Læknablaðið - 15.02.2010, Blaðsíða 48

■ UMRÆÐUR 0 G FRÉTTIR
NÝR LANDLÆKNIR
þær fyrir börnin sín. Auðvitað vilja allir það besta
fyrir börnin sín og mitt mat er að bólusetningar
séu einn mikilvægasti þáttur heilsuverndar sem í
boði er fyrir þau."
Telurðu að óttinn við svínainflúensuna hafi verið að
miklu leyti ástæðulaus?
„Ég held ekki að þeim sem sýktust og lentu
í öndunarvélum á gjörgæsludeild Landspítala
hafi fundist sem of mikið hafi verið gert
úr svínainflúensunni. Svínainflúensan var
raunverulegur vandi og ég hef það eftir sótt-
vamarlækni landlæknisembættisins að viðbrögð
hafi verið viðeigandi í Ijósi vandans. Ég held líka
að fólk geri sér ekki almennt grein fyrir því hversu
hratt faraldur af þessu tagi breiðist út ef hann nær
sér á strik. Það er alltaf gott að vera vitur eftirá og
sjálfsagt að meta viðbrögðin en ég tel að hér hafi
verið bmgðist rétt við."
Læknar þurfa sama svigrúm og aðrir
Eitt afpví erfiðasta sem kemur inn á borð landlæknis-
embættisins eru kærur vegna vanhæfni lækna í starfi.
Er pörfá endurskoðun reglna varðandipetta?
„Þau mál af þessu tagi sem heyra undir
landlæknisembættið stafa yfirleitt af vímuefna-
neyslu læknis, geðsjúkdómum, persónuleika-
bresti eða háttsemi af hálfu læknis sem ekki verður
lengur við unað. Landlæknisembættið gefur
út lækningaleyfi og reyndar einnig starfsleyfi
annarra heilbrigðisstétta og getur í ákveðnum
tilfellum afturkallað starfsleyfi. Þetta eru alltaf
mjög erfið mál og flókin og geysilega mikilvægt
að á þeim sé tekið af fagmennsku og hlutlægni.
Umræða um að taka þessi mál til gagngerrar
skoðunar hefur verið í gangi og ég hef fullan hug á
því að taka þátt í henni og gera reglur um meðferð
slíkra mála sem skýrastar. Það er mjög mikilvægt
hagsmunamál fyrir heilbrigðisstéttirnar að svona
mál séu á hreinu. Ég vil reyndar taka skýrt fram
að ég hef enga ástæðu til að ætla annað en að tekið
hafi verið á þessum málum af fullri einurð og alúð
hingað til. Grundvallaratriðið er að í mörgum
tilvikum er hér um að ræða sjúkdóma sem læknar
ekki síður en aðrir geta veikst af. Þeir þurfa því
að fá sama svigrúm og aðrir til að fá bót á sínum
vanda án þess að vera sviptir lækningaleyfinu."
Er hugsanlegt að læknar séu fómarlömb eigin
fordóma pegar kemur aðfíkn- og geðsjúkdómum?
„Það má vel vera að það sé svo og að læknar
eigi stundum erfitt með að viðurkenna eigin
veikleika. Ég tel víst að í flestum tilfellum hafi þeir
sem næst standa viðkomandi, fjölskylda, vinir
og samstarfsfólk, gert sér grein fyrir vandanum
áður en kemur til kasta landlæknis. Oft er langur
aðdragandi að því að mál af þessu tagi koma
inn á borð landlæknis og mörg tækifæri hafa
eflaust gefist til að taka í taumana áður en kemur
til svo harkalegrar aðgerðar sem leyfissvipting
óneitanlega er. Það er kannski þarna sem þarf að
skerpa á málunum, opna umræður og setja reglur.
Hér þarf líka aðkomu stéttarfélags lækna og einnig
að leggja meiri áherslu á þetta í læknanáminu
sjálfu."
Niðurskurður í heilbrigðiskerfinu er staðreynd.
Dregið er úr pjónustu og störfum fækkar. Telurðu að
framundan sé barátta við að halda í pað sem áunnist
hefur í lýðheilsu pjóðarinnar? Að heilbrigði okkar geti
hrakað ípeirri kreppu sem nú stendur?
„Það er vissulega verið að fylgjast með
þessu innan embættisins og það skiptir máli að
embættið hafi yfir að ráða nægilega öflugum
þekkingargrunni til að geta metið hugsanlegar
afleiðingar efnahagskreppunnar. Hlutverk land-
læknisembættisins er einmitt að vera vakandi
fyrir því ef verið er að skerða þjónustu þannig
að hættumörkum sé náð og að tiltekinn vandi að
aukast, ekki bara til skemmri tíma heldur ekki
síður þegar til lengri tíma er litið."
Að undanförnu hefur verið mikið rætt um starfskjör
lækna og talsvert gert úr hugsanlegum skorti á
læknum í ýmsum greinum. Telurðu ástæðu til að hafa
áhyggjur?
„Það tekur langan tíma að mennta lækni. Hann
lýkur fyrst almennu læknanámi, tekur síðan fyrstu
skrefin hér sem almennur læknir undir leiðsögn
sérfræðinga, fer síðan út í framhaldsnám og er
síðan mislengi að koma heim aftur eftir sémám.
Sumir koma jafnvel aldrei heim. Flestir hafa þó
skilað sér hingað til. Það sem blasir við núna er
greinileg truflun á þessu flæði lækna, sem hefur
alltaf verið viðkvæmt. Ég held að það sé mikilvægt
fyrir alla að gera sér grein fyrir í hverju þetta
flæði er fólgið og hvaða afleiðingar ákvarðanir
í dag geta haft á mönnun þegar til lengri tíma
er litið. Takmarkanir á ráðningum unglækna
á Landspítala geta til dæmis haft ófyrirséðar
afleiðingar því ungir læknar geta ekki fengið
lækningaleyfi án þess að ljúka kandídatsárinu
sínu. Vissulega er hægt að breyta þessu ferli
að loknu læknanámi, til dæmis með því að
auka tíma utan sjúkrahúsanna einsog til dæmis
starfstíma kandídatsársins innan heilsugæsl-
unnar. Þetta verður þó að vera í samræmi við þær
kröfur sem gerðar eru á Norðurlöndum og annars
staðar þar sem læknar sækja framhaldsmenntun.
Ungir læknar eru mjög mikilvægir fyrir heil-
brigðiskerfið og að takmarka möguleika þeirra
á starfi innan íslenska heilbrigðiskerfisins við
upphaf ferilisins getur leitt til þess að þeir leiti
fyrr erlendis en ella. Þá getur einnig orðið erfiðara
fyrir yngri sérfræðinga að komast í stöður á sviði
120 LÆKNAblaðið 2010/96