Læknablaðið - 15.07.2011, Blaðsíða 30

Ú R PENNA STJÓRNARMANNA LÍ
Vinnuálagið, vinnuaðstaðan og kjörin
Nú á vordögum lét Læknafélagið gera
könnun meðal almennra lækna. Meta
átti ánægju með þær breytingar sem
gerðar voru á vaktafyrirkomulagi þeirra
á Landspítalanum. Deila um vinnu-
fyrirkomulag milli almennra lækna og
Landspítalans um páskaleytið 2010 fór
væntanlega ekki framhjá neinum. Það
mál leystist með þeim hætti að nefnd
var sett á laggirnar, skipuð fulltrúum
spítalans og almennra lækna, sem vann
að breytingum á vaktafyrirkomulaginu.
Niðurstaðan varð sú að ekki voru
gerðar vaktabreytingar á nokkrum svið-
um innan spítalans, en annars staðar
tóku ný vaktakerfi gildi á fyrstu mán-
uðum þessa árs.
Það verður að teljast jákvætt að
meirihluti þeirra sem tóku þátt í könn-
uninni vildu heldur vinna í því kerfi
sem nú er við lýði en því vaktakerfi
sem var í gangi fyrir breytingar. Einhver
atriði hafa því greinilega verið færð til
betri vegar með þeim breytingum sem
gerðar hafa verið á vaktafyrirkomulaginu
á þessu ári. Þó eru þrjú atriði í niður-
stöðum könnunarinnar sem virðast
uppspretta starfsóánægju almennra
lækna. Þessi þrjú atriði eru vinnuálagið,
vinnuaðstaðan og kjörin.
Vinnuálag lækna hefur löngum verið
mikið og ekki hefur það lagast með
fækkun lækna síðustu ár. í könnuninni
kom fram að 47,2% aðspurðra mátu
vinnuálagið of mikið við hættumörk
meðan einungis 10,4% töldu það hæfi-
legt. Margir nefna að dagvinnan dugi
ekki til að ljúka við þau störf sem þarf
að inna af hendi og um fjórðungur
segist vinna oftar en þrjá daga í viku
426 LÆKNAblaðið 2011/97
lengur en 30 mínútur umfram um-
saminn vinnutíma. Víða er ekki gert
ráð fyrir tíma í pappírsvinnu í skipulagi
vinnuvikunnar og algengt er að einungis
einn almennur læknir eða kandídat
sinni nú teymum í dagvinnu sem fyrir
nokkrum árum var jafnan sinnt af
tveimur. Einnig er minni tími í kennslu
og fræðastarf og oft gefst fólki ekki
færi á að komast frá störfum sínum
á deildinni til að mæta í fyrirlestra,
greinafundi eða annað skipulagt
kennsluprógramm. Ahyggjur flestra
lækna snúa að því að geta ekki sinnt
sjúklingunum sínum eins vel og þeir
óska. Hætta á mistökum eða yfirsjón
eykst með auknu álagi og tíminn til að
sinna hverjum sjúklingi styttist. Lengd
vinnuvikunnar og fjöldi unninna vakta
í mánuði er víða mjög mikill. Flestir
vilja hafa val um hve margar helgar-
og kvöldvaktir þeir vinna en eins og
staðan er í dag hafa læknar enga stjórn
á því. Vaktabyrði sveiflast gjarnan mikið
eftir því hvernig mönnunarmál standa
og getur það verið æði misjafnt meðal
almennra lækna.
Vinnuaðstaða spilar stórt hlutverk
í starfsánægju fólks og víða má bæta
starfsánægjuna með einföldum úrbótum
á vinnuaðstöðu. Á flestum sviðum
spítalans er búningsaðstaðan léleg,
enginn aðgangur að sturtu eða læstum
skápum og ókynjaskiptir klefar. Víða
á deildunum hafa deildarlæknar ekki
sérstaka vinnuaðstöðu, sem þó er þörf á.
Aðgangur lækna að tölvum er háður því
að aðrir séu ekki að nota þær, auk þess
sem tölvurnar og tölvukerfin eru oft
hægvirk. Eina aðstaðan til deildarvinnu
og læknabréfaskrifa er gjarnan inni á
vaktinni þar sem eilífur erill er, fólk að
koma og fara, rapport, símhringingar,
mónitorar að pípa og fólk að spjalla.
Við slíkar aðstæður getur oft reynst
erfitt að vinna hratt og vel þegar þess
er þörf.
Þriðja atriðið sem nefnt var í könn-
uninni eru kjörin. Almennt þykja grunn-
launin of lág og ekki í nokkru samræmi
við laun annarra stétta, það mikla nám
sem er að baki, vinnuálag og þá ábyrgð
sem á herðum lækna hvílir. Til viðbótar
hefur yfirvinna ekki verið greidd, regl-
ur varðandi námsferðir verið hertar,
lögbundin vinnutíma- og hvíldarákvæði
reglulega verið brotin án þess að frí-
tökuréttur sem á að koma á móti safnist
upp eða að fólk geti leyst hann út. Allt
þetta leggst á eitt við að skapa óánægju
og þá tilfinningu að starfið sé ekki
metið að verðleikum.
Óánægja er ekki bara bundin við
almenna lækna og mikið áhyggjuefni er
hve erfitt er orðið að fá lækna til baka
úr sérnámi til starfa á Islandi. Þegar
upplifun lækna af vinnuumhverfi sínu
og kjörum hér á landi er eins og hér
er lýst, er í sjálfu sér ekki skrýtið að
hugurinn stefni ekki heim að sérnámi
loknu. Lítil skref hafa verið stigin í rétta
átt, svo sem átakið Virðum vinnutímann
sem FAL hrinti af stað á vormánuðum.
Þar er leitast við að minnka ólaunaða
yfirvinnu innan Landspítalans. Því miður
hafa jafnmörg, ef ekki fleiri, skref verið
stigin í ranga átt í nafni sparnaðar og
hagræðingar. Tími er kominn til að
stjórnendur og yfirvöld opni augun
og bregðist við þessari óheillavænlegu
þróun því brýnt er orðið að bæta kjör
og vinnuumhverfi lækna.
Stjórn LÍ
Birna Jónsdóttir
formaður
Valgerður Á. Rúnarsdóttir
varaformaður
Sigurveig Pétursdóttir
gjaidkeri
Anna K. Jóhannsdóttir
ritari
Ágúst Örn Sverrisson
Árdís Björk Ármannsdóttir
Orri Þór Ormarsson
Ragnar Victor Gunnarsson
Þórey Steinarsdóttir
i pistlunum Úr penna stjórnarmanna U birta þeir
sínar eigin skoðanir en ekki félagsins.
j