Listin að lifa - 01.03.2004, Blaðsíða 34

snwr*"n
Þribja grein
Skýrsla stýrihóps um stefnumótun í málefnum aldrabra til ársins
2015 kom út í mars 2003 á vegum heilbrigðisráðuneytisins.
Hér er haldið áfram að kynna skýrsluna sem er bæði fróðleg og
yfirgripsmikil. Með skýrslunni eru ýmis fylgirit sem eru mjög
áhugaverð, þar á meðal svæðaáætlun Sameinuðu þjóðanna í
málefnum aldraðra, en í eftirfarandi verður fjallað um nokkur
atriði sem þar koma fram.
Efnahags- og félagsmálanefnd Sam-
einuðu þjóðanna fyrir Evrópu,
(UNECE) hélt ráðstefnu um málefni
aldraðra í Berlín 11.-13. september
2002 þar sem fjallað var um svæða-
áætlun í málefnum aldraðra sem að-
ildarríki SÞ hafa skuldbundið sig til að
hafa að leiðarljósi og fara eftir. Alls
eru þessar skuldbindingar flokkaðar í
10 kafla sem hver um sig er yfirgrips-
mikill. I þessari grein verða kynnt örfá
atriði úr tveimur fyrstu köflunum.
1. Skuldbinding. Gera þarf um-
fjöllun um öldrunarmál að lið í allri
stefnumótun til að þjóðfélög og efna-
hagslíf aðlagist breytingum á fólks-
fjölda og þjóðfélag allra aldurshópa
verði að veruleika.
Öll stefnumótun ætti að taka mið af
þeim breytingum sem eiga sér stað á
aðstæðum fólks á hverju æviskeiði.
Hún ætti að miða að því að gera þátt-
töku í samfélagslegri þróun sem auð-
veldasta og vinna gegn félagslegri
einangrun vegna minnkandi starfsgetu
af völdum aldurs og fötlunar. Mikl-
vægt er að efla og vemda almenn
mannréttindi og grundvallarfrelsi til
að hægt sé að skapa þjóðfélag allra
aldurshópa, þar sem eldri borgarar
taka virkan þátt í samfélaginu án mis-
mununar og á jafnréttisgrundvelli.
2. Skuldbinding. Tryggja verður
fulla aðild og þátttöku aldraðra í sam-
félaginu.
Hlutverk aldraðra innan fjölskyld-
unnar og í samfélaginu er afar mikil-
vægt, enda þótt framlag þeirra sé oft
ekki metið að verðleikum og hinn fé-
lagslegi auður sem í þeim býr sé
gjaman vannýttur. Sú þekking sem
aldraðir hafa aflað sér með langri lífs-
reynslu er mikilvægt framlag til fé-
lagslegrar og efnahagslegrar þróunar.
Aldraðir em sjálfir bestu talsmenn-
irnir í málefnum sem að þeim snúa.
Eins og mælt er með í alþjóðlegu Vín-
ar-framkvæmdaáætluninni (Vienna
Intemational Plan of Action on
Ageing) hafa í mörgum löndum verið
settar á stofn landsnefndir aldraðra í
þeim tilgangi að tryggja á landsvísu
öflug og samræmd viðbrögð gagnvart
hækkandi meðalaldri íbúa, m.a. að rétt-
ar þeirra sé gætt. Þessar landsnefndir
hafa reynst vera mjög góður vettvangur
til að koma viðhorfum aldraðra á fram-
færi við ákvarðanatökur.
Til að efla jákvæða ímynd eldri
borgara er hlutverk fjölmiðla mjög
mikilvægt og' stjórnvöld ættu í sam-
ráði við frjáls félagasamtök að vinna
með fjölmiðlum að því að tryggja að
slíkt sé gert á viðeigandi og skilvirkan
hátt.
Aðgerðir, sem aldraðir standa sjálf-
ir að, kunna vel að stuðla að jákvæð-
um, virkum og framsýnum sjónarmið-
um varðandi öldrun. Mikilvægt er að
hvetja aldraða til að gera almenningi
betur ljósa kosti þess að eldast með
því að skapa raunsæa mynd af efri
árum. Fjölmiðlar gætu, með aðstoð
eldri borgara, átt stóran þátt í að
varpa ljósi á visku, krafta, framlag og
útsjónarsemi aldraðra.
Margrét Margeirsdóttir tók saman
34