Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2000, Side 39

ÁGRIP ERINDA / XIV. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
vera skjót ef þau eiga að ná tilætluðum árangri. í þessu tilviki var
upplýsingum komið á framfæri með skjótum hætti. Sérstaða íslands
var fólgin í því að hlutfallslega margir landsmenn voru útsettir fyrir
smiti og telja höfundar að viðbrögðin hafi verið í samræmi við til-
efnið og vel hafi tekist til með framkvæmd sóttvarnanna í góðri
samvinnu við málsaðila. Nauðsynlegt er að í framtíðinni verði not-
að meningókokkabóluefni sem einnig inniheldur mótefnavaka
gegn hjúpgerð W135.
E 53 Meningókokkasjúkdómur og varnir gegn honum
Haraldur Briem', Hjördís Harðardóttir2
Frá 'sóttvarnalækni landlæknisembættinu, 'sýklafræöideild Landspítala Hringbraut
Netfang: HBriem@Landlaeknir.is
Inngangur: Meningókokkasjúkdómur er ógnun við heilsu manna
vegna hárrar dánartíðni og hættu á faröldrum með miklum fjölda til-
fella. Almennar og afmarkaðar varnir gegn þessum sjúkdómi byggj-
ast á bólusetningum og fyrirbyggjandi sýklalyfjameðferð. Almennar
sóttvamaráðstafanir ráðast af því hvernig farsótt er skilgreind,
hvaða aldurshópar eru útsettir fyrir sjúkdóminum og hvaða hjúp-
gerðir N. meningitidis það eru sem valda sjúkdómi í samfélaginu.
Faraldsfræði: Skráning meningókokkasjúkdómsins hófst hér á
landi árið 1940 og frá þeim tíma það hafa gengið yfir landið þrír far-
aldrar sjúkdómsins. Sá fyrsti gekk yfir árið 1941 og fjaraði út á næstu
fimm árum. Annar faraldurinn gekk yfir 1954 og fjaraði út á næstu
sjö árum. Sá þriðji gekk yfir 1975, náði hámarki 1976 og hjaðnaði
árið 1978. Framan af byggðist skráningin á klínískum greiningum
sem ekki voru áreiðanlegar. Frá árinu 1983 hefur skráning sjúk-
dómsins að mestu byggst á niðurstöðum ræktana á sýklafræðideild
Landspítalans og miðast athugun þessi við það tímabil.
Niðurstöður: Á undanförnum 17 árum hefur nýgengi sjúkdómsins
(á 100.000 íbúa) verið sex en hæst var það 11 árið 1995. Dánartalan
á tímabilinu var 8,5 %. Hér á landi hafa einkum tvær hjúpgerðir af
N. meningitidis valdið sjúkdómi, það er hjúpgerð B í 55% tilvika og
hjúpgerð C í 43% tilvika. Aldursbundið nýgengi meningókokka-
sjúkdómsins var mjög breytilegt eftir árum en nýgengi beggja þess-
ara hjúpgerða var yfirleitt hæst í aldurshópnum undir tveggja ára
aldri. Á tímabilinu varð vart árstíðarsveiflu sjúkdómsins en hún
náði hámarki í mars og apríl en lágmarki í júlí.
Sóttvarnir: Virkt bóluefni er einungis til gegn meningókokkasjúk-
dómi af völdum N. menigitidis af hjúpgerðum A, C, Y og W135. Hér
á landi hefur einungi verið notað bóluefni gegn hjúpgerðunum A og
C. Þar sem það er gert úr fjölsykrungum gagnast það einungis þeim
sem eldri eru en tveggja ára. Fjöldabólusetningu hefur verið beitt
þar sem almennur eða staðbundinn faraldur af hjúpgerð C brýst út.
Prótíntengd bóluefni gegn hjúpgerð C eru væntanleg á markað sem
nýtast yngri börnum en tveggja ára.Við sóttvarnir er einnig beitt
fyrirbyggjandi sýklalyfjagjöf fyrir þá sem hafa haft náið samneyti
við þá sýktu.
Niðurstöður: Engin nákvæm skilgreining á faraldri er til önnur en
sú að faraldur er þegar fjöldi tilfella verður meiri en við er búist.
Þegar gripið er til opinberra sóttvarna gegn meningókokkasjúk-
dómi í almennum faraldri er stuðst við upplýsingar um aldursdreif-
ingu og líkindadreifingu sjúkdómsins miðað við fyrirliggjandi upp-
lýsingar um fjölda tilfella. Móta þarf reglur um viðbrögð við al-
mennum og staðbundnum faraldri hér á landi. Kynntar verða tillög-
ur að slíkum reglum.
E 54 Rabeprazól og ómeprazól. Tveggja ára viðhaldsmeðferð
gegn bakflæðissjúkdómi í vélinda
Hallgrímur Guðjónsson', EinarOddsson', Hafdís Aradóttir’, HerdísÁst-
ráðsdóttir', Thomas J. Humphries', Carlos Perdomo3, Bjarni Þjóðleifsson'
Frá 'lyflækningadeild Landspítala Hringbraut, 'Eisai Ltd. London, 'Eisai Inc.
Synec, New Jersey, Bandaríkjunum
Netfang: bjarnit@rsp.is
Tilgangur: Að bera saman virkni og öryggi tveggja ára meðferðar
með rabeprazóli (RAB) og ómeprazóli (OME) til að fyrirbyggja
endurkomu bólgu og sára í bakflæðissjúkdómi í vélindi.
Efniviður og aðferðir: Um er að ræða fjölþjóðlega rannsókn á 194
sjúklingum sem höfðu áður lokið eins árs viðhaldsmeðferð og héldu
áfram í annað ár með slembivali á meðferð með rabeprazóli 10 mg,
rabeprazóli 20 mg eða ómeprazóli 20 mg einu sinni á dag. Virkni og
öryggi lyfjanna var metið í viku 13, 26, 39 og 52. Speglun á vélindi
með tilliti til vélindisbólgu var framkvæmd við upphaf og í viku 52
og var notaður Hetzel-Dent skali.
Niðurstöður: Speglun á vélindi sýndi aðeins eitt tilfelli (2%) með
endurkomu á bakflæðisbólgu. Þessi sjúklingur var í rabeprazól 20
mg hópnum. Líkurnar á að vera gróinn við lok rannsóknar voru
100% í rabeprazól 10 mg og ómeprazól hópunum, en 97,5% í
rabeprazól 20 mg hópnum. Enginn marktækur munur var á rnilli
hópanna í notkun sýrubindandi lyfja, lífsgæðum, tíðni brjóstsviða
og stigun á honum. Líkurnar á að vera einkennalaus við lok rann-
sóknar voru 68% í rabeprazól 10 mg hópnum, 73% í rabeprazól 20
mg hópnum og 60% í ómeprazól hópnum. Enginn marktækur mun-
ur var á niilli meðferðarhópanna.
Meðferðin þoldist mjög vel. Aðeins tvö alvarleg aukaverkanatil-
vik komu upp (bæði í sama sjúklingi í rabeprazól 20 mg hópnum).
Þau voru álitin vera tengd tilraunalyfinu. Fastandi serum gastrin
hækkaði í öllum hópunum, en meðalgildi héldust samt innan eðli-
legra marka. Öll vefjafræðileg skilmerki varðandi ECL frumuof-
vöxt og mat á sýnum frá magahelli og magabol sýndu engan mun
milli hinna þriggja hópa.
Ályktanir: Rabeprazól 10 og 20 mg og ómeprazól 20 mg sýna sam-
bærilega virkni og öryggi í tveggja ára viðhaldsrannsókn gegn bak-
flæðissjúkdómi í vélindi.
E 55 Samanburður á áhrifum Lanser® og Lanzo® á sólar-
hrings sýrumælingu í maga
Sigurbjörn Birgisson, Anna Soffía Guðmundsdóttir, Bjarni Þjóðleifsson
Frá rannsóknarstofu í meltingarsjúkdómum Landspítala Hringbraut
Netfang: sigurbjb@rsp.is
Inngangur: Sumar lyfjafræðilegar rannsóknir benda til að ómepra-
zól samheitalyf séu lakari að gæðum en frumlyfin. íslensk rannsókn
(Læknablaðið 1997; 83:368) sýndi þó að samheitalyfið Lómex® var
jafnvirkt og frumlyfið Losec® hvað sýrubælingu í maga varðar.
Engar sambærilegar rannsóknir hafa verið gerðar á lansóprazóli.
Tilgangur rannsóknarinnar var að bera saman virkni samheitalyfsins
Lanser® (Omega Farma) og frumlyfsins Lanzo® (Wyeth Lederle).
Efniviður og aðferðir: Tólf heilbrigðir sjálboðaliðar (átta konur),
meðalaldur 32 ár (bil 18-47) fóru í þrjár sólarhrings sýrustigsmæl-
ingar í maga (sýrunemar staðsettir 10 sm ofan í maga, staðsetning
ákvörðuð með þrýstingsmælingu í vélinda). Rannsóknin var blind-
uð slembirannsókn með krossuðu sniði. Fyrst var gerð viðmiðunar-
mæling án lyfja og mæling endurtekin eftir sjö daga meðferð með
Læknablaðið 2000/86 37