Frjáls verslun - 01.07.2007, Blaðsíða 73

F R J Á L S V E R S L U N • 7 . T B L . 2 0 0 7 73
skipulag. Lönd sem mælast með lítið óvissuþol eru t.d. Japan og
Grikkland. Lönd sem mælast með mikið óvissuþol eru t.d. Danmörk
og Hong Kong..
3) Einstaklingshyggja („Individualism“). Hér er á ferðinni spurn-
ingin um það hvort er í meiri metum hagsmunir einstaklings eða
hagsmunir heildar af einhverju tagi. Hvernig litið er á einkalíf, skoð-
anir, árangur og frumkvæði. Hvort viðhorfin eru einstaklingsmiðuð
eða horft á málin í stærra samhengi, s.s. með hliðsjón af stórfjölskyld-
unni. Dæmi um lönd sem mælast hátt eru Bandaríkin og Bretland.
Lönd sem mælast lágt hins vegar eru t.d. Íran og Perú.
4) Karllægt gildismat („Masculinity“). Lönd sem skora hátt í karl-
lægu gildismati eru t.d. Ástralía og Ítalía. Þar er áherslan á árangur mæld
í gróða og veraldlegum gæðum. Hér er einnig skýr hlutverkaskipting
á milli karla og kvenna. Mikill hraði og mikill metnaður. Lönd sem
skora lægra á þessum kvarða og þar sem mýkri gildi ráða ríkjum eru t.d.
Svíþjóð og Holland. Hlutverkaskipting kynjanna virðist vera óljósari í
þessum löndum og áherslan er á gæði frekar en magn í tilverunni.
Með upplýsingar frá um 40 löndum hefur Hofstede dregið upp
kort af þjóðmenningunni í mismunandi löndum. Það er undirstrikað
að löndin hafa mismunandi gildi á öllum víddunum og eru þess
vegna dreifð um allt kortið. Einkennin eru ekki bara „annað hvort
– eða“ heldur líka „bæði – og“. Eins er tekið fram að gögnin sýna
meðalgildi fyrir hvert land, en ekki þann breytileika sem kann að vera
innan tiltekinnar þjóðar. Hofstede flokkar löndin 40 svo í 8 klasa:
Þeir eru 1) þróaðri suðræn Evrópu- og Ameríkuríki, 2) minna þróuð
suðræn Ameríkuríki, 3) þróaðri Asíuríki, 4) minna þróuð Asíuríki,
5) Austurlönd nær, 6) Germönsk lönd, 7) Engilsaxnesk lönd og 8)
Norðurlönd.
Löndin sem hann telur í flokki með Norðurlöndum og hafa
sambærilega þjóðmenningu eru Danmörk, Finnland, Svíþjóð, Nor-
egur og Holland. Einkenni þessara landa eru lítil fjarlægð milli fólks í
valdastöðum og öðrum stöðum í samfélaginu; í meðallagi eða mikið
óvissuþol; í meðallagi eða mikil einstaklingshyggja og lágt skor þegar
kemur að hinu karllæga gildismati.
Meðal annars vegna þess að rannsókn Hofstede er unnin í hinum
vestræna heimi hefur vaknað upp sú spurning hvort hann hafi komið
auga á allar þær víddir sem nota má við að greina í sundur þjóðmenn-
ingu. Til að rýna í þetta frekar fór Hofstede í samstarf við rannsak-
anda í Hong Kong. Á þeirra vegum var unninn spurningalisti sem
tók mið af austrænum áherslum. Í rannsókn sem fram fór í kjölfarið
fékkst frekari staðfesting á mikilvægi þriggja af fjórum víddum Hof-
stede. Hugmyndin um óvissuþolið sem mælikvarða virtist vera undir
vestrænum áhrifum. Þessi rannsókn sem Hofstede vann að með
Michael Bond sýndi jafnframt að greina mætti nýja vídd sem hefði
meira skýringargildi í hinum austræna heimi. Sú vídd var kennd
við Konfúsíus („Confusian Dynamism“). Hofstede segir þessa vídd
spyrja um það hvort megináherslurnar séu til lengri eða styttri tíma.
Geert Hofstede gerir jafnframt skýran greinarmun á þjóðmenn-
ingu og fyrirtækismenningu. Hann segir m.a. að í þjóðmenningu
megi finna djúpstæðar venjur og siði („norms“) en í fyrirtækismenn-
ingu sé réttara að tala um áunna starfshætti („practices“). Hann
heldur því fram að menning í fyrirtækjum og áherslur í stjórnun séu
mismunandi eftir löndum og þess vegna sé vandasamt að fara með
stjórnunarhugmyndir og starfsaðferðir á milli landa.
Nánari upplýsingar um Geert Hofstede er að finna á www.geert-
hofstede.com.
S T J Ó R N U N
Geinarhöfundur hitti
Geert Hofstede þegar
hann kom hingað til
lands sl. vor.