Læknablaðið - 15.06.2012, Blaðsíða 40

UMFJÖLLUN O G GREINAR
Þegar þessum ráðleggingum var fylgt og
einnig hvatt til aukinnar brjóstagjafar,
skilaði það sér í mun betri niðurstöðum
þegar rannsóknin var endurtekin 10 árum
síðar hjá börnum á sama aldri. Eg vil þó
taka fram að við hér á rannsóknarstofu
í næringarfræðum áttum ekki stærstan
þátt í þessum ráðleggingum til bættrar
næringar ungbarna en þetta er engu síður
mjög mikilvægt og samstarf margra aðila
í þessum efnum er lykilatriði. Við teljum
ennfremur að þessar breytingar hafi skilað
sér í því að tíðni offitu hjá 6 ára börnum
hafi lækkað frá því sem var, en í báðum
rannsóknum var börnunum fylgt eftir
fram að skólaaldri og við erum einmitt
núna að skoða börnin úr síðari rannsókn-
inni, sem fædd eru 2005-2006. í fyrri rann-
sókninni gátum við sýnt fram á tengsl á
milli mikillar prótíninntöku barnanna á
fyrsta ári og líkamsþyngdarstuðuls við
mælingu þeirra 6 ára. Við erum núna að
fá mun betri niðurstöður úr mælingum
líkamsþyngdarstuðuls 6 ára barnanna í
síðari rannsókninni."
Inga segir að rannsóknir á gæðum ís-
lensku kúamjólkurinnar hafi leitt af sér til-
gátu um tengsl við lægri tíðni sykursýki-1
meðal íslendinga en hjá öðrum þjóðum.
„Sérstaða íslensku kúamjólkurinnar er
greinileg og gæði hennar mjög skýr þó
hún sé ekki besta næringin fyrir börn á
fyrsta ári. "
Af öðrum rannsóknum á vegum rann-
sóknarstofu í næringarfræði nefnir Inga
rannsókn styrkta af Sanco, heilbrigðisráði
Evrópusambandsins, en þar er leitast við
að hafa áhrif til að breyta mataræði með
áherslu á skólabörn. „Þarna er snertiflötur
næringarfræðinnar við félagsfræði og jafn-
vel sálfræði en ég hef leitast við að setja
upp fjölbreytt rannsóknarverkefni fyrir
doktorsnemana mína svo þeir verði sér-
fræðingar á sem flestum sviðum. Þannig
byggjum við upp sterkan hóp sérfræðinga
í næringarfræði."
Við blasir sú staðreynd að tíðni sykur-
sýki-2 er að aukast og offita er sívaxandi
heilbrigðisvandamál með tilheyrandi
fylgikvillum. Inga segir okkur eiga tals-
vert langt í land með að breyta viðhorfum
almennings og þar þurfi sameiginlegt átak
allra sem haft geta áhrif á neyslu þjóðar-
innar. „Heilbrigðisstéttirnar eru vel með-
vitaðar um bætta næringu en samfélagið í
heild á langt í land. Fræðsla í skólakerfinu
þyrfti að vera mun markvissari og öflugri
með áherslu á grunnþekkingu kennara
ekki síður en nemendanna. Við sjáum
einnig í rannsóknum okkar að menntun
mæðra hefur mikið að segja varðandi nær-
ingu barna þeirra. Hér á íslandi sjáum við
hliðstæðar niðurstöður um fylgni offitu
við menntun og félagslega stöðu fólks.
Þess vegna er grunnskólinn besti vett-
vangurinn til fræðslu, því þar fara allir í
gegn."
Inga dregur enga dul á þá skoðun sína
að stjórnvöld eigi að hafa áhrif á neyslu
þjóðarinnar með jákvæðum aðgerðum.
„Ég hef verið ötull talsmaður þess að
tekinn sé upp sykurskattur til að draga úr
sykurneyslu þjóðarinnar. Sumir tala um
neyslustýringu sem mjög neikvætt fyrir-
bæri en við búum við stöðuga stýringu í
formi áróðurs þeirra sem eru að selja syk-
ur og orkuríkan skyndimat í ýmsu formi.
Á hinn bóginn er opinber neyslustýring
í átt að almennri hollustu mjög lítil, alltof
lítil að mínu mati. Þörfin fyrir almenna
fræðslu til þjóðarinnar um að holl næring
sé hvorki dýrari en önnur, né kalli á sér-
stakt og flókið mataræði, er mjög knýjandi.
Það hefur sýnt sig að sykurskattur hefur
afgerandi áhrif á neysluna og í ákveðnum
fylkjum Bandaríkjanna hafa komið fram
skýr tengsl við minnkandi tíðni sykur-
sýki-2 og offitu og upptöku sykurskatts.
Ég fæ oft þau viðbrögð að það megi ekki
hafa áhrif á val almennings en hvaða val
er verið að tala um? Sykurskattur dregur
ekki úr valkostum, hann beinir hins vegar
athygli almennings að hollari kostum. Það
hlýtur að vera jákvætt markmið."
364 LÆKNAblaðið 2012/98