Læknablaðið - 15.06.2012, Blaðsíða 27

RANNSÓKN
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Konur
■ Eðlfleg BStígl □Stlgll □Stíglll
Mynd 2. Hlutfallslegt algengi og fjöldi
þeirra setn hafa LLT greint eftir aldri og
kyni meðal þátttakenda í blástursprófi.
lækni var með meðalpakkaára fjölda 30 ár, samanborið við tæp 16
pakkaár hjá þeim hópi sem ekki fékk ráðleggingar um reykleysi
hjá lækni en hætti þó að reykja. Enginn munur var hins vegar
innbyrðis á þeim hópi sem enn reykti hvað varðar pakkaár og að
hafa fengið ráðleggingar um reykleysi hjá lækni eða engar ráð-
leggingar. Báðir þessir hópar voru með um 30 pakkaár að baki.
Hjá 97 einstaklingum með sögu um reykingar greindust 16
(16,5%) með LLT á blástursprófi en 81 (83,5%) höfðu eðlilega mæl-
ingu. Af þeim sem voru með LLT vissu 10 (62,5%) einstaklingar
ekki um þá greiningu og höfðu þrír (30%) sjúkdóminn á stigi I
og sjö (70%) á stigi II. Nánari greining á niðurstöðum blásturs-
prófa er sýnd á mynd 2. Af öllum hópnum sögðust 6,3% hafa verið
greindir með lungnaþembu. Algengara var að þeir sem enn voru
að reykja hefðu verið greindir áður með lungnaþembu. Fæstir
þeirra sem greindust með skerta fráblástursgetu á GOLD-stigi I
og II á blástursprófi höfðu áður verið greindir með lungnaþembu
af lækni. Langvinn berkjubólga hafði áður verið greind hjá 11%.
Fleiri þeirra sem höfðu mælanlega lungnateppu svöruðu því ját-
andi að læknir hefði greint þá með langvinna berkjubólgu saman-
borið við þá sem höfðu eðlilegt blásturspróf. Milli GOLD-hópa var
tölfræðilega marktækur munur á svörunum milli stiga þannig að
þeir sem höfðu teppu á hærra stig höfðu frekar svarað því játandi
að læknir hefði greint þá með langvinna berkjubólgu. Alls sögðust
23,5% hafa verið greindir með astma, berkjubólgu af völdum
astma eða berkjubólgu af völdum ofnæmis. Tafla I sýnir saman-
tekt á svörun þátttakenda við spurningum um fyrri greiningu á
lungnaþembu, langvinnri berkjubólgu (krónískur bronkítis) eða
langvinnri iungnateppu (COPD). Hún sýnir með marktækum
mun að þeir sem greinast með langvinna lungnateppu á blásturs-
prófi eru mun líklegri til að hafa fyrri öndunarfæragreiningar, svo
sem lungnaþembu, langvinna berkjubólgu eða langvinna lungna-
teppu, samanborið við þann hóp sem ekki greindist með lang-
vinna lungnateppu samkvæmt GOLD-stigun.
Þegar einhliða dreifigreiningu var beitt á spurningar um ein-
kenni mæði, hósta og uppgangs, kom fram að greinanlegur mun-
ur var á meðalstigum fyrir einkenni á hósta og uppgangi eftir því
hvort blásturspróf var eðlilegt eða mælanleg LLT og voru einkenni
meiri meðal þeirra sem mældust með LLT. Auk þess var mark-
tækur munur á meðalstigum fyrir einkenni á mæði (miðað við
p<0,05. F(l,49)= 5,512. p=0,023). Stigun einkenna var í samræmi
við það hvernig spurningum um þessi einkenni var svarað, mest
var hægt að fá 6 stig fyrir hósta og uppgang sérstaklega hvort um
sig en 15 stig mest fyrir mæði. Greinanlegur munur var á meðal-
stigum fyrir einkenni hósta og uppgangs eftir hækkandi stigun
GOLD og voru einkenni meiri eftir hærri stigun. Auk þess var
marktækur munur á meðalstigum fyrir einkenni mæði (miðað við
p<0,05. F(3,47)=3,410 p= 0,025). Þessar niðurstöður sjást á mynd 3.
Umræða
Saga um reykingar var algeng meðal skjólstæðinga heilsugæsl-
unnar sem þátt tóku í rannsókninni. Blásturspróf greindi marga
með LLT og fæstir þeirra vissu af greiningunni. Margir virtust
Mynd 3. Dreifigreining á einkennum hósta, uppgangs og mæði hjá þeim sem hafa
eðlilegt blásturspróf samanboriö við þá sem greindust með langvinna lungnateppu á
stigum /-///.
LÆKNAblaðið 2012/98 351