Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2000, Blaðsíða 45

ÁGRIP ERINDA / XIV. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
Efniviður og aðferðir: Rannsóknarþýði var þeir sem nrættu að
minnsta kosti einu sinni í hóprannsókn Hjartaverndar í fyrsta til
fimmta áfanga frá 1967-1991,9.045 karlar og 9.713 konur. Karlarnir
voru 33-79 ára en konurnar 34-81 árs. Dánarorsakir og dánardægur
fram til ársloka 1992 voru fengin frá Hagstofu íslands. Fastandi
blóðsykri (háræðaheilblóð) var skipt í þrjá flokka: 1. <6,5 mmól/1,2.
6,5-8,0 mmól/1 og 3. >8,0 mmól/1. Reiknuð var hlutfallsleg áhætta
kransæðadauða og dauða af öllum orsökum eftir leiðréttingu fyrir
þekktum áhættuþáttum hjarta- og æðasjúkdóma.
Niðurstöður: Áttatíu karlar og 52 konur höfðu fastandi blóðsykur
6,5-8,0 mmól/1 (flokkur 2) og 70 og 34 yfir 8 mmól/1 (flokkur 3).
Hlutfallsleg áhætta fyrir kransæðadauða var 1,5 (p=0,l) fyrir karla
og 4,3 (p<0,001) fyrir konur í flokki 2 og 2,7 (p<0,001) fyrir karla og
2,0 (p=0,17) fyrir konur í flokki 3. Hlutfallslega áhætta fyrir heildar-
dánartíðni var 1,6 (p=0,005) fyrir karla og 1,8 (p=0,04) fyrir konur í
flokki 2 og 2,5 (p<0,001) fyrir karla og 1,2 (p=0,65) fyrir konur í
flokki 3.
Ályktanir: Eftir að hafa tekið tillit til hefðbundinna áhættuþátta, hef-
ur fastandi blóðsykur >6,5 mmól/1 í för með sér tvöföldun á dánar-
tíðni. Áætla má að fastandi blóðsykur (háræðaheilblóð) >6,5 mmól/1
stytti ævilengd 55 ára einstaklings um 5,5 ár umfram það sem orsakast
af hefðbundnum áhættuþáttum. Þetta hefur þýðingu varðandi skim-
un en frekari úrvinnslu er þörf með tilliti til nákvæms greinimarks og
þess hvort blóðsykur eftir álag gefi frekari upplýsingar.
E 71 Gegnflæði og efnaskipti prostaglandín E2 í mannafylgju
A.P.N. Greystoke', R.W. Kelly2, S.C. Riley', Rafn Benediktsson3
Frá 'Dpt of Obstetrics and Gynaecology and :MRC Reproductive Biology Unit,
Centre for Reproductive Biology, University of Edinburgh, Edinburgh, Scotland,
’Landspítala Fossvogi
Netfang: rafnbe@shr.is
Inngangur: Prostaglandín eru lykilhormón í lífeðlisfræði fæðingar
og fósturþroska. Pau hafa áhrif á blóðrás fósturs, samdrátt legvöðva
og æðar fósturs. Markmið þessarar rannsóknar var að kanna efna-
skipti og gegnflæði prostaglandín E2 í heilbrigðum mannafylgjum.
Efniviður og aðferðir: Sex fylgjur frá eðlilegum fæðingum um leg-
göng voru fluttar með hraði á rannsóknastofu þar sem heillegur
fósturskúfur var einangraður. Stungið var á æðabelgsæðar fylgjunn-
ar annars vegar og samsvarandi svæði móðurmegin og komið af
stað tvíhliða gerviblóðrás innan 10 mínútna frá fæðingu. Eftir 40
mínútna aðlögunartíma var PGE2 bætt í móðurblóðrás eingöngu.
Sýni voru síðan tekin úr útflæði bæði móður- og fósturblóðrásar.
Magn PGE2, PGFí,, og umbrotsefnanna PGEM og PGFM var mælt
með ELISA. Lífvænleiki vefjanna var metinn með hefðbundnum
aðferðum. Tjáning ensímsins 15-hydroxyprostaglandin dehydro-
genase (PGDH, tegund 1) var metin með sértækum mótefnum.
Niðurstöður: PGE: og PGF:a var hvort tveggja seytt í móður- og
fósturblóðrás en þó í ríkari mæli í fósturblóðrás. Þó PGE2, væri bætt
í móðurblóðrásinni varð engin aukning á PGE2 í fósturblóðrás en
hins vegar jókst styrkur PGEM, sérstaklega í móðurhluta en einnig
í fósturblóðrás. Engin umbreyting varð á PGE2 í PGFjc. Tjáning
PGDH var takmörkuð við samfrymisnæriþekju.
Ályktanir: Staðsetning PGDH er ákjósanleg til þess að skilja að
efnaskipti PGE2 móður- og fósturblóðrás. Fóstrið hefur því væntan-
lega sitt eigið samvægi og breytingar á prostaglandínum í móður-
blóðrás hafa lágmarksáhrif á fóstur.
E 72 Meðhöndlun þungaðra rottna með sykursterum breytir
vefjagerð og lífeðlisfræði æða afkvæmanna þegar við burðarmál
Hafsteinn Freyr Hafsteinsson', C.J. Kenyon2, P. Hadoke2, J.R. Seckl2,
Rafn Benediktsson'3
Frá ‘læknadeild HÍ, -’Western General Hospital, Edinburgh, Scotland, 'Landspítala
Fossvogi
Netfang: rafnbe@shr.is
Inngangur: Meðhöndlun þungaðra rotta með sykursterum dregur
úr vexti fóstranna. Þetta boðritar auk þess háþrýsting í afkvæmun-
um en það hefur einungis verið metið á fullorðinsárum. Meinmynd-
un boðritunarinnar er óljós en hugsanlega truflast þroski og vöxtur
æðakerfisins. Þessi rannsókn miðaði að því að i) kanna vefjagerð
æða afkvæmanna um burðarmál og ii) meta starfsemi æða afkvæm-
anna um burðarmál með mælingu á blóðflæðihraða og sértækri
samdráttarsvörun.
Efniviður og aðferðir: Þungaðar rottur voru meðhöndlaðar daglega
með dexametasóni lOOpg/kg s.c. Samanburðarhópur var meðhöndl-
aður með saltvatni í stað dexametasóns. Á 21. degi þungunar (burð-
armál) var gerður lendaskurður eftir svæfingu og blóðflæðihraði í
ósæð metinn með ómskoðun (8 MHz doppler nemi). Metin voru
eitt til fimm afkvæmi hverrar móður (n=7 í hvorum hópi) og meðal-
blóðflæðihraði hvers fósturs tekinn sem meðaltal 20 slagbila. Einn-
ig voru afkvæmi úr hvorum hópi vefsteypt með dreypi formalíns í
æð. Þversneið úr ósæð var síðan lituð með H&E litun auk Millers
sérlitunar fyrir elastín. Magn elastíns í hverri æð var metið með að-
stoð tölvuvæddrar smásjár. Samdráttarsvörun ósæðarbúta in vitro
(myograph) við noradrenalíni (NA), AVP, angíótensínll (AII)
og KCl var einnig metin (n=8-12).
Niðurstöður: Blóðflæðihraði í ósæð afkvæma mæðra sem með-
höndlaðar voru með dexametasóni var marktækt hærri en í saman-
burðarhópi (7,15±0,38 sm/sek og 4,65±0,49 sm/sek; p<0,002). Þykkt
elastíns í halaslagæðum afkvæma dexametasón meðhöndlaðra mæðra
var marktækt minni en í samanburðarhópi (2,48±0,38 míkróm og
2,87±0,20 míkróm; p=0,04). Samdráttur ósæðarbúta eftir AII og
AVP (en ekki e. NA eða KCl) var marktækt meiri í tilraunahópi
(p<0,001).
Ályktanir: Meðhöndlun þungaðra rottna með dexametasóni veldur
breytingum á lífeðlisfræði æða afkvæmanna þegar um burðarmál.
Vefjagerð æða afkvæmanna er einnig breytt strax um burðarmál.
Líklegt er að þetta hafi þýðingu fyrir meinmyndun háþrýstings.
E 73 Lágt dehýdróepiandrósterón (DHEA) í sermi hjá konum
með heilkenni Sjögrens
Sigríöur Þ. Valtýsdóttir', Björn Guöbjörnsson' 3, Leif Wide2,
Roger Hállgren'
Frá 'gigtardeild og "rannsóknarstofu í blóðmeinafræöi við Háskólasjúkrahúsið í
Uppsölum, Svíþjóð, 'rannsóknastofu í gigtarsjúkdómum Landspítala Hringbraut
Netfang: sigridur.valtysdottir@medicin.uu.se
Inngangur: Truflun á jafnvægi hormónabúskaps sjúklinga með
bólgusjúkdóma er vel þekkt. Ennfremur eru þekkt áhrif kvenhorm-
óna á sjúkdómsgang margra sjálfsónæmissjúkdóma. Hver áhrif
hormóna á sjúkdómsmynd sjúklinga með heilkenni Sjögrens eru
hefur lítið verið rannsakað. Markmið þessarar rannsóknar var að
kanna hypothalamic-pituitary-adrenal öxulinn hjá sjúklingum með
heilkenni Sjögrens, sérstaklega með tilliti til andrógena.
Efniviður og aöferðir: Rannsóknarþýðið voru 10 konur, meðalald-
ur 54 ár (44-69 ára), með heilkenni Sjögrens samkvæmt Kaup-
Læknablaðið 2000/86 43