð og kynnast
hvatningarviðtölum. Mér finnst að í náminu í
læknadeildinni hafi ég öðlast góða þekkingu í að
greina sjúkdóma og leggja til grunnmeðferð, en
það hafi vantað upp á að sjá sjúklinginn líka, ekki
bara sjúkdóminn, og ná með því meiri árangri í
starfinu í framtíðinni. Ég sé fyrir mér að talsverður
hluti af mínu starfi verði að fást við sjúklinga með
alls kyns lífsstílssjúkdóma og þá er mikilvægt að
hafa þjálfun í að leiðbeina þeim um að taka lyfin
sín reglulega og stunda hreyfingu, breyta lífsstíl
sínum, sem er eitt það erfiðasta sem fólk tekst á
við. Félagslega samhengið sem sjúklingurinn er í
400 LÆKNAblaðið 2007/93