Ægir - 01.08.2007, Blaðsíða 27

27
rækjuverksmiðja og fækkun
fyrirtækja sagði Arnar að hafi
leitt til fækkunar starfa og
breytingar í vinnslu hafi þar
ávallt nokkur áhrif. „Frá því
um og upp úr 1990 hefur
starfsfólki fækkað um meira
en 60%. Skýringar á fækkun
starfa í fiskvinnslu má einkum
rekja til gríðarlegrar tækni-
væðingar í öllum vinnslu-
greinum, breytingum í vinnsl-
unni ásamt fjölgun vinnslu-
skipa á sínum tíma. Að sjálf-
sögðu eru mun fleiri á launa-
skrá en þessar tölur segja og
má þar nefna sumarfólk og
þeir sem starfa í hlutastörfum.
Þá vantar inn í þessa tölu
starfsfólk sem vinnur ekki í
beinum tengslum við fram-
leiðsluna.“
7% hérlendra vinnuhanda
starfa í sjávarútvegi
„Hlutfall þeirra sem starfa í
sjávarútvegi á Íslandi er á
þessu ári komið niður fyrir
7% á vinnumarkaði, eða sem
næst 9000 heilum störfum á
ársgrundvelli. Á sama tíma
þenjast út hverskonar þjón-
ustugreinar sem ekki sér fyrir
endann á. Eingöngu á þessu
ári hefur starfsfólki við fjár-
málastofnanir hér á landi
fjölgað yfir 600 manns. Á milli
þessarar þróunar í sjávarút-
vegi sem var að mestu leiti
óhjákvæmileg og fækkunar
íbúa á landsbyggðinni eru
bein tengsl. Byggðaþróun á
landsbyggðinni og stærð fyr-
irtækja í sjávarútvegi útheimtir
það mikinn fjölda starfs-
manna að ekki var hægt að
manna fyrirtækin heimafólki.
Slíkt hefur verið þekkt í sjáv-
arútvegi í marga áratugi. Í
minni sjávarplássum hefur
ekki í langan tíma verið til
staðar heimafólk til þess að
halda upp eðlilegri starfsemi.
Samkvæmt síðustu úttekt
Hagstofu Íslands og könnun
á fjölda atvinnuleyfa og fram-
lengingu þeirra hjá Vinnu-
málastofnun má ætla að um
1200 erlendir starfsmenn
vinni nú við fiskvinnslu hér á
landi. Reikna má fastlega
með að þeir myndi liðlega
eitt þúsund heil störf á árs-
grundvelli eða tæplega 25%
af heildarfjölda starfa í grein-
inni. Af þessum fjölda má
reikna með að um 75% þeirra
starfi utan höfuðborgarsvæðis
og meðal útlendra starfs-
manna eru heldur fleiri konur
en karlar. Í þessum tölum eru
ekki þeir starfsmenn í fisk-
vinnslu sem öðlast hafa ís-
lenskan ríkisborgararétt á
undanförnum árum.“
Getur valdið erfiðleikum á
mörkuðum okkar
Einar Kristinn Guðfinnsson,
sjávarútvegsráðherra, ræddi á
aðalfundi Samtaka fisk-
vinnslustöðva m.a. um þann
vanda sem við verður að
glíma fyrir íslensk sjávarút-
vegsfyrirtæki með sölu á
minna magni af þorski á
næsta fiskveiðiári en áður.
„Skammtímavandinn getur
orðið ýmiss konar á erlend-
um mörkuðum,” sagði ráð-
herra. „Það er auðvitað ljóst
mál að sú ákvörðun að draga
úr þorskaflaheimildunum um
þriðjung getur valdið erf-
iðleikum á mörkuðum okkar.
Ýmsir fiskverkendur munu
standa frammi fyrir því að
geta ekki uppfyllt þarfir sinna
viðskiptavina. Það er vandi til
skemmri tíma sem getur hins
vegar orðið lengri tíma
vandamál ef ekki er gætt að.
Þetta viðfangsefni er hins
vegar hrein hátíð hjá þeim
ógöngum sem við myndum
rata í ef þorskstofninn stækk-
aði ekki. Við eigum því mikið
undir því að vel takist til með
stækkun þorskstofnsins á
komandi árum. Stóra málið er
því að úr rætist og framundan
sé aukið framboð með stækk-
andi veiðistofnum. Við skul-
um þó ekki gera okkur í hug-
arlund að sú breyting gerist á
einni nóttu eða með einhverj-
um ógnar hraða. Vonirnar
standa fyrst og fremst til þess
að það takist að byggja upp
þorskstofninn þannig að á
komandi árum verði hann
öflugur. Ég legg hins vegar
áherslu á að staðan var auð-
vitað ekki sú að þorskstofn-
inn hafi verið í útrýming-
arhættu á því tímabili sem
ákvörðunin var tekin. Hún
var tekin fyrst og fremst með
framtíðarhagsmuni að leið-
arljósi og til að tryggja að
ekki þyrfti að grípa til enn
erfiðari aðgerða síðar. Þetta
var rökrétt skref í ljósi þess
sem við höfum sjálf talað fyrir
á alþjóðlegum vettvangi. Það
var því ekki af einhverri
meinbægni sem ég ákvað að
fara með heildarafla í þorski
ofan í 130 þúsund tonn, eins
og mér finnst stundum mega
skilja af umræðunni. Þvert á
móti varð það niðurstaðan að
þessi leið væri hagfelldari fyr-
ir sjávarútveginn þótt vissu-
lega væri hún erfið. Lítilshátt-
ar en viðvarandi niðurskurður
aflaheimilda á næstu árum,
sem var hinn kosturinn, hefði
að mínu mati verið miklu
verri kostur fyrir atvinnugrein-
ina,“ sagði Einar Kristinn m.a.
í ræðu sinni.
F I S K V I N N S L A N
Arnar Sigurmundsson, formaður Samtaka fiskvinnslustöðva, flytur aðalfundi SF skýrslu stjórnar.
Við hringborðið. Gunnar Tómasson framkvæmdastjóri Þorbjarnarins, Ellert Krist-
insson framkvæmdastjóri Agustson ehf. í Stykkishólmi og Rakel Olsen stjórnarfor-
maður fyrirtækisins.