Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2000, Blaðsíða 30

ÁGRIP ERINDA / XIV. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
Ályktanir: Rannsóknin staðfestir tengsl milli mígrens og óhvattra
stað- og alfloga hjá börnum. Sýnt er fram á að tengslin eru bundin
við mígren með fyrirboða. Niðurstöður benda til orsakasamhengis
og styðja að mígren með fyrirboða hafi aðra grundvallarmeingerð
en mígren án fyrirboða.
E 36 Hlutverk anterograd axoplasmic transport í myndun
rangra taugaboða í kjölfar þverskurðar á skyntaugum
Aðalsteinn Arnarson, M. Michaelis, W. Janig
Frá Physiologie der Christian-Albrechts-Universitát zu Kiel, 24098 Kiel,
Þýskalandi
Netfang: aarnarson@hotmail.com
Markmið: Þverskurður á taugaþráðum úttaugar truflar anterograd
axoplasmic transport á þann veg að prótín frumuhimnunnar hlaðast
upp við nærliggjandi enda sundurskorna taugaþráðarins. Upp-
hleðsla slíkra prótína í frumuhimnuna gæti átt þátt í myndun rangs
næmis í sundurskornum skyntaugum.
Efniviður og aðferðir: Til að rannsaka hlutverk axoplasmic trans-
port framkvæmdum við tilraunir á tveimur hópum af karlkyns
Wistar rottum. í hópi I var bundið um vinstri N. suralis og hún þá
skorin í sundur rétt við ökkla. Á þennan veg gátu prótínin hlaðist
upp við nærliggjandi hluta sundurskorna taugaendans. Taugaboð
voru mæld í sem minnstum taugaknippum, 3-16,44-62,73,5-85 eða
306-316 klukkustundum eftir þverskurð taugar.
Niðurstöður: Mekanískt áreiti við nærliggjandi taugaendann örvaði
vaxandi hlutfall Aþ-taugaþráða því lengra sem leið frá þverskurði
(23/202 [11%], 86/250 [34%], 58/209 [28%] og 69/267 [26%] og í *2-
prófi er p<0,001, ef fyrstu tveir flokkarnir eru bornir saman); ekki
var hægt að örva neinn Aþ-taugaþráð með hita- eða kuldaáreiti. Á
meðal sundurskorinna C-taugaþráða voru 3-13% sem svöruðu
mekanísku áreiti og 1-5% voru næmir fyrir hita- eða kuldaáreiti;
ekki var tölfræðilega marktækur munur á fjölda örvaðra tauga-
þráða í þessum flokkum. I hópi II var N. ischiadicus skorinn í sund-
ur og fjærliggjandi endi sundurskornu taugarinnar örvaður 17-25
stundum síðar. Þar sem skorið var á anterograd axoplasmic trans-
port mátti gera ráð fyrir að engin prótín hefðu náð frá frumukjarna
til taugaskaðans. Nú voru 1/260 (0,4%) Aþ- og 1/252 (0,4%) C-
taugaþræðir örvaðir með mekanísku áreiti. Þetta er tölfræðilega
marktækur munur frá hóp I (p<0,001, x2-próf). Hita- eða kulda-
næmi var til staðar í 8/187 (4,3%) C-taugaþráðum, sem ekki er
marktækur munur frá hópi I.
Ályktanir: Út frá þessum rannsóknum ályktum við að upphleðsla
prótína, sem flutt eru með anterograd axoplasmic transport sé sér-
staklega mikilvæg í myndun rangs næmis fyrir mekanískt áreiti, en
síður mikilvæg fyrir myndun rangs næmis fyrir hita- eða kuldaáreiti.
(Stutt af Deutsche Forschungsgemeinschaft [DMG], Mi 457/2-1).
E 37 Magatæmingarannsókn með ísótópatækni, stöðlun og
ákvörðun viðmiðunargilda
Sigurbjörn Birgisson, Eysteinn Pétursson
Frá rannsóknarstofu í meltingarsjúkdómum og ísótóparannsóknum Landspítala
Hringbraut
Netfang: sigurbjb@rsp.is
Inngangur: Magatæmingarannsókn með ísótópatækni (gastric
emptying scintigraphy) telst besta aðferðin til að meta sjúklinga
með einkenni um skerta magatæmingu og áhrif lyfja á tæmingu
magans. Staðla þarf aðferðina á hverri stofnun áður en hún er notuð
til rannsókna eða í læknisfræðilegum tilgangi. Aðferðin hefur ekki
verið stöðluð á Islandi. Tilgangur rannsóknarinnar var að staðla að-
ferðina og ákvarða viðmiðunargildi.
Efniviður og aðferðir: Tuttugu og fimm heilbrigðir sjálfboðaliðar (14
karlar), meðalaldur 38 ár (bil 20-62 ár). Magatæmingarannsóknin
var framkvæmd á svipaðan hátt og áður hefur verið lýst (Am J
Gastroenterol 1995; 90: 869). Máltíð; eggjasamloka (332 kaloríur,
16g fita, 16g prótín og 31g kolvetni), merkt með 0,3mCi WmTc-tin
colloid, ásamt 200 ml vatns er snædd innan 10 mínútna. Strax að lok-
inni máltíðinni og síðan á 15 mínútna fresti er kviðurinn myndaður í
uppréttri stöðu að framan og aftan með gammamyndavél í um fjórar
klukkustundir. ísótópavirka svæðið svarandi til magans er afmarkað
með aðstoð tölvu og ísótópavirkni magasvæðisins mæld fyrir hverja
mynd og virknin leiðrétt fyrir rúmfræðilegum breytingum og eðlis-
lægri minnkun á virkni ísótópsins með tímanum.
Niðurstöður: Það tók að meðaltali 7,3 mínútur (bil 3-11 mínútur) að
Ijúka máltíðinni. Miðgildis helmingartími magatæmingar (tm) var
95 mínútur (21,0), 90 percentíli og 95 percentfli var 120 og 132 mín-
útur. Eftir 120 mínútur voru að meðaltali 33,4% (13,7) eftir í mag-
anum, 90 percentfli og 95 percentfli var 50% og 56%. Enginn mark-
tækur munur var á magatæmingu karla og kvenna.
Ályktanir: Rannsókn á magatæmingu fastrar fæðu með ísótópa-
tækni hefur verið stöðluð og viðmiðunargildi fyrir bæði kynin feng-
in. Niðurstöðurnar eru í samræmi við erlendar rannsóknir þar sem
svipuð aðferð er notuð.
E 38 Af hverju „speglum" við meltingarveginn?
Bergþór Björnsson’ 2, Kristín Ólafsdóttir', Kjartan B. Örvar',
Ásgeir Böðvarsson3, Ásgeir Theodórs2
Frá 'meltingarsjúkdómadeild St. Jósefsspítala, Hafnarfirði, 'læknadeild HÍ.
'Heilbrigðisstofnun Þingeyinga, Húsavík
Netfang: bergthb@hi.is
Inngangur: Það er vel þekkt að sjúkdómar í efri meltingarvegi gefa
oft óljós einkenni og klínískar greiningar þeirra eru því erfiðar. Til-
gangur þessarar rannsóknar var að kanna samsvörun á milli klín-
ískra greininga tilvísandi lækna og þeirra greininga sem fengust
með holsjárskoðun. Auk þess var athugað hvaða einkenni voru al-
gengust hjá þeim sjúklingum sem gengust undir holsjárskoðanir á
efri hluta meltingarvegar.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var framskyggn og náði til 1.160
holsjárskoðana, sjúklingar voru á aldrinum 5-98 ára. Sjúklingar
gengust allir undir holsjárskoðun á efri hluta meltingarvegar annað
hvort á meltingarsjúkdómadeild St. Jósefsspítala, Hafnarfirði (960)
eða á Heilbrigðisstofnun Þingeyinga, Húsavík (200) frá júlí 1998 til
mars 2000. Sjúklingar komu til skoðunar vegna tilvísana frá læknum
eða að eigin frumkvæði.
Niðurstöður: Unnt var að meta niðurstöður 821 skoðunar (70,8%),
karlar voru 374 (45,6%) en konur voru 447 (54,4%), meðalaldur var
54,4 ár. Algengustu ástæður holsjárskoðunar voru vélindabólgur
vegna bakflæðis 346 (42,1%), þindarslit 222 (27%) og magabólgur
217 (26,4%). Algengustu niðurstöður holsjárskoðunar voru, þind-
arslit 370 (45,1%), magabólgur 197 (24%) og vélindabólgur vegna
bakflæðis 201 (24,5%). Eðlilegar skoðanir voru 155 (18,9%). Af
klínískt greindum vélindabólgum vegna bakflæðis voru 41,9% stað-
fest við holsjárskoðun. Af klínískt greindum þindarslitum voru 67,6%
staðfest og af klínískt greindum magabólgum voru 48,4% staðfestar
við holsjárskoðun. Algengustu einkenni sem leiddu til holsjárskoð-
30 Læknablaðið 2000/86