Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1986, Blaðsíða 124

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1986, Blaðsíða 124
Tímarit Máls og menningar gerðinni. Þá hefði líka frumgerðin aðeins náð fram um kristnitöku, eins og sjö fyrstu kaflarnir í varðveittu gerðinni, og Ari aukið við bókina þremur köflunum síðustu. Hann hefur þá annað tveggja sýnt biskupunum og Sæmundi bókina ófullgerða — sem hefði ekki verið neitt óeðlilegt til að fá sem fyrst ábendingar þeirra um vinnubrögð og meginstefnu verksins — eða hugsað sér í fyrstu að fella frásögnina við kristnitöku — og er sjöundi kaflinn raunar ekki óþesslegur að vera niðurstöðukafli bókarinnar. Hvort heldur er, þá hafa biskupar og Sæmundur lýst ánægju sinni yfir verki Ara og talið rétt að halda því áfram allt til samtímans; að því lúta þá orð Ara: „Þar viður auka“, en ekki að óskum um fyllri frásögn. Á þessari tilgátu, að Islendingabók hafi upphaflega aðeins náð fram yfir kristnitöku, er einn annmarki augljósastur. Samkvæmt henni getur kon- ungaævi naumast heldur hafa náð lengra en til Olafs Tryggvasonar. En þó ber Snorri Ara fyrir nákvæmum upplýsingum um stjórnarár Olafs Haralds- sonar, og er nærtækast að hugsa sér þær sóttar til konungaævi Islendinga- bókar. Gegn þessu er helst að grípa til athugunar Jóns Helgasonar, sem Jakob Benediktsson tilfærir líka: „Að Ari hafi sjálfur getað aukið þessa kon- unga ævi og gefið hana út sem sérstaka bók, er í sjálfu sér ekki ósennilegt". Raunar enn sennilegra ef konungaævi var, eins og Islendingabók sjálf, lengd um allt efni 11. aldar. Og myndi Snorri þá styðjast við slíka sérstaka gerð. Annmarka má líka telja það, að orð Ara um að hann hafi aukið bókina „því er mér varð síðan kunnara og nú er ger sagt á þessi en á þeirri“ geta ómögulega átt við þrjá viðbótarkafla aftan við bókina. En þetta getur nú allt gengið upp. Kirkjuhöfðingjarnir vildu auka við bókina, og því „skrifaða eg þessa“ eins og Ari segir, og á hann þar við bókina með viðaukanum. Kveðst hann hafa skrifað hana „of ið sama far“, en þó sleppt áttartölu og konunga- ævi og gert þessa viðauka um það er honum varð síðar kunnara. Þau orð lúta þá ekki að því hvernig hann varð við óskum þeirra Sæmundar um viðauka, heldur að því hverju skakkar að síðari bókin sé rituð nákvæmlega „of ið sama far“ og sú fyrri, þ. e. svo langt sem hún náði. Eg sé raunar ekki að það breyti til neinna muna skilningi á Islendingabók að öðru leyti, hvort þrír síðustu kaflarnir hafa verið eða verið ekki í frumgerð hennar. Málið snýst eiginlega aðeins um nákvæma merkingu orða- lagsins í formálum Islendingabókar og Heimskringlu, og tel ég hana verða hóti eðlilegri með því móti að Islendingabók eldri hafi lokið með kristni- tökunni. Heimildir: Notuð er útgáfa Jakobs Benediktssonar af Islendingabók í íslenskum fornritum I ásamt inngangi hans, einkum 2. grein; þaðan eru teknar tilvitnanir af bls. IX og XII.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.