Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2000, Qupperneq 17

ÁGRIP ERINDA / XIV. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
Inngangur: Erlendar rannsóknir hafa bent til tengsla milli stærðar
við fæðingu og efnaskiptavillu (ESV eða Metabolic Syndrome X).
Markmið okkar var að rannsaka þessi tengsl hér á landi en tíðni
efnaskiptavillu var einnig könnuð.
Efniviður og aðferðir: Úrtakið var 2.423 karlar og 2.405 konur sem
fædd voru í Reykjavík og nágrenni 1914-1935 og tóku þátt í hóp-
rannsókn Hjartaverndar 1967-1997. Upplýsingum um þyngd og
lengd við fæðingu var safnað úr skýrslum ljósmæðra á Þjóðminja-
safni. Blóðsykur var mældur 90 mínútum eftir inntöku 50g af
glúkósa. Hæð og þyngd voru mæld auk blóðþrýstings og blóðfitu.
Öðrum upplýsingum var safnað með aðstoð spurningalista. Efna-
skiptavilla var skilgreind sem skert sykurþol (90 mínútna sykur >7,8
mmól/L) eða sykursýki (fastandi sykur >7,0 eða 90 mínútna sykur-
þolspróf >11,1 eða áður greind sykursýki af gerð 2 samkvæmt
spurningalista) ásamt tvennu af eftirfarandi: Blóðþrýstingur
>140/90 mmHg, þríglýseríð >1,7 mmól/1 eða líkamsþyngdarstuðull
(kg/m2) >30. Einstaklingar með sykursýki af gerð 1 og tvíburar
voru undanskildir.
Niðurstöður: Tafla I sýnir tíðni efnaskiptavillu íslandi eftir kyni og
aldri.
Tafla I. Tíðni efnaskiptavillu.
33-46 ára 46-55 ára 56-65 ára
Karlar 1,0% 4,9% 6,3%
Konur 0,8% 1,7% 3,0%
í heild var ekki marktækur munur á líkamsvísum við fæðingu
(þyngd, lengd eða ponderal index) þeirra einstaklinga sem skil-
greindir voru með efnaskiptavillu og annarra, utan lengd karla
(ESV 51,9 sm ± 2,1 (meðaltal ± staðalfrávik) og samanburðarhópur
52,7 sm ± 2,5; p<0,003). I áðurnefndum aldurshópum sést einungis
marktækur munur á lengd við fæðingu hjá körlum 46-55 ára (ESV
52,0 sm ± 2,0 og samanburðarhópur 52,6 sm ± 2,5; p<0,02).
Alyktanir: Efnaskiptavilla verður algengari með hækkandi aldri á
Islandi og er algengari hjá körlum. Líkamsvísar við fæðingu virðast
tengjast efnaskiptavillu að einhverju leyti.
E 08 Horfur sjúklinga sem gengust undir hjartaþræðingu á
Sjúkrahúsi Reykjavíkur 1991-1997
Jón Magnús Kristjánsson', Karl Andersen2, Kristbjörn Reynisson3,
Jón Guðmundsson3, Guðmundur Oddsson2
Frá 'læknadeild HÍ, :hjartadeild og 'röntgendeild Sjúkrahúss Reykjavíkur
Netfang: andersen@shr.is
Inngangur: Hjartaþræðingar eru notaðar til að greina umfang
kransæðasjúkdóms og meta horfur kransæðasjúklinga. Við könn-
uðum breytingu á útbreiðslu kransæðasjúkdóms meðal sjúklinga
sem gengust undir hjartaþræðingu á Borgarspítala/Sjúkrahúsi
Reykjavíkur frá 1991-1997 og athuguðum hvernig útbreiðsla krans-
æðasjúkdóms hafði áhrif á eins árs dánartíðni.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin nær til allra sjúklinga sem geng-
ust undir hjartaþræðingu á árunum 1991 til og með 1997. Upplýs-
ingar um dauðsföll á fýrsta ári eftir hjartaþræðingu fengust frá dán-
armeinaskrá Hagstofu íslands.
Niðurstöður: Á árunum 1991-1997 voru framkvæmdar 2.003 hjarta-
þræðingar á Borgarspítala /Sjúkrahúsi Reykjavíkur. Konur voru
594 (29,7%) en karlar 1.409 (70,3%). Meðalaldur sjúklinga var
60,6±10,0 ár. Alls voru 385 (19,2%) með eðlilegar kransæðar og auk
þess var 201 (10,1%) með ómarkverð þrengsli. Að auki voru 500
(25,0%) með einnar æðar sjúkdóm, 388 (19,4%) með tveggja æða
sjúkdóm, 414 (20,7%) með þriggja æða sjúkdóm og 115 (5,7%) með
þrengsli í vinstri höfuðstofni. Eins árs dánarhlutfall sjúklinga var
2,3% á rannsóknartímabilinu. Dánarhlutfall jókst með vaxandi
kransæðasjúkdómi (p<0,001) og minnkandi útfallsbroti vinstri sleg-
ils (p<0,01). Útbreiðsla kransæðasjúkdóms minnkaði marktækt eft-
ir því sem leið á rannsóknartímabilið (p<0,001) jafnframt því sem
meðalútfallsbrot vinstri slegils jókst (p<0,05). Eins árs dánarhlutfall
breyttist ekki marktækt á rannsóknartímabilinu.
Ályktanir: Dánarlíðni sjúklinga jókst með vaxandi útbreiðslu
kransæðasjúkdóms og versnandi starfsemi vinstri slegils. Umfang
kransæðasjúkdóms minnkaði frá 1991-1997 hjá þeim sem komu til
hjartaþræðingar. Þetta endurspeglar að okkar mati aukna notkun
hjartaþræðinga til sjúkdómsgreiningar.
E 09 Samanburður á meðferð og horfum sjúklinga eftir bráða
kransæðastíflu á Landspítalanum og Sjúkrahúsi Reykjavíkur
árið 1996
Jón Magnús Kristjánsson', Karl Andersen2
Frá 'læknadeild HÍ, 'hjartadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur
Netfang: andersen@shr.is
Inngangur: Horfur sjúklinga eftir bráða kransæðaslíflu fara að hluta
eftir þeirri meðferð sem þeim er veitt annars vegar með lyfjum og
hins vegar með íhlutandi aðgerðum. Á íslandi eru kransæðavíkkan-
ir og hjáveituaðgerðir aðeins framkvæmdar á Landspítalanum. Við
bárum saman meðferð og horfur sjúklinga með brátt hjartadrep ár-
ið 1996 á Sjúkrahúsi Reykjavíkur (SHR) annars vegar og Landspít-
alanum (LSP) hins vegar.
Efniviður og aðferðin Upplýsingum var safnað afturskyggnt um
alla sjúklinga sem fengu greininguna brátt hjartadrep á Landspítal-
anum og Sjúkrahúsi Reykjavíkur árið 1996. Dánartíðni, fjöldi end-
urinnlagna vegna hjartasjúkdóma og notkun kransæðavíkkana eða
hjáveituaðgerða á fyrsta ári eftir innlögn var borin saman milli
sjúkrahúsanna.
Niðurstöður: Eins árs dánarhlutfall á Landspítalanum var 17,7% en
20,8% meðal sjúklinga á Sjúkrahúsi Reykjavíkur (p=0,55). Sjúk-
lingar á Landspítalanum útskrifuðust í 82% tilvika á asetýlsalisýl-
sýru og í 68% tilvika á þ-hemli á móti 71 % og 57% tilvika á Sjúkra-
húsi Reykjavíkur (p=0,021 og p=0,028). Hins vegar útskrifuðust
sjúklingar á Sjúkrahúsi Reykjavíkur í 29% tilvika á kalsíumhemli
og í 76% tilvika á nítrötum borið saman við 16% og 51% á Land-
spítalanum (p=0,004 og p<0,001). Ekki reyndist munur á notkun
segaleysandi lyfja, angíótensín converting ensímhemla, dígoxíns,
þvagræsilyfja eða lyfja við hjartsláttartruflunum. Sjúklingar á Land-
spítalanum fóru í 37,3% tilvika í kransæðavíkkun innan árs frá
kransæðastíflu á móti 11,7% tilvika á Sjúkrahúsi Reykjavíkur
(p<0,001). Ekki reyndist munur á tíðni kransæðahjáveituaðgerða
innan eins árs.
Umræða: Ekki reyndist tölfræðilega marktækur munur á eins árs
dánartíðni sjúklinga á Sjúkrahúsi Reykjavíkur og á Landspítalanum
árið 1996 þrátt fyrir meiri notkun kransæðavíkkana, asetýlsalisýl-
sýru og þ-hemla á Landspítalanum. Þessi munur kallar á aukna
samhæfingu í starfsemi hjartadeilda sjúkrahúsanna og gerð klín-
ískra leiðbeininga.
Læknablaðið 2000/86 17