Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1950, Qupperneq 139

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1950, Qupperneq 139
UMSAGNIR UM BÆKUR 297 olíu af helgilampanum fyrir ljósmeti og jafnvel lesa við skímu tunglsins þegar aðrar bjargir þrýtur. Þó Gorkí sé hér hjá vandalausum við margvísleg störf, slitnar hann ekki úr tengslum við ömmu sína ■— babúskuna góðu — og kann enn margt frá henni að segja í þessari bók; en mest fer fyrir reynslu hans þessi unglingsár hjá ýmsu öðru fólki er hann verður að eyða árum sínum með, þrúgaður af tilgangsleysi lífs þess, svo honum heldur við örvingl- un, en líka skerptur til átaka, til leitun- ar á öðrum fleti mannlífsins. Og í bók- arlok slítur hann sig lausan og skrefar út í óvissuna í áttina til „háskóla sinna“. Sú saga er ekki síður viðburðarík og kynngi mögnuð en þessar tvær fyrri. Þýðandi hefur leyst mikið verk af hendi og farizt vel. Hd. St. Halldór Stejánsson: Sögur og smáleikrit Útgejandi: Heimskringla, Reykjavík 1950. HalldórStefánsson þarf ekki aðkynna fyrir lesendum. Með smásagnasöfnunum Dauðinn á þriðju hœð og Einn er geymd- ur vann hann sér sess meðal fremstu höfunda þjóðarinnar. f þessu safni birt- ast 14 sögur og 4 leikrit, einþáttungar. Nokkrar af sögunum hafa þegar komið fyrir almenningssjónir, og svo er t. d. um fyrstu söguna Draumur til kaups, er birtist í Helgajellinu sáluga. Sögur þess- ar eru fjölbreyttar að efni og misjafnar að gæðum. Sumar eru skopþættir og má þar til nefna Girt jyrir glapræði, sem er eintómt skop um ameríska stjómarhætti og spákaupmennsku. Sama má segja um söguna Salómonsdómur, sem segir á kímilegan hátt frá því, hvernig gamall pokaprestur glímir við Mammon og bíð- ur eins og vænta má lægri hlut. Annars er út í hött að flokka sögur Halldórs í gamansögur og ekki gamansögur, því kímni eða skop og það sums staðar ærrð grálegt er í flestum eða öllum sögum hans. Hann þyrmir ekki ávallt hinum fínu taugum borgaranna, en segir um- búðalaust frá hlutunum eins og hans er vandi. Halldór reynir sjaldan að prédika yfir lesandanum, en lætur sér nægja að bregða upp myndum af mannfélaginu, eins og það kemur honum fyrir sjónir. Einstaklingurinn umkomulaus og ofur- seldur örlögum sínum eða ranglæti sam- félagsins er tíðasta yrkisefni hans. Það getur verið auðugur maður, sem situr eins og dýr í festi og má sig hvergi hræra, beittur grimmri kúgun af sínum nánustu, eins og t. d. í sögunni Grajið Ijóð. I þeirri sögu tekur hann fyrir blekk- ingu Iiagyrðingsins, sem heldur sig hafa ort mikið listaverk vegna þess, að sú til- finning er hann lagði í ljóðið var heit og sönn. Þessu efni hefur áður verið gerð góð skil og höf. dýpkar ekki skiln- ing manns á þessu atriði. En gildi þess- arar stílfögru sögu liggur í því, hvemig hann sýnir okkur heim auðs og fátækt- ar, hvorn andspænis öðrum. Og gagn- stætt því, sem maður skyldi ætla, er það gamli kaupmaðurinn, sem er hjálp- arvana og samúðarþurfi, en hús hinna fátæku fullt af lífi og óbrotinni gleði. I sumum sögunum stiklar hann mjög á stóru og leiðir persónurnar gegnum langt tímabil, eins og t. d. í Valdstjórn- in gegn. í þessari sögu rekur hann í raun og vem þróun borgarastéttarinnar og höfuðborgarinnar Reykjavíkur og beitir viðfangsefnið marxískri gagn-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.