Þjóðlíf - 01.06.1987, Síða 49

I N N L E N T
tryggingamál - og auðvitað var mál mál-
anna rætt; starfsgreinin og með hvaða hætti
mætti lögvernda starfsheiti og greinina sem'
slíka.
í*að má bæta því við hér að franskur
blaðamaður tók að sér að skrifa um vændis-
k°nur og þá út frá „sérhæfingarsjónar-
horni“. Hann komst m.a. að því að alls ekki
allar konur í þessari stétt ættu rétt á því að
bera heitið vændiskona, því það þyrfti lág-
marksþekkingu á þessu sviði sem í öðrum
starfsgreinum.
Talandi um hverjar séu vændiskonur þá
er ekki úr vegi að drepa lítillega á þeim
augmyndum sem almenningur elur með sér I
um það hverjar séu í þessari grein. Sam-
kvæmt því munu vændiskonur vera þær kon-
m sem sviknar hafa verið í tryggðum, hafa
kynnst slæmum karlmönnum, verið beittar
°fbeldi eða hafa á annan hátt eyðilagt sitt líf
°g flekkað sitt mannorð. Nútímaímyndin af
v<£ndiskonu er kona sem þarf á þessum pen-
'ugum að halda til þess að fjármagna vímu-
efnaneyslu sína. Rannsóknir okkar daga
syna hinsvegar fram á að vændiskonur finn-
ast í öllum stéttum, með allskonar útlit og
IÞORVAHÐUH ÁRNASON
bakgrunn, sumar hverjar jafnvel vel
menntaðar. Hér má t.d. segja frá kínversk-
um alþýðustúlkum, sem á okkar dögum eiga
ekki kost á öðru en að selja sig vilji þær
stunda háskólanám, þar sem þær hafa ekki
möguleika á að fjármagna námið á annan
hátt.
Nýleg rannsókn frá Finnlandi sýnir að
þarlendar vændiskonur eru langflestar það
sem við köllum venjulegar konur. Þær eru
flestar giftar, eiga börn og koma frá venju-
legum heimilum. Þær velja vændi sem auka-
starf til þess að drýgja tekjur heimilisins -
bæði með og án vitneskju makans. Þær eru
ekki vímuefnaneytendur sem þurfa mikla
peninga til þess að fjármagna neyslu.
„Vændi", sögðu finnsku konurnar, „er þægi-
legt starf sem býður upp á sveigjanlegan
vinnutíma og skjótaflaðra tekna, flest skatt-
frítt.“ Þess má geta, að auðvitað finnast
margar einstæðar mæður í þessari finnsku
rannsókn og þá stunda þær vændi af sömu
ástæðum og hinar giftu, munurinn er sá að
þær þurfa að vinna meira, afla meiri tekna.
Hinsvegar sýnir rannsókn frá Noregi allt
aðra hlið á þessu fyrirbæri sem vændi er.
Það skal tekið fram að hér var að mestu
talað við konur sem stunda götuvændi og
langflestar þeirra eru háðar vímuefnum að
einhverju leyti. Raunar eru flestar þannig
að þær þurfa að vera undir áhrifum til þess
að geta stundað þessa iðju sín. Finnsku kon-
urnar sem rannsóknin greinir frá eru hins-
vegar flestar í einkaviðskiptum með fasta og
^Evintýralegur partur_________________________________
'Jng kona, rúmlega þrítug, meö tvö börn
FÉLLST Á AÐ segja sögu mína, birta hana opinberlega, án
Þeí>s að nafns míns væri getið, og einnig þannig að ytri aðstæðum
Væri breytt þannig að ekki væri unnt að þekkja mig sem einstakling.
Segja má að þessi hugmynd hafi kviknað eitt haustið þegar ég
m*ssti námslánin mín, en ég var þá á þriðja ári við Háskóla íslands.
Rurnlega tvítug átti ég mitt fyrsta barn og annað tveimur árum
semna. Ég var í sambúð í þrjú ár, en síðan slitnaði upp úr henni. Ég
afði lokið stúdentsprófi en ekki farið í neitt framhald þar sem ég
var með börnin. Ég fékk góða vinnu hjá innflutningsfyrirtæki, náði
að kaupa mér íbúð eftir að ég hafði fengið arf eftir ættingja og að
auki átti ég bílskrjóð. Þetta dugði okkur ágætlega en ég varð að
V|nna mikið til þess að hafa nóg á milli handanna.
bJpp úr 1980 fór ég í Háskólann, vann á sumrin og tók lán á
eturna. Ég vann með skólanum og svo fór að lokum að ég missti
aamslánin mín. Börnin voru nú orðin sæmilega stálpuð og annað
að' í skóla. Ég þekkti félagsmálastofnun af fyrri reynslu og vissi
íh A® myndi efíici fa neina fyrirgreiðslu þar, þar sem ég átti eigin
uð og bíl og hafði auk þess haft sæmilegar tekjur. Ég fór því að
, t,a.Þvf fyrir mér hvað ég ætti að gera til þess að ná í aukatekjur —
p ^ an þess að leggja nótt við dag.
þekkti til í viðskiptaheiminum og vissi að oft vantaði karl-
g enn félagsskap kvenna og þá með því jafnvel að greiða vel fyrir.
það e§ farid n°kkrum sinnum út með þessum mönnum en
s Vai- algjörlega án allra skuldbindinga og á mínu valdi hvort ég
l nJá þcim eða ekki. Ég hafði samband við kunningja minn og
einh Sa®dist skilja stöðuna og lofaði að hafa samband við mig þegar
vil nvað ræki á hans fjörur. Hér var um að ræða karlmenn sem
ðu fá fylgd, en það er það sem við köllum þetta. Ekki vændi.
ko 3lln'® Þróaðist þetta einhvern veginn; ég hafði smám saman
utan'0 Uf>f> f°stum samböndum við allnokkra karlmenn, suma
g1 af *ar>di, aðra erlendis frá og enn aðra úr borginni.
Van® nafði það mjög gott fjárhagslega, mér gekk vel í skólanum og
g . ' eins og ég vildi kalla þetta — að meðaltali þrjú kvöld í viku.
bör ■ mjd8 góða aðstöðu þar sem systir mín bjó hjá mér, svo
n,n Þurftu aldrei að fara að heiman; það var bara ég sem hafði
„næturvaktir" á hóteli. En hótel eða herbergi úti í bæ voru þeir
staðir sem ég notaði fyrir mína vini - ég fór aldrei með þá heim.
Ég kom mér upp ákveðnu kerfi í sambandi við hótelin, sem ég vil
ekki segja frá hér, en það var aldrei neitt mál að komast þar inn.
Talandi um tekjur þá þénaði ég vel eða sem svarar tveimur góðum
mánaðarlaunum með 12 kvöldum/nóttum í mánuði, eða ca. 120
þúsund.
Nú finnst mér þetta hafa verið fremur ævintýralegur partur af lífi
mínu, en mér fannst á þessum tíma að ég hefði ekki neitt annað val
ef ég vildi halda því sem ég hafði. Nú hef ég þroskast töluvert, og
þótt ég stundi ekki lengur þessa iðju að neinu marki á ég ennþá
góða vini frá þessum tíma sem hitta mig enn. Langflestir mínir vinir
voru giftir, fjölskyldumenn í góðum og oft ábyrgðarstöðum í okkar
þjóðfélagi. Þá langaði í tilbreytingu eða annað álíka, og ég varð
aldrei vör við annað en að þeir virtu mig á allan hátt þótt þeir vissu
að ég átti fleiri vini. Ég persónulega tel að til þess að geta verið
svona í þessu þurfi maður að hafa ýmislegt til að bera. Maður má
ekki vera alveg tómur í kollinum og ég þurfti að fylgjast vel með því
sem var að gerast, líta vel út og kunna mig á allan hátt. Það var
nauðsynlegt til þess að geta tekið þátt í samræðum.
Ég fékk mörg mismunandi tilboð og sum voru skemmtileg, önnur
ekki. Ég hitti á vonda menn sem vildu láta lemja sig eða þá berja
mig eða annað álíka masókískt, en ég var fljót að forða mér í þeim
tilfellum og þeir fengu ekki að koma aftur.
í dag er ég mjög vel stödd fjárhagslega, hef mjög vel launaða
vinnu með mínu námi sem ég er að ljúka, en því er ekki að neita að
ég á ennþá vini sem hitta mig og við höfum það gott saman.
Stundum gefa þeir mér peninga, en þeirra peningar eða gjafir er
ekkert sem ég þarf á að halda í dag eins og þegar ég var heima á
íslandi.
Persónulega vil ég ekki skilgreina þetta sem hreint vændi - það
er annað í mínum huga — en auðvitað er það vændi ef maður tekur
peninga fyrir.
Ég held ekki að ég hafi neinn móral eða annað; þetta er að sumu
leyti sjálfsbjargarviðleitni. í dag er ég frjáls manneskja og get gert
það sem ég vil. Hefði ég hinsvegar látið deigan síga þegar ég missti
námslánin forðum daga og steypt mér út í skuldir, þá væri ég ekki
það sem ég er í dag. Að auki hefði mér fundist meiri niðurlæging í
því að þurfa að leggja allt mitt líf undir á Félagsmálastofnun til þess
að fá nokkrar krónur heldur en selja mig beint, eins og ég gerði. Ég
tel að miðað við aðstæður hafi ég valið rétt.
49