Ægir - 01.08.2007, Blaðsíða 37

37
Hafrannsóknastofnunin og
AVS-rannsóknasjóður í sjáv-
arútvegi hafa gefið út verk-
efnaskýrslu þar sem gerð er
grein fyrir niðurstöðum af
rannsóknaverkefninu “Teg-
undaflokkun fisks með lag-
skiptri botnvörpu”, sem er for-
verkefni að frekari rannsókn-
um á þessu sviði, en fyrstu
niðurstöður gefa til kynna að
ástæða sé til að halda rann-
sóknunum áfram. Markmið
þessa forverkefnis var að
kanna hvort aðskilja megi
fisktegundir við veiðar með
lagskiptri botnvörpu, þ.e. að
þær hafni í sitthvorum botn-
vörpupokanum.
Gerð var tilraun um borð í
togbátnum Gunnbirni ÍS með
svokallaða lagskipta botn-
vörpu. Lárétt þil úr 300 mm
neti skipti vörpubelgnum í
efri og neðri hluta, í þeim til-
gangi að aðskilja fisktegundir
í veiðiferlinu. Þetta fyrirkomu-
lag gaf þá raun að mestur
hluti ýsunnar hafnaði í efri
pokanum, en bróðurpartur
þorsksins í þeim neðri.
Tvískiptar vörpur með
misstórum möskvum
Í ljós kom umtalsverður
breytileiki milli hala og veiði-
ferða, sem skýrist að ein-
hverju leyti af aðferðafræði-
legu orsökum, en samkvæmt
rannsókninni eru vísbending-
ar um að birtustig geti haft
áhrif á skiptingu afla. En
meginniðurstaða rannsókn-
arinnar er sú að á þennan
hátt megi aðskilja megnið af
ýsu frá þorskafla í veiðiferl-
inu. Þannig megi nota tví-
skiptar vörpur með misstór-
um möskvum í efri og neðri
poka fyrir sitthvora tegund-
ina. “Á tímum takmörkunar í
þorskveiðiheimildum má no-
tast við þessa lausn á þann
hátt að nota t.d. 135 mm
möskva í ýsupokanum og
halda þannig mestri ýsunni,
samhliða því sem notaður
yrði stærri möskvi í þorsk-
pokanum til að halda einung-
is stórum þorski. Frekari
rannsókna er þó þörf og við
fyrirhugað framhald á rann-
sóknunum þarf að gæta vel
að því að halda afla úr pok-
um vel aðskildum, að kort-
leggja dægur- og árstíðasveifl-
ur í skiptingu sem og áhrif
togdýpis. Æskilegt væri að
framkvæma rannsóknirnar
um borð í rannsóknaskipum
Hafrannsóknastofnunar. Þá
væri æskilegt að mæla stærð-
ardreifingu fisktegunda í báð-
um pokum og bera saman.
Einnig er hugsanlegt að nota
ljós til að hafa áhrif á atferlið
og bæta aðskiljað fiskteg-
unda,” segir orðrétt í nið-
urstöðu rannsóknarinnar.
Þorskur og flatfiskar nálægt
botni
Í skýrslunni er vísað til þess
að athuganir hafi sýnt að mis-
munandi fisktegundir komi í
vörpuopið mislangt frá botni
og hegði sér á mismunandi
hátt. Þannig komi þorskur og
flatfiskar inn nálægt botni og
haldi sér jafnan við botninn,
en ýsa og lýsa hafi sterkari til-
hneigingu til þess að leita
upp. Athuganir hafa sýnt að
mismunandi fisktegundir
koma í vörpuopið mislangt
frá botni
Vitnað er til skoskra rann-
sókna þar sem vörpuopið var
haft þrískipt. Um 95% af
þorskinum veiddust í neðsta
pokann en 95% af ýsunni í
tvo neðri pokana. Í norskri
rannsókn kom í ljós að 90%
af ýsu veiddust í efri pokann
en 65-70% af þorskinum í
þann neðri.
Ákveðið að fara í frekari
rannsóknir
Ólafur Arnar Ingólfsson, sér-
fræðingur í útibúi Hafrann-
sóknastofnunarinnar á Ísa-
firði, segir að stefnt sé að því
að á fyrri hluta næsta árs
verði farið í frekari rannsókn-
ir á þessu sviði á rannsókna-
skipi Hafró, en ekki sé ná-
kvæmlega vitað hvenær það
verður. “Ég tel mikilvægt að
við gerum slíka rannsókn um
borð í rannsóknaskipi enda
þurfum við að gera fjölmargar
mælingar á fiski og til þess
þurfum við einfaldlega
mannafla. Áhugavert væri
einnig að gera slíka rannsókn
um borð í fiskiskipi, ef út-
gerðir hefðu áhuga á því. Öll
hjálp frá sjávarútveginum er
af hinu góða og myndi flýta
því að við gætum haft mark-
tækar niðurstöður í hönd-
unum til þess að gefa út,”
segir Ólafur.
R A N N S Ó K N I R
Rannsókn Hafró og AVS með lagskipta botnvörpu:
Áhugavert á tímum
minnkandi þorskveiða
Góður ýsuafli komin á dekkið um borð í Gunnbirni ÍS. Efri pokinn með ýsuaflanum til hægri á myndinni.