Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2000, Blaðsíða 47

ÁGRIP ERINDA /
XIV. ÞING FELAGS ISLENSKRA LYFLÆKNA
voru þetta 14.925 karlar og 15.873 konur eða samtals 30.798 manns.
Báðum hópum var skipt niður í sex minni hópa eftir ákveðnum fæð-
ingardögum og þeim svo boðið til rannsóknar samkvæmt ákveðnu
fyrirkomulagi og því var hægt að reikna út nýgengi æðahnúta meðal
þeirra hópa sem komu tvisvar eða oftar. Mat á æðahnútum var ein-
ungis gert með þreifingu og við sýn. Algengi og nýgengi voru reiknuð
út með hefðbundnum tölfræðiaðferðum og fjölþáttagreining var not-
uð við mat á einstaka áhættuþáttum. Arið 1973 var einnig fram-
kvæmd svipuð rannsókn á körlum og konum í Amessýslu, fæddum á
árunum 1907-1936 og þannig mátti bera saman algengi æðahnúta
með tilliti til sveitar og bæjar. Ekki var hægt að meta nýgengi æða-
hnúta meðal fólks búsettu í Arnessýslu þar sem það kom bara einu
sinni til rannsóknar. Arið 1973 fór fram úrtakskönnun á fólki á aldr-
inum 20-34 ára (fæddu á árunum 1940-1954) til að fá samanburð.
Samskonar skoðun fór fram á því með tilliti til æðahnúta. Þessu fólki
var síðan boðið aftur til rannsóknar 1983 og því var hægt að reikna út
bæði algengi og nýgengi æðahnúta á meðal þess.
Niðurstöður: Helstu niðurstöður eru að algengi æðahnúta á meðal
karlmanna hefur fallið úr 3,4% í 2,7% í aldurshópnum 35-39 ára og
úr 6,2% í 3,4% í aldurshópnum 40-44 ára. Hjá konum hefur algengi
æðahnúta fallið úr 14,6% í 7,6% í aldurshópnum 35-39 ára og úr
22,6% í 11,9% í aldurshópnum 40-44 ára. Samanburður á algengis-
tölum hjá jafnöldrum af sama kyni eftir búsetu í bæ eða sveit sýndi
að algengið væri ívið hærra á meðal sveitafólks. Mesti munur á með-
al karlmanna var í aldurshópnum 55-59 ára en þar var algengið hjá
sveitamönnum 18,9% en hjá bæjarmönnum var það 14,9%. Mesti
munur á meðal kvenfólks var í aldurshópnum 60-64 ára, en þar var
algengið hjá sveitakonum 51,6% en hjá bæjarkonum var það
32,8%. Nýgengi æðahnúta hefur minnkað bæði meðal karla og
kvenna í aldurshópnum 35-39 ára. Nýgengið meðal karlmanna á
þessum aldri hefur fallið úr 608 í 294 tilfelli á hver 100.000 mannár.
Nýgengið meðal kvenna í sama aldurshópi hefur fallið úr 2.056 í 743
tilfelli á hver 100.000 mannár. Nýgengið er í hámarki um 60 ára
bæði á meðal karla og kvenna og er algengið í hámarki á bilinu 64-
69 ára hjá báðum kynjum. Niðurstöður úr fjölþáttagreiningunni
verða kynntar síðar.
Ályktanir: Æðahnútar eru tiltölulega algengt vandamál hér á ís-
landi og eru þeir heldur algengari á meðal kvenna en karla (reikn-
aðist munur á kynjunum allt að fjórfaldur). Þennan mun má skýra
með barneignum. Munurinn á milli kynjanna var heldur meiri hjá
fólki búsettu í Árnessýslu en hjá bæjarbúum og gæti það skýrst af
tíðari barneignum sveitakvenna og jafnvel meiri erfiðisvinnu sem
þær hafa þurft að sinna. Samt sem áður hefur bæði dregið úr algengi
og nýgengi meðal karla og kvenna fram undir fimmtugt en lengra
ná niðurstöður ekki.
E 77 Styrkur hómócysteins í blóði íslendinga. Samanburður
milli almenns þýðis og þeirra sem hafa fengið kransæðastíflu
Vilmundur Guðnason' 2, Guðný Eiríksdóttir', Anna Helgadóttir3,
Elín Ólafsdóttir'
Frá 'Rannsóknarstöö Hjartaverndar, 2Háskóla íslands, ’íslenskri erföagreiningu
Netfang: v.gudnason@hjartavernd.is
Inngangur: Styrkur hómócysteins (tHcy) í blóði hefur í mörgum
rannsóknum verið tengdur áhættu á hjarta- og æðasjúkdómum. tHcy
er verulega háð umhverfisþáttum eins og fólati. Einnig eru vel þekkt
áhrif erfða á styrk tHcy í blóði og er þar best þekktur A222V erfða-
breytileikinn í methylenetetrahydrofolate reductase (MTHFR) gen-
inu. Engar rannsóknir hafa verið gerðar á tHcy í íslensku þýði fram
til þessa.
Efniviður og aðferðir: Mældur var styrkur á tHcy í blóði Islendinga
með HPLC mæliaðferð. Mælt var tHcy í 280 einstaklingum sem
komu í Hjartavernd (viðmiðunarhópur). Einnig var tHcy mælt f
hópi 422 einstaklinga úr hóprannsókn Hjartaverndar sem hafa feng-
ið kransæðastíflu. Erfðamörk MTHFR voru könnuð hjá kransæða-
stíflusjúklingum í hópi 320 karla og kvenna úr almennu íslensku þýði.
Niðurstöður: Meðalgildi tHcy í viðmiðunarhópi var 10,2 míkró-
mól/1 miðað við 15,3 míkrómól/1 hjá kransæðastíflusjúklingum
(p<0,0001). Tíðni MTHFR V222 setsins var 0,36 í kransæðastíflu-
sjúklingunum en 0,33 í hópi karla og kvenna úr almennu íslensku
þýði og var sá munur ekki tölfræðilega marktækur. Þegar áhrif
þessa erfðabreytileika á styrk hómócysteins í kransæðastíflusjúk-
lingum var skoðaður þá kom í ljós að einstaklingar sem höfðu V222
set voru með tHcy 17,3 míkrómól/1, arfblendnir 15,7 míkrómól/1 og
arfhreinir um A222 setið 14,5 míkrómól/1. Þetta var tölfræðilega
marktækur munur p<0,05. Ekki var hægt að kanna áhrif erfða-
breytileikans í viðmiðunarhópi þar sem ekki var unnt að gera DNA
próf á þeim.
Ályktanir: Þessar niðurstöður eru í samræmi við það sem fundist
hefur í öðrum þjóðfélögum þar sem styrkur hómócysteins hefur
verið kannaður og bendir eindregið lil að tHcy sé tengdur við
kransæðasjúkdóm á Islandi.
E 78 Konurnar í 4S
Guðmundur Þorgeirsson'í, Gunnar Sigurðsson2, Jón Þ. Sverrisson3,
fyrir hönd 4S-rannsóknarhópsins
Frá 'lyflækningadeild og 2göngudeild Landspítalans fyrir bióðþrýsting og
blóðfitumælingar, 'lyflækningadeild FSA
Netfang: gudmth@rsp.is
Inngangur: Þegar 4S rannsóknin hófst lágu sáralitlar upplýsingar
fyrir um það hvernig konur bregðast við kólesteróllækkandi lyfja-
meðferð. Því var það yfirlýst markmið að fá eins margar konur og
kostur væri í rannsóknina. Jafnframt var fyrirfram ákveðið að
kanna sérstaklega hvemig konurnar svöruðu meðferðinni.
Efniviður og aðferðir: Alls tóku 827 konur þátt í rannsókninni eða
tæplega 19% af heildarþátttakendahópnum. Að meðaltali voru
konurnar 2,3 árum eldri en karlarnir og fleiri komu inn í rannsókn-
ina með greininguna hjartaöng (angina pectoris) án hjartadreps.
Færri konur höfðu gengist undir kransæðaaðgerð, færri höfðu Q-
takka á hjartarafriti, færri reyktu en fleiri höfðu háþrýsting.
Konurnar skiptust þannig í meðferðarhópa að 407 fengu sim-
vastatín (39% fengu 40 mg) en 420 fengu sýndarlyf (placebo).
Niðurstöður: Rannsóknin stóð í fimm og hálft ár og á því tímabili
dóu 53 konur (6,4%) og var dánartíðnin of lág til að meta áhrif
meðferðar á heildardánartíðnina meðal kvenna sem undirhóps.
Hins vegar var unnt að meta meðferðaráhrifin á kransæðastíflu-
tíðni. Hlutfallsleg áhætta simvastatín-hópsins var 0,66 (p=0,012),
nákvæmlega hin sama og meðal karlþátttakenda. Tölfræðilega
marktæk lækkun varð einnig í hlutfallslegri áhættu meðferðarhóps-
ins gagnvart öllum æðakölkunaráföllum (RR:0,71; p=0,006) og
kransæðaaðgerðum (RR:0,51: p=0,012). Innlagnir á sjúkrahús
vegna kransæðasjúkdóms voru 25,4% færri í meðferðarhópnum.
Ályktanir: Meðferð með simvastatíni hafði í för með sér svipaðan
klínískan ávinning meðal kvenna og karla í 4S rannsókninni.
Læknablaðið 2000/86 45
L