Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2000, Blaðsíða 20

ÁGRIP ERINDA / XIV. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
skammtímahorfur en karlar með sambærilegan sjúkdóm. Niður-
stöður þessarar rannsóknar benda því til þess að hjartaþræðing sé
góð rannsókn til þess að meta horfur kvenna með einkenni um
kransæðasjúkdóm.
E 13 Áhrif áreynslu og íþrótta á dánartíðni af völdum hjarta-
og æðasjúkdóma og heildardánartíðni. Reykjavíkurrannsókn
Hjartaverndar
Uggi Agnarsson, Guðmundur Björnsson, Guðmundur Þorgeirsson, Helgi
Sigvaldason, Nikulás Sigfusson, Vilmundur Guðnason
Frá Rannsóknarstöð Hjartaverndar
Netfang: u.agnarsson@hjarta.is
Inngangur: Frítímaíþróttaiðkun er talin bæta heilsu og lengja líf.
Margar rannsóknir hafa sýnt fram á tengsl hreyfingarleysis við
aukna áhættu á kransæðasjúkdómum. Reykjavíkurrannsókn Hjarta-
verndar hefur reynt að meta sérstaklega áhrif frítímahreyfingar á
lifun með tilliti til hjarta- og æðasjúkdóma og meta einnig heildar-
áhrif. Við höfum þegar sýnt fram á að reglubundin frítímahreyfing
dregur úr líkum á heilaáföllum.
Efniviður og aðferðir: Meðal 7.179 karla og 7.660 kvenna var þáttur
reglubundinnar hreyfingar eða íþrótta metinn með tilliti til teg-
undar áreynslu A (léttari) og B (þyngri). Meðal karla töldu 28% að
þeir hefðu stundað reglubundna líkamshreyfingu, A 13,6% og B
17% en meðal kvenna var þátttaka um 23%, A 18,5 og B 6,2% .
Niðurstöður: A tæplega 30 árum reyndist sá hópur sem stundaði
reglulega létta líkamshreyfingu (A) lækka dánartíðni karla um 12%
og kvenna um 30%. Þyngri áreynsla (B) hafði meiri áhrif meðal
karla og lækkaði dánartíðni þeirra um 23% en kvenna um 14%.
Við fjölþáttagreiningu með helstu áhættuþáttum hjarta- og æða-
sjúkdóma lækkaði reglubundin frítímahreyfing fyrir aldurshópa yfir
40 ár dánartíðni hjarta- og æðasjúkdóma meðal karla og kvenna um
16 og 17% hjá hvoru kyni fyrir sig.
Alyktanir: Reglubundin líkamleg frítímahreyfing hefur í för með
sér mælanlega lækkun á dánartíðni bæði vegna hjarta- og æðasjúk-
dóma og yfirleitt.
E 14 Segaleysandi meðferð við bráða kransæðastíflu og
greiningaraðferðir á endurflæði
Hilmar Kjartansson', Karl Andersen', Jón Guðmundsson2, Kristbjörn
Reynisson2, Axel F. Sigurðsson3
Frá 'lyflækningadeild og 'röntgendeild Landspítala Fossvogi, 'lyflækningadeild
Landspítala Hringbraut
Netfang: andersen@shr.is
Inngangur: Segaleysandi meðferð við bráðri kransæðastíllu leiðir til
enduropnunar kransæðar í 60-70% tilfella samkvæmt erlendum
rannsóknum. Markmið þessarar rannsóknar var að kanna hvorl
hægt væri að spá fyrir um enduropnun kransæðar með einföldum
og aðgengilegum hætti.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn og náði til allra
sjúklinga með greininguna brátt hjartadrep yfir árstímabil á Sjúkra-
húsi Reykjavíkur. Þeir sem ekki fengu segaleysandi meðferð eða
voru yfir 80 ára voru útilokaðir frá rannsókninni. Eftirfarandi þættir
voru kannaðir: Afturhvarf ST breytinga á EKG, tímasetning hæsta
CK-MB gildis og hjartsláttartruflanir meðan á segaleysingu stóð.
Forspárgildi þessara þátta um útkomu hjartaþræðingar voru metin.
Niðurstöður: Af 34 sjúklingum sem fengu segaleysandi meðferð á
tímabilinu voru 29 hjartaþræddir í legunni. Meðalaldur var
60,6±10,4 ár. Karlar voru 20 (69%). Að meðaltali liðu 3,3 klukku-
stundir frá upphafi brjóstverkja að segaleysingu. Á fyrstu 90 mínút-
um frá upphafi segaleysingar fengu 37,9% VES, 13,8% VT, 20,7%
RIR og 6,9% fengu hægatakt (bradycardia). Á 90 mínútna EKG
voru 58,6% með yfir 50% afturhvarf ST-breytinga. Hjartaþræðing
var gerð hjá 75% sjúklinga innan átta daga frá innlögn. Eðlilegt
flæði (TIMI 3) höfðu 20 (69%) og var útfallsbrot að meðaltali
62,5%. Afturhvarf ST breytinga á EKG sagði fyrir um útfallsbrot
yfir 65% í 80% tilfella (p=0,034). Veikara samband sást við snemm-
kominn CK-MB topp en ekkert milli EF>65% og takttruflana.
Breytur þessar reyndust ekki nothæfar til að spá fyrir um flæði í
kransæð.
Ályktanir: I rannsókninni var sýnt fram á samband afturhvarfs ST-
breytinga á EKG og betra útfallsbrots við hjartaþræðingu. Ekki var
hægt að sýna fram á marktækt samband milli snemmkomins CK-
MB topps og takttruflana þó tilhneiging væri í þá átt.
Við ályktum því að mikilvægt sé að skoða 90 mínútna rit eftir
segaleysingu með tilliti til þess hvort enduropnun kransæðar hafi
orðið eður ei og taka ákvörðun um frekari meðferð ef merki um
enduropnun eru ekki til staðar.
E 15 Þarmabólgur og forstigsbreytingar í spjaldliðum
aðstandenda hryggiktarsjúklinga
Kristján Orri Helgason’, Árni Jón Geirsson’, Ólafur Kjartansson2,
Einar H. Jónmundsson2, Kristín Haraldsdóttir2, Steinunn Lindbergsdóttir2,
Ragna Ragnarsdóttir2, Helga Norðland', Aðalbjörg Gunnarsdóttir',
Matthías Kjeld3, Ingvar Bjarnason4, Bjarni Þjóðleifsson'
Frá 'lyflækningadeild, 'röntgendeild og ’Rannsóknastofu HÍ í meinefnafræði
Landspítala Hringbraut, 'Kings College Hospital, London
Netfang: bjarnit@rsp.is
Inngangur: Hryggikt er ættlægur bólgusjúkdómur sem leggst á
hryggjar- og spjaldliði þannig að liðirnir stirðna og beingerast.
Þekkt eru tengsl milli þarmabólgu og hryggiktar. Þarmabólgur eru
algengari bæði hjá hryggiktarsjúklingum og nánustu aðstandendum
þeirra en hjá sambærilegum viðmiðunarhópi. Ónæmisfræðilegt
samræmi (antigenic interrelatedness) er milli ákveðinna þarma-
baktería og HLA B27 vefjaflokksins sem er til staðar hjá yfir 90%
hryggiktarsjúklinga en um 50% aðstandenda. Bólgur í þörmum eru
taldar auðvelda inngöngu þessara baktería í líkamann. Markmið
rannsóknarinnar var að kanna hvort forstigsbreytingar sjúkdómsins
væru til staðar hjá aðstandendum hryggiktarsjúklinga og hvort
tengsl væru við þarmabólgur.
Efniviður og aðferðin Forstigsbreytingar í spjaldliðum voru metnar
með tölvusneiðmynd sem er næmasta aðferðin til að greina byrj-
andi hryggikt. Einnig voru teknar blóðprufur (blóðstatus, CRP,
sökk), framkvæmd klínísk skoðun og spurningalisti lagður fyrir.
Þarmabólgur voru metnar með mælingum á kalprótektíni í saur.
Niðurstöður: Áttatíu og fimm nánum aðstandendur hryggiktarsjúk-
linga var skipt í tvo hópa eftir því hvort þarmabólgur voru til staðar
eða ekki. Af 44 aðstandendum með hækkað kalprótektín (>0 mg/L)
reyndist samanlagður fjöldi forstigsbreytinga vera 137 (3,1 á ein-
stakling) en af 41 aðstandanda með eðlilegt kalprótektín (<10
mg/L) reyndist fjöldi forstigsbreytinga vera 82 (2,0 á einstakling).
Meginmunurinn lá í osteophytum (73% á móti 37%) og subcortical
cystum (59% á móti 37%) við spjaldliðina. Schöbers próf (sem mæl-
ir hreyfanleika hryggs) var jákvætt hjá 52,3 % af hópnum með bólg-
20 Læknablaðið 2000/86