Læknablaðið - 15.06.2012, Qupperneq 45

UMFJÖLLUN OG GREINAR
Siðferðilega réttur úrskurður
Jón Snædal formaður siðfræðiráðs Læknafélags íslands
„Úrskurður Persónuverndar er lagalegs
eðlis og samkvæmt honum er lýtalæknum
ekki heimilt að afhenda landlækni pers-
ónugreinanlegar upplýsingar um sjúklinga
sína. Þetta getur breyst ef ráðuneytið beitir
sér fyrir lagabreytingu en þá situr eftir
sú spurning hversu siðferðilega rétt það
væri. Þar munu ný lög ekki breyta skoðun
okkar lækna á því. Það er mikilvægt að
landlæknir geti sinnt eftirlitshlutverki
sínu sem best og að hann fái upplýsingar
í þeim tilgangi en ekkert umfram það.
Mér er þó til efs að persónugreinanlegar
upplýsingar geri honum kleift að sinna
eftirlitinu betur, þar sem hér er um að
ræða eftirlit með því hvernig heilbrigðis-
þjónustan er almennt veitt. Þegar kemur
að læknisþjónustu við einstaklinginn
hlýtur hann að ráða því hvort persónu-
greinanlegar upplýsingar eru veittar eða
ekki. Frá siðferðilegu sjónarmiði finnst
mér úrskurður Persónuverndar þannig
vera réttur. Mér finnst úrskurðurinn
einnig vera í góðu samræmi við fyrri úr-
skurði Persónuverndar en hún hefur ávallt
túlkað þagnarskyldu lækna mjög þröngt
og verið þar mjög í takt við hugmyndir
læknastéttarinnar um hvernig beri að
túlka þagnarskylduna. Hún er algild með
örfáum undantekningum sem eru mjög
skýrt skilgreindar í lögum, en samkvæmt
þeim má einungis aflétta þagnarskyldu af
læknum vegna dómsmála, barnaverndar-
mála og sóttvarnarmála. Meginreglan sem
Læknafélag íslands hefur staðið vörð um
er að læknir upplýsi ekkert um sjúkling til
þriðja aðila nema sjúklingurinn óski sér-
staklega eftir því sjálfur eða leyfi það sé
eftir því leitað."
Mikilvæg niðurstaða
Dögg Pálsdóttir lögfræðingur Læknafélags íslands
„Þetta mál bar að með þeim hætti að Félag
lýtalækna leitaði til Læknafélags íslands
um hvernig bregðast ætti við bréfi land-
læknis þar sem hann óskaði eftir að fá
uppgefin nöfn og kennitölur allra kvenna
sem fengið hafa settar í sig brjóstafyllingar
á rúmlega 10 ára tímabili. Um er að ræða
rúmlega 4000 konur. Lýtalæknar voru í
miklum vafa um hvort þeim væri þessi
upplýsingagjöf heimil, ekki síst vegna ríkr-
ar trúnaðar- og þagnarskyldu lækna gagn-
vart sjúklingum sínum sem er ein grunn-
stoðanna í samskiptum lækna og sjúklinga
og ákvæði um hana eru bæði í læknalög-
um og í lögum um réttindi sjúklinga. Það
jók svo óöryggi lýtalækna vegna þessa að
margar kvennanna úr þessum stóra hópi
höfðu samband við sinn lækni og lögðu
blátt bann við því að persónugreinanlegar
upplýsingar um þær yrðu sendar land-
lækni. Stjórn Læknafélagsins var í einnig
í miklum vafa um hvort lýtalæknum væri
heimilt að veita landlækni þessar upplýs-
ingar á persónugreinanlegu formi. Það var
því ákveðið að óska eftir leiðbeiningum frá
Persónuvernd til að hafa það algerlega á
hreinu hvað lýtalæknar mættu eða mættu
ekki gera í þessu sambandi. Við sendum
því formlegt erindi til Persónuverndar og
báðum fyrst um leiðbeiningar en breyttum
erindinu síðar í beiðni um úrskurð í þessu
máli. Jafnframt ráðlögðum við Félagi lýta-
lækna að gera ekkert fyrr en niðurstaða
Persónuverndar lægi fyrir. Stuttu síðar
snýr landlæknir sér með sérstöku bréfi
að þeim lýtalækni sem hafði notað PIP-
brjóstapúða við brjóstastækkunaraðgerðir
sínar og óskaði eftir að fá persónugreinan-
legan lista yfir þennan hóp kvenna, sem
munu vera kringum 400 talsins. Þá lá fyrir
að umræddur læknir hafði sjálfur tekið
saman slíkan lista og sent konunum bréf
í samvinnu við heilbrigðisyfirvöld. Land-
læknir kallaði sem sé eftir þessum lista.
LÆKNAblaðið 2012/98 369