Frjáls verslun - 01.07.2005, Síða 62

62 F R J Á L S V E R S L U N • 7 . T B L . 2 0 0 5
S É R S T Æ T T D E I L U M Á L
Allir eiga sama rétt
Lög um fæðingar- og foreldraorlof frá árinu
2000. Í fyrstu grein þeirra segir að þau taki
til foreldra á vinnumarkaði, hvort heldur
þeir séu starfsmenn annarra eða sjálfstætt
starfandi. Í annarri grein laganna segir að
markmið þeirra sé að tryggja barni samvistir
við bæði föður og móður og gera konum
sem körlum kleift að samræma fjölskyldu-
og atvinnulíf. Á þessu er engin undantekn-
ing gerð, enda er í landsins lögum enginn
mannamunur.
En eru lögin um fæðingarorlof ófram-
kvæmanleg þegar kemur að forstjórum -
hvort sem þeir eru karlar eða konur. Eftir
standa praktískar spurningar. Hve lengi
getur fyrirtæki verið án framkvæmdastjóra?
Kemur til greina að æðstu stjórnendur stórra
fyrirtækja afsali sér réttinum til fæðingar-
orlofs? Fái greidd góð laun og ýmis önnur
fríðindi en þurfi í staðinn að standa sína
sólarhringsvakt og það svikalaust. Hversu
algengt ætli það sé að konur í starfi for-
stjóra eða háttsettra millistjórnenda taki sér
mjög stutt fæðingarorlof vegna þess að þær
treysta sér einfaldlega ekki til að vera of
lengi fjarverandi?
„Langvarandi fjarvera lykilstjórnanda frá fyr-
irtæki hefur auðvitað slæm áhrif á rekstur.
Það liggur í augum uppi,“ segir Guðný Harð-
ardóttir, framkvæmdastjóri hjá STRÁ MRI
- ráðningaþjónustu. Hún kveðst ekki vita til
þess að ákvæði um afsal fæðingarorlofs eða
annarra sambærilegra réttinda séu sett inn
í ráðningarsamninga, að minnsta kosti hafi
slíkt ekki verið í þeim samningum sem fyrir-
tæki hennar hafi annast. Lögin um foreldra-
orlof hafa aðeins verið í gildi í fá ár og því
eigi framkvæmd þeirra eftir að slípast betur
til. „Auðvitað hafa stjórnendur fyrirtækja
Benedikt Sigurðsson, formaður stjórnar
KEA. Hann steig ölduna í ólgusjó eftir yfir-
lýsingu sína um fæðingarorlof framkvæmda-
stjóra.
PÉTUR H. BLÖNDAL
„Umræðan um mál framkvæmdastjóra
KEA hefur sent jákvæð skilaboð út í þjóðfé-
lagið,“ segir Pétur H. Blöndal, þingmaður
Sjálfstæðisflokks. „Þetta mál sýnir vel að
lögin eru að virka. Þau hafa gert konur
sem karla jafn dýra starfsmenn þegar
kemur að fæðingarorlofi. Áður fyrr hefði
ekkert verið sagt þegar kona þurfti í fæð-
ingarorlof en nú fara bæði kynin í orlof sem
oftast gengur greitt fyrir sig,“ segir Pétur.
Hann bætir við að megininntak laganna
um fæðingar- og foreldraorlof hafi verið að
gera karla jafn kostnaðarsama og konur
með tilliti til fæðingarorlofs, sem aftur
stuðli að jafnrétti. Auk þess hafi lögunum
verið ætlað að bæta stöðu fjölskyldunnar
í þjóðfélaginu. Þau hafi verið „jákvæð fjöl-
skyldupólitík“ eins og hann kemst að orði.
Pétur segir að í fámennum fyrirtækjum
geti orlof starfsmanna yfir lengri tíma verið
vandkvæðum bundið. „Auðvitað skapar
vanda í fyrirtækjum þegar sá sem svarar í
símann fer í langt frí, því sá er algjör lykil-
starfsmaður. En það er góðra stjórnenda
að geta leyst slík mál og þá þarf, gagnvart
öllum starfsmönnum og þar með töldum
æðstu stjórnendum, að hafa helst tveggja
til þriggja manna hóp staðgengla sem
þekkja nákvæmlega skyldur hvers starfs
og geta þar hlaupið í skarðið.“
Stjórnað á hálfum degi Pétur minnir á
að stjórnendur í fæðingarorlofi hafi stundum
tekið orlof sitt með þeim hætti að vera í
vinnu aðeins hálfan daginn eða sinnt því
með öðrum sambærilegum hætti.
„Menn komast alveg yfir að stjórna
fyrirtæki á hálfum degi, það er að segja
ef þeir forgangsraða hlutunum og fela und-
irmönnum sínum ákveðin verkefni. Aðall
góðrar stjórnunar er nefnilega sá að gera
sjálfan sig óþarfan.“
Pétur H. Blöndal þingmaður: „Auðvitað
skapar vanda í fyrirtækjum þegar sá sem
svarar í símann fer í langt frí, sá er algjör
lykilstarfsmaður.“
GUÐNÝ HARÐARDÓTTIR
Guðný Harðardóttir, framkvæmdastjóri
hjá STRÁ MRI - ráðningaþjónustu: „Þeir
sem ráða sig í hálaunaðar stjórnunar-
stöður eru líkast til tilbúnari en aðrir að
fórna einhverju á móti.“