Læknablaðið - 15.02.2010, Blaðsíða 14

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
Mynd 3. Þéttar
íferðir í báðum lungum
sjúklings með HlNl
inflúensulungnabólgu og
brátt andnauðarheilkenni
(acute respiratory distress
syndrome, ARDS). Mjög
litil loftun er í lungunum
og þéttleiki þeirra virðist lítt
minni en yfir lifur.
CC KL 9
Umræður
Fyrsti heimsfaraldur inflúensu í 41 ár hefur
nú stungið upp kollinum. Hans varð fyrst vart
í Mexíkó og Bandaríkjunum í mars 2009. A
stuttum tíma náði hann að dreifast um meirihluta
heimsins þrátt fyrir að á norðurhveli jarðar væri
hið hefðbundna flensutímabil að líða undir lok.
Fyrsta tilfellið barst til íslands 23. maí 2009 þó
ekki fylgdu því mikil veikindi. Faraldurinn náði
að valda umtalsverðum veikindum meðal annars
í Kanada og Bandaríkjunum og á suðurhveli
Tafla IV. Nokkur atriði meðferðar sjúklinga með
H1N1 sýkingu á gjörgæslu. Algengasti skammtur af
oseltamivir var 150mg/dag en 4 sjúklingar fengu há-
skammtameðferð(300mg/dag). Skammtur af zanamivir var
20mg/dag. Enginn sjúklingur fékk samsetta meðferð með
báðum veirulyfjum.
Meðferð fjöldi=n (%)
Meðferð með BiPAP 4 (25%)
Lentu síðar í öndunarvél % 3 (75%)
Meðferð í öndunarvél 12(75%)
Grúfulega 3 (25%)
NO innöndun 1 (6%)
Tímalengd í öndunarvél (dagar) 12,5 (1-52)
Hjarta- og lungnavél (ECMO) 2(12%)
Blóðskilun 3(19%)
Blóðþrýstingshækkandi lyfjameðferð 11 (69%)
Veirulyfjameðferð 16(100%)
Oseltamivir 14(88%)
Zanamivir 2(12%)
Fjöldi daga á veirulyfjum 10(5-24)
Önnur sýklalyfjameðferð 16(100%)
Ceftriaxone 7 (44%)
Azithromycin 5 (31 %)
Amoxicillin/clavulanic acid 3(19%)
Meropenem 3(19%)
Cefuroxime 2(13%)
Barksterameðferð 7 (44%
jarðar þegar vetur gekk í garð þar. Þessi faraldur
undirstrikar vel hve mismunandi heimsfaraldrar
inflúensu eru. Þegar á heildina er litið hefur hann
þrátt fyrir allt verið tiltölulega mildur, en lagst
mjög þungt á fremur ungt og frískt fólk í stað
aldraðra sem árstíðabundnir faraldrar hrjá frekar.
Gjörgæslulæknar hérlendis hafa vart áður séð
fólk á besta aldri fá svo alvarlega lungnabólgu af
völdum veira og fáheyrt er að fá 16 slíka sjúklinga
inn á gjörgæsludeild á svo stuttum tíma.
Það er áberandi í þessum faraldri hve hátt
hlutfall sjúklinga sem þarf spítalainnlögn þarf
gjörgæslumeðferð, eða milli 10 og 20%. Hins
vegar eru 170 spítalainnlagnir, miðað við að 60-
100 þúsund manns hafi veikst, fremur lágt hlutfall
og í raun lægra en búast má við í árstíðabundinni
inflúensu.17 Þá er heildardánartíðnin lægri nú
en við árstíðabundna inflúensu þar sem gert er
ráð fyrir um 0,1% dánartíðni.18 Það sem greinir
þennan faraldur frá árstíðabundinni inflúensu er
að nú veiktust einkum ungir og miðaldra, frískir
einstaklingar í stað aldraðra og fjölveikra.
Sjúkdómurinn leggst þyngra á karla en konur
á Islandi ólíkt því sem sést hefur í niðurstöðum
annarra rannsókna, til dæmis í Kanada þar sem
tíðnin var hærri hjá konum.14 Þessi háa tíðni hjá
körlum á Islandi er þó í samræmi við upplýsingar
frá Spáni,19 svo og við aðrar alvarlegar sýkingar.
Það er til dæmis þekkt að körlum er hættara við
að fá sýklasóttarlost en konum og þeir deyja líka
frekar af völdum þess en konur.20-21
Offita virðist vera áberandi áhættuþáttur hjá
íslenskum gjörgæslusjúklingum með inflúensu
HlNl eins og hjá öðrum þjóðum1214 því
líkamsþyngdarstuðull (BMI) var að meðaltali 31.
Ekki er ljós ástæða þessarar auknu áhættu offeitra,
en ýmsir þættir hafa verið nefndir, svo sem verri
horfur offeitra með alvarlega sjúkdóma almennt
og minnkað mótstöðuafl gegn sýkingum vegna
breytinga í ónæmissvörun.22'24 Þá er hugsanlegt að
minni lungnarýmd hjá þeim sem eru offeitir skipti
máli og leiði til þess að lungun séu viðkvæmari
fyrir þessari sýkingu.24 Á hinn bóginn benda
rannsóknir til að offita auki ekki hættu á dauða
almennt hjá gjörgæslusjúklingum, heldur þvert
á móti bæti horfur.25 Auk offitu var hátt hlutfall
þeirra sem lögðust inn á gjörgæslu með sögu um
reykingar og háþrýsting (tafla II). Það sem virðist
skilja íslenska gjörgæslusjúklinga sérstaklega frá
erlendum sjúklingum er að þeir voru flestir á
aldrinum 30-60 ára en erlendis er tíðnin svipuð hjá
öllum aldurshópum frá barnsaldri upp í sextugt.14
Hugsanlega hafði gott aðgengi að inflúensulyfjum
á Islandi verndandi áhrif. Þá virðist tíðni mjög
alvarlegra veikinda sem þurfa gjörgæslumeðferðar
við heldur hærri hjá íslendingum en hjá þeim
86 LÆKNAblaðið 2010/96