Læknablaðið - 01.11.2014, Qupperneq 13

LÆKNAblaðið 2014/100 581
Rannsóknin var framkvæmd með tilskildum leyfum frá Pers­
ónuvernd, Vísindasiðanefnd og framkvæmdastjóra lækninga á
Landspítala.
Niðurstöður
Sjúklingar og fjöldi aðgerða
Af 125 sjúklingum voru 92 (74%) karlar. Meðalaldur sjúklinga var
64 ±14 ár og var sá yngsti 28 ára og elsti sjúklingurinn 84 ára (tafla
I). Að meðaltali voru framkvæmdar 13 aðgerðir á ári ( bil: 2­22).
Aðgerðum fjölgaði á rannsóknartímabilinu, eða úr 39 á fyrri hluta
þess í 84 á síðari 6 árunum (mynd 1).
Tegund míturlokuleka, sjúklingatengdir þættir og einkenni
Allir sjúklingarnir höfðu að minnsta kosti meðal eða mikinn
míturlokuleka. Starfrænan leka (S­hópur) höfðu 55 einstaklingar
(44%) og 70 (56%) míturlokuhrörnun (H­hópur). Af þessum 70
sjúklingum voru 34 með slit á stögum lokublaðanna, 56 með bak­
fall á aftara lokublaði, 10 með bakfall á fremra blaði og 4 með bak­
fall á báðum lokublöðum.
Sjúklingatengdir þættir eru sýndir í töflu I, bæði fyrir sjúklinga
í S­ og H­hópi. Meðalaldur var 10 árum hærri í S­hópi (p<0,001),
en kynjadreifing reyndist svipuð. Algengustu einkenni fyrir að­
gerð voru mæði (86%), hjartsláttaróþægindi (54%) og brjóstverkur
(46%). Sjúklingar í S­hópi voru með tvöfalt hærra EuroSCORE II og
logEuroSCORE en þeir sem voru í H­hópi og oftar í NYHA­flokki
III eða IV fyrir aðgerð. Rúmlega helmingur (54%) sjúklinganna
hafði þekktan kransæðasjúkdóm og 15 þeirra (12%) höfðu fengið
hjartadrep í aðdraganda innlagnar. Þrír fjórðu (74%) aðgerðanna
voru valaðgerðir, en 25% þeirra var gerður með flýtingu, oftast
vegna hjartadreps fyrir aðgerð. Ein aðgerð var bráðaaðgerð vegna
lokastigs hjartabilunar.
Hjartaómun fyrir aðgerð
Niðurstöður hjartaómskoðana fyrir aðgerð eru sýndar í töflu II. Í
ómskoðunarvörum lágu fyrir upplýsingar um umfang míturloku­
leka hjá öllum sjúklingum, útstreymisbrot hjá 123 (98%), stærð
vinstri gáttar hjá 92 (74%) og stærð vinstri slegils í lok hlébils hjá
98 (78,%) og í lok slagbils hjá 92 (74%). Um helmingur sjúklinganna
var með meðal míturlokuleka, en hinn helmingurinn mikinn leka.
Mun fleiri höfðu mikinn leka í H­hópi (69% á móti 26%, p<0,001).
Útstreymisbrot vinstri slegils var að meðaltali 54% (bil: 20­80 %)
og voru 51% sjúklinga metnir með skert útstreymisbrot 60%).
Stærð vinstri slegils í lok slagbils var að meðaltali 41 mm og höfðu
38% stækkaðan vinstri slegil (LVESD >45 mm). Ósæðarlokuleka
höfðu 33 sjúklingar, en 17 höfðu að auki þrengsli í ósæðarlokunni.
Fimmtíu sjúklingar (40%) höfðu marktækan lungnaslagæðaþrýst­
ing.
Ábendingar og aðgerðartengdir þættir
Míturlokuleki var helsta ábending fyrir aðgerð hjá 56 (45%) sjúk­
lingum; 49 (70%) í H­hópi og hjá 7 (13%) sjúklingum í S­hópi. Allir
sjúklingarnir að þremur undanskildum (98%) fengu míturloku­
hring (annuloplasty). Stærð ígrædds míturlokuhrings var að meðal­
tali 28 ± 4 mm (bil: 23­33mm) og var stærðin nánast sú sama í
H­ og S­hópi. Að auki var hluti lokublaðs fjarlægður (resection)
hjá 51 sjúklingi (41%), lokustög úr gerviefni (pólýtetraflúroetýlen,
Gore­tex®) notuð hjá 28 (22%) sjúklingum og Alfieri­saumur hjá 7
(6%) einstaklingum.
Önnur hjartaaðgerð var framkvæmd samtímis hjá 104 sjúk­
lingum (83%), oftast kransæðahjáveita (53%), Maze­ eða brennslu­
aðgerð vegna gáttatifs (31%) og ósæðarlokuskipti (19%). Allir
sjúklingarnir í S­hópi gengust undir aðra hjartaaðgerð samhliða
en þriðjungur sjúklinga í H­hópi gekkst einungis undir míturloku­
viðgerð.
Aðgerðirnar tóku að meðaltali 303 ± 117 mínútur, þar af voru
173 ± 76 mínútur á hjarta­ og lungnavél, en meðaltangartími var
118 ± 47 mínútur. Aðgerðartími var 93 mínútum lengri að meðal­
tali hjá S­ en H­hópi. Í 5 tilvikum varð meiriháttar blæðing (>5L)
í aðgerð. Blæðing í brjóstholskera var að meðaltali 857 ± 660 mL
fyrstu 24 klukkustundirnar eftir aðgerð.
Blóðhlutagjafir og legutími
Gefnar voru að meðaltali 3,0 einingar af rauðkornaþykkni eftir
aðgerð (bil: 0­24), 5,0 einingar af blóðvökva (bil: 0­33) og 1,0 sett af
blóðflögum (bil: 0­12). Í þessum útreikningum var einstaklingum
sem blæddi meira en 5 L sleppt. Miðgildi tíma á öndunarvél eftir
aðgerðina var 43 klukkustundir (bil: 4­450) og var hann tæplega 20
klukkustundum lengri hjá S­ en H­hópi (p>0,001). Miðgildi gjör­
gæslulegu var 1,0 dagur (bil: 1­47) en heildarlegutími á sjúkrahúsi
13 dagar (bil: 0­81). Miðgildi legutíma var fjórum dögum lengri
hjá S­ en H­hópi.
R a n n S Ó k n
Tafla II. Niðurstöður hjartaómskoðana fyrir aðgerð hjá sjúklingum sem gengust
undir míturlokuviðgerðir á Íslandi 2001-2012. Gefin eru upp meðaltöl með
staðalfráviki nema fyrir mikinn lokuleka, stækkaðan slegil í lok slagbils og skert
útstreymisbrot eru gefin upp fjöldi og prósenta innan sviga.
Allir
(n=125)
Starfrænn
lokuleki
(n=55)
Hrörnunar-
lokusjúkdómur
(n=70)
Útstreymisbrot vinstri slegils (%) 54 ± 12 49 ± 13 58 ± 9
Mikill lokuleki 62 (50) 14 (26) 48 (69)
Stærð vinstri gáttar (mm) 47 ± 7 47 ± 7 48 ± 7
Stærð vinstri slegils í lok hlébils (mm) 60 ± 9 60 ± 9 60 ± 9
Stærð vinstri slegils í lok slagbils (mm) 41 ± 10 43 ± 10 40 ± 9
Stækkaður slegill í lok slagbils
(LVESD >45mm)
35 (38) 21 (50) 14 (28)
Skert útstreymisbrot (EF >60%) 63 (51) 38 (69) 25 (37)
Mynd 1. Árlegur fjöldi míturlokuviðgerða á Íslandi frá 2001 til 2012.