Dagrenning - 01.10.1947, Blaðsíða 12

lín hvort tveggja mun nú vera, að þeirri
ríkisstjóm, sem sat að völdum í stríðslokin,
hugkvæmdist það ekki, og þó svo hefði verið,
hefði málið verið óframkvæmanlegt vegna
þess hvernig stjórnin var skipuð. Það stóð
nefnilega þannig á, að einn af ráðherrunum
í stjórninni var dæmdur guðlastari — Bp'nj-
ólfur Bjarnason — og því óhugsandi að hann
hefði fengist til slíkrar ákvörðunar, en málið
varla frambærilegt nema um það væri al-
gjört samkonmlag innan ríkisstjórnarinnar.
Þannig verður að dæma ríkisstjórnina úr leik
í þessu máli vegna guðlastarans, sem í þeirri
ríkisstjórn réði yfir svo að kalla öllum
fræðslumálum þjóðarinnar — þ. á. m. yfir
guðfræðideild háskóhns — og það var hrein
tilviljun, þegar stjórn þessi var mynduð, að
puðlastarinn varð ekki „æðsti maður“ hinn-
rr evangelisku, lúthersku kirkju á íslandi.
Böndin berast því að hinni íslenzku þjóð-
kirkju. Þegar Alþingi gerði ekki skyldu sína
og ríkisstjórnin var óstarfhæf í þessu efni,
vcgna hins dæmda guðlastara, sem hún liafði
innan sinna vébanda, bar kirkjunni skvlda
til þcss að taka málið í sínar hendur. Engin
gat bannað kirkjunni að gangast fyrir almenn-
ri þakkarguðsþjónustu um land allt af því
tilefni, að ísland hafði sloppið á undursam-
legan hátt út úr ógnum stvrjaldarinnar. Eng-
inn gat bannað prestastefnunni að gera um
það samþykkt, að allir prestar landsins skyldu
hinn sama sunnudag flytja slíka þakkargjörð
í kirkjum sínum og vafalaust hefði ríkisút-
varpið ekki neitað kirkjunni um að flvtja
fleiri eða færri af þeim messum þann sunnu-
dag til þeirra, sem heima voru og komust
ekki til kirkju. — Ef kirkjan hefði gert þetta,
og þannig bjargað bæði eigin heiðri og heiðri
ríkisstjórnar og Alþingis varð ekki að hennar
gerðum fundið, þótt þjóðin hefði e. t. v. látið
sig vanta í kirkjuna. Sú lofgjörð og þakkar-
gjörð, senr þjóðinni var skylt að flytja,hefði þá
verið flutt af þjónum hennar, prestunum,
og meira \-arð ekki krafist af þeim. En þetta
var ekki gert. Einstaka prestur mun þó hafa
flutt slíka þakkargjörð í kirkju sinni ótil-
kvaddur af æðri kirkjuvöldum og er það fullr-
ar þakkar vert. En þjóðin sem heild gerði
ekkcrt í þessa átt, annað en það að rífast og
skammast yfir því hve seint gengi, að þeir
menn snautuðu burtu úr landinu, sem höfðu
varið það og verndað frá morðvopnum Þjóð-
verja. Gengu sunrir kirkjunnar menn vel og
dvggilega fram í þeirri ógeðslegu áreitni
og verður sá smánarblettur, er þeir með því
settu á íslenzku kirkjuna, aldrei af henni
skafinn.
Hinn ágæti íslandsvinur, Adam Ruther-
ford, sem ennþá trúir því, að íslendingar
eigi eftir að vakna í andlegum efnum, þrátt
fyrir öll mistök þessara ára, vænti þess að
kirkjan hefði fonstu um þessi mál. „Látið
þettn mikla kall um þaklcargjörð og endur-
vakningu hljóma hátt í séihveni íslenzkii
kiikju“ — segir hann í grein sinni, er ég áður
vitnaði til.
En kirkjan hefir brugðist. Hún hefir ekki
skilið vitjunartíma sinn. Hún hefir sofið á
verðinum. Á henni hafa rættst orð spámanns-
ins Jesaja: „Varðmenn ísraels eru allir blind-
ir, vita ekki neitt, eru allir hljóðlausir liund-
ar, sem ekki geta gelt, þeir liggja í draum-
móki, þeim þvkir gott að lúra,“ (Jes. 56, 10).
V.
Þess var ekki að vænta, er kirkjan brást
köllun sinni og skvldu um það, að hafa for-
göngu um þakkargjörð til Guðs fyrir hina
dásamlegu handleiðslu hans á þessari þjóð
á styrjaldarárunum, að aðrir tækju ómakið
af henni eða kæmu i hennar stað. Því er áð-
ur lýst, að ekki mætti við því búast af Al-
þingi né heldur af ríkisstjórn eins og högum
var liáttað. Ef kirkjan brást gat því enginn
haft forgöngu um þakkargjörð til Guðs
fyrir hönd alþjóðar. En þó svo færi nú, að
10 DAGRENNING