Tímarit Máls og menningar - 01.09.1986, Page 68

Tímarit Máls og menningar
tvíræðnina og það tekst dável. Jafnframt má ætla fantasíunni það hlutverk
að sætta bernska lesendur við erfið tímamót í uppvextinum, án þess að þeir
þurfi að gleypa við meinhollu en bragðvondu lýsi fullorðinsskynseminnar
— hvorki með né án sykurhúðar.
Tóta er ekki englabarn en hún er ekki heldur slæmur krakki. Hún virðist
vera ofur eðlilegt barn, gædd kímnigáfu og forvitni. Hún er náfrænka Lísu í
Undralandi sem líka var forvitin og vitur á sinn barnslega hátt. Hvaða
bækur skyldi krakki á borð við Tótu lesa fyrir utan Gagn og gaman?
Um bækur ætlaðar börnum mætti segja að þær þurfi að vera mjúkar og
notalegar að mati fullorðinna en ágengar og hryllingskenndar að mati barn-
anna, á sama hátt og mjúki bangsinn hennar Tótu þjónar hlutverki spenn-
andi óargadýrs:
Bangsi glennti upp skoltinn og hóf upp hramminn, og lætin í honum
voru ógurleg og æsandi. Tóta slapp með naumindum undan bangsa.
Stundum vilja leikfangabangsar rífa litlar telpur á hol.2
Vissulega er spennandi að vera barn — og þykjast vera lítið og lúmskt
fórnarlamb mjúkra og loðinna leikfanga, skáka þeim svo og ættingjum og
kennurum með kænsku og miskunnarleysi æskunnar. Það er spennandi að
vera vitur og fávís í senn og skynja drauminn sem jafngildan vökunni,
ævintýrin jafnsönn kvöldfréttum og líka jafnlogin. Það er fyrir þessi börn
sem Guðbergur skrifar. Bókin er full af fjörlegum orðaskiptum, hljómmikl-
um setningum, gjarnan stuðluðum, og nýtur sín einkar vel í upplestri.
Fullorðinn upplesari flissar í skegg sitt yfir tvíræðninni og verður upplestur-
inn enn fjörlegri fyrir vikið. Olæsum áheyrendum er sögð skemmtileg og
skilningsrík saga og höfundur deplar kankvísu auga til foreldranna. Sögu-
þráður er vel spunninn, hvergi ber á lausum endum og svo er það sem er
ekki minnst virði: sagan endar vel. Barnið hefur unnið úr veruleika sínum í
draumi og sætt sig við að vera orðið of stórt til þess að sofa milli
foreldranna. Bangsinn er ekki lengur óargadýr heldur tákn hvíldar og
öryggis. Draumatáin drjúga er þögnuð og baðar sig með draumum í brúnni
svefnholunni.
Hér er í stuttu máli komin bók sem prýdd er ótal kostum: fjörefnarík og
fyndin, krydduð og krassandi — og hæfilega hrollvekjandi.
Loksins, loksins.
Betri er ein tá á mottu en tvter á ferð og flugi
I fyrsta hefti Tímarits Máls og menningar árið 1984 skrifar Hildur Her-
330