Tímarit Máls og menningar - 01.09.1986, Síða 32

Tímarit Máls og menningar
fengið mun meiri umfjöllun en Laufið grænt. Ofurlítil kynning er þó
nauðsynleg til samanburðar.
Palli er 8 ára og býr með mömmu sinni í Breiðholti. Það er þröngt í búi
hjá þeim eins og gefur að skilja. Hún fær pláss fyrir hann í sveit og bregst
Palli glaður við.
Hulda, húsfreyjan á Egilsá, er yndisleg (Akureyringur) og Pétur bóndi
hennar ekki síðri. Þau eiga tvö börn, Kristínu og Magnús, og auk þeirra eru
þarna tveir unglingar frá Félagsmálastofnun, Gummi og Pálína. Palla sárnar
þegar hann kemst að því að hann fékk einnig pláss í gegnum Félagsmála-
stofnun eins og „vandræðaunglingarnir".
Egilsá er ekki rómantískt uppeldisheimili. Bústörfum er lýst raunsætt og
fróðlega og hjónin eru í fjárhagskröggum. Palla líkar mjög vel þar og skilur
ekkert í því að mamma hans skuli kunna betur við sig í borginni. Hann
sinnir skepnunum og Hulda er einstaklega góð við hann og hvetjandi.
Stærsta vandamálið er Gummi, sem aldrei er til friðs. Mamma Palla birtist
skyndilega í sveitinni. Hún á von á barni og Gummi segir ýmislegt misjafnt
um ógiftar konur sem verða ófrískar og þeim Palla lendir saman. Gummi
hótar að drepa hann og fylgir því eftir með hníf, en Pétur skerst í leikinn.
Sent er eftir félagsmálafulltrúa sem fjarlægir Gumma.
Skömmu síðar halda Palli og mamma hans til borgarinnar eftir viðburða-
ríkt sumar. Miklir erfiðleikar eru framundan því vinur móðurinnar lét sig
hverfa þegar hún varð ófrísk og engrar hjálpar að vænta frá honum.
Það er ansi mikið í þessa bók spunnið og persónusköpun athyglisverð.
Þjóðfélagsmyndin er næsta trúverðug. Höfundur á ágætan fulltrúa í sögunni
þar sem Hulda er. Hún er svo mikill félagsfræðingur í sér. Hún dæmir
Gumma ekki alvondan, en vorkennir honum. Hann er föðurlaus og mamma
hans er alkóhólisti sem klappar honum einn daginn og lemur hann hinn.
„ „Það er ekki honum að kenna hvernig hann er,“ segir hún. „Ef einhver
hefði einhvern tímann verið góður við hann væri hann ekki svona.“ “ (145)
Pétur álítur Gumma einstakling sem þurfi strangt aðhald og aga, en Hulda
bendir á ábyrgð samfélagsins: „ „Það erum við hin sem höfum gert hann að
því sem hann er.“ “ (150—151) Það er ánægjulegt að sjá sjónarmið beggja
reifuð án þess að annað sé predikað sérstaklega. Börnin geta þá sjálf dregið
ályktanir af málflutningi hjónanna, en ályktunarhæfni er stórlega vanmetin í
mötunarþjóðfélagi voru.
Sumum kann að finnast lífið á Egilsá full væmið og einfaldað. Vissulega er
mörgum tárum úthellt, en þar er borin virðing fyrir tilfinningum. Hlutgerv-
ingin er lítil, börnin á bænum leika sér með leggi, spýtur og steina og það
þarf ekki stórar gjafir til að gleðja þau. Mannleg hlýja er sett ofar en verð-
294