Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2000, Blaðsíða 25

AGRIP ERINDA / XIV. ÞING FELAGS ISLENSKRA LYFLÆKNA
Niðurstöður: Skyldleiki sjúklinga var kannaður með samkeyrslu
dulkóðaðra kennitalna við dulkóðaðan ættfræðigrunn (íslendinga-
bók). Reyndust 1.185 sjúklingar tilheyra 409 ættum (clusters), þar
sem tveir eða fleiri sjúklingar með ofnæmi og/eða astma voru skyld-
ir að minnsta kosti einum öðrum sjúklingi innan fjögurra meiósa.
Hjá átta ættum fundust 10 eða fleiri sjúklingar sem voru skyldir inn-
an fjögurra ættliða og í einni þeirra fundust 24 sjúklingar sem þann-
ig voru skyldir. Mestur skyldleiki var hjá þeim sjúklingum sem
höfðu bæði ofnæmi og astma. Þar áttu 71% skyldmenni innan fjög-
urra ættliða sem einnig var með astma og ofnæmi, miðað við 40%
hjá þeim sem höfðu bara astma eða ofnæmi. Þegar skoðaðir voru
sjúklingar með astma og ofnæmi reyndist meðal IgE 62 kU/L, með-
al FEV, 101% af spáðu gildi og meðal FEV,/FVC 87,5%; 22,3%
voru með PCai< 1,0 mg/ml og 49,4% með PC2o<2,0 mg/ml. Erfðaefni
var skoðað hjá 400 sjúklingum með ofnæmi og astma og nánustu
ættingjum þeirra og fundust engin tengsl við litning llql3 eða
16pl2.
Alyktanir: Þessar niðurstöður benda til að 1) mismunandi erfða-
þættir stjórni tilhneigingu til myndunar ofnæmis og astma og að of-
næmis- og astmagen geti erfst saman, 2) erfðaþættir sem stjóma
myndun IgE virðast hafa minni áhrif á myndun ofnæmis eða astma
hjá íslendingum og 3) skortur á erfðaþáttum sem tengjast alvarleg-
um astma gæti verið ein þeirra skýringa hvers vegna ofnæmisastmi
á Islandi er vægari sjúkdómur en í öðrum vestrænum ríkjum.
E 22 Bandvefsmyndandi berkjungateppa með lungnabólgu á
íslandi 1983-1998
Halla Fróðadóttir', Gunnar Guðmundsson2, Helgi ísaksson3,
Steinn Jónsson''2
Frá ‘læknadeild HÍ, 2Landspítala Hringbraut, ’Rannsóknastofu HÍ í meinafræði
Netfang: ggudmund@rsp.is
Inngangur: Bronchiolitis obliterans organizing pneumonia (BOOP)
er lungnasjúkdómur sem greinist æ oftar en lítið er vitað um
faraldsfræði hans.
Efniviður og aðferðir: Gerð var afturskyggn rannsókn á öllum
vefjafræðilega staðfestum tilfellum á íslandi frá 1983 til 1998.
Endurskoðuð var vefjafræði 57 tilfella og klínískra upplýsinga var
aflað úr sjúkraskýrslum, göngudeildarnótum og dánarvottorðum.
Niðurstöður: Nýgengi BOOP jókst frá 3,7 tilfellum á 100.000 frá
1984-1988 í 11,1 tilfelli á 100.000 á tímabilinu 1994-1998. Karlmenn
voru 29 og konur 28. Meðalaldur var 63 ár og aldursbil var 26-83
ára. Sautján prósent höfðu aldrei reykt, 28% voru reykingamenn og
49% voru hættir að reykja. I 80% tilvika var sjúkdómsgreiningin
fengin með sýnistöku framkvæmdri með berkjuspeglun. I yfir helm-
ingi tilfellanna var hægt að benda á líklega orsök. Var sýking þar
algengust en einnig giktarsjúkdómar, illkynja sjúkdómar, geislun og
aðrir orsakaþættir. Tæpur helmingur var af óþekktri orsök. Þrír af
hverjum fjórum voru meðhöndlaðir með sterum en 23% hlutu enga
stera- eða ónæmisbælandi meðferð. Flestir sjúklinganna svöruðu
meðferðinni vel en nokkrir fengu sjúkdóminn aftur. Nítján sjúkling-
ar létust. Af þeim létust aðeins tveir úr sjúkdómnum sjálfum en
einn vegna fylgikvilla meðferðarinnar.
Ályktanir: Við ályktum að BOOP sé greint æ oftar og að í stórum
hluta tilfella er hægt að komast að orsök. Lungnasýni tekið í berkju-
speglun er oftast fullnægjandi greiningarmeðferð. Flestir sjúklingar
ná sér vel með sterameðferð og nokkrir án meðferðar. Dauðsföll af
völdum BOOP eru fátíð og eru flest af öðrum orsökum.
E 23 Áhrif lungnasmækkana á íslandi á þol og öndun til
skemmri og lengri tíma
Björn Magnússon', Kristinn B. Jóhannsson2, Marta Guðjónsdóttir3,
Tryggvi Ásmundsson2
Frá ‘Fjórðungssjúkrahúsinu í Neskaupstað, “Landspitalanum, 'Reykjalundi
Netfang: bjom@fsn.is
Frá 1996 hafa verið gerðar lungnasmækkunaraðgerðir hérlendis hjá
níu sjúklingum (aldur 59±4 ) með langvinna lungnateppu. Skilyrði
aðgerðar var misdreifður sjúkdómur á röntgen- og sneiðmyndum,
FEVi 30-40% af áætluðu, Paco2 <50 mm Hg, andlegt jafnvægi og
reykleysi auk endurhæfingar í að minnsta kosti mánuð fyrir og eftir
aðgerð. Við greinum frá skammtíma- og langtímaáhrifum aðgerðar
á niðurstöður öndunar og þolprófa.
Eftirtaldar mælingar voru gerðar að lokinni endurhæfingu fyrir
og eftir aðgerð og við langtímaeftirlit: blásturspróf og rúmmálsmæl-
ingar auk hjarta- og lungnaþolprófa að hámarkssúrefnisupptöku.
Skammtíma áhrif aðgeröar á niðurstöður öndunar- og þolmælinga.
Fyrir Eftir p-gildi
FEVi (L) 0,9 ± 0,1 1,2 ± 0,3 0,0004
FVC (L) 2,9 ±0,8 3,3 ± 0,9 0,0138
RV/TLC 0,52 ± 0,04 0,48 ± 0,67 0,0329
VO2 hámark ml/mín 1031± 256 1062 ± 294 0,6153
VE/MVV 0,98 ± 0,2 0,76 ± 0,19 0,0589
FEVi gildi hækkuðu um 280±150 ml eftir aðgerð en hafa lækkað
um 112±135 ml á ári hjá þeim sem fylgt hefur verið eftir til lengri
tíma.
Niðurstöður: Lungnasmækkanir hérlendis hafa haft jákvæð áhril'
með því að auka útöndunargetu og minnka loftleif. Þol breytist ekki
en VE/MW lækkar lítillega eftir aðgerð. Við langtímaeftirlit fellur
FEVi í fyrra gildi á um þremur árum.
E 24 Er samband milli sýrubakflæðis í vélinda og öndunar-
færaeinkenna í vöku og svefni?
Þórarinn Gíslason', Davíð Gíslason', Christer Janson2, Sören Berg3
Frá 'Landspítala Vífilsstöðum, ‘lungnadcild Háskólasjúkrahússins í Uppsölum,
Svíþjóð, “háls-, nef- og eyrnadeild Háskólasjúkrahússins í Lundi, Svíþjóð
Netfang: thorarig@rsp.is
Inngangur: Meðal sjúklinga með astma og/eða langvinnan hósta
hefur því verið lýst að margir séu með sýrubakflæði (SBF) frá maga
til vélinda. I fyrri rannsókn höfum við lýst sterkum tengslum sýru-
bakflæðis og svefntruflana (1) og einnig astma og svefntruflana (2)
en tengslum öndunarfæraeinkenna og sýrubakflæðis hefur ekki
verið lýst áður.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin tók til þeirra 2.202 einstaklinga á
aldrinum 20-45 ára, sem tóku þátt í Evrópukönnuninni lungu og
heilsa í Reykjavík, Svíþjóð (Uppsölum og Gautaborg) og Belgíu
(Antwerpen). Spurt var hvort þátttakendur hefðu tekið eftir brjóst-
sviða eftir að hafa lagt sig. Svarað var á 5 stiga skala og voru þeir sem
tjáðu slíkt gerast einu sinni í viku eða oftar taldir hafa sýrubakflæði.
Niðurstöður: Alls var 101 með sýrubakflæði (4,6%). Ekki var mun-
ur á aldri eða kynferði þeirra og hinna sem ekki lýstu sýrubakflæði,
en þeir voru hlutfallslega þyngri (þyngdarstuðull (kg/m2) 25,1±3,6 á
móti 23,3±3,4; p<0,001). Þeir sem lýstu sýrubakflæði höfðu oftar
tekið eftir ýli, pípi eða surgi síðastliðna 12 mánuði (47% á móti
24%; p<0,001), höfðu oftar fundið fyrir mæði í hvfld (14% á móti
5%; p<0,001) og næturmæði (13% á móti 4%; p<0,001). Hjá 11%
Læknablaðið 2000/86 25