Dagrenning - 01.04.1954, Blaðsíða 18

um nokkra aðra bráð var að ræða. Og
allir vita, að birnir eru ekki mjög grimm-
ir. En fleiri menn saman gátu drepið
hvaða dýr sem var, ljón, tígrisdýr, birni,
jafnvel fíla og mammúta. Dýrin óttast
manninn, en veiðimaðurinn ekki dýrin,
og mun svo hafa verið frá öndverðu.
Enda finnst venjulega sægur af alls kon-
ar dýrabeinnm, Jjar sem mannabein hafa
fundizt og aðrar menjar um steinaldar-
manninn. Þriðja er það, að maðurinn er
eina spendýrstegundin, sem verulega hef-
ur unnið á í samanburði við aðrar teg-
undir, síðan hann kom fyrst til sögu, eða
síðustu ntilljón árin, og Jtað hafði honum
tekizt til mikilla muna áður en akur-
yrkja hófst. Mönnunum fjölgaði hægt
og tæki Jteirra voru svipuð í mörg hundr-
uð þúsund ár. Sumir telja Jtað sönnun
fyrir vanmætti. En ég tel Jtað miklu
frentur sönnun eða líkur fyrir mætti.
Því að ntaður, sem líður vel, hefur litla
löngun til breytinga. Og ntikill máttur
einstaklinganna virðist ekki stuðla að
miklum barnsfæðingum og fjölgun. Að
minnsta kosti eru Jtað ekki auðugustu og
valdamestu stéttir borgntenninganna,
sem flest hafa átt börnin, heldur þvert
á móti þær fátækari og máttarminni.
Sannleikurinn er sá, að maðurinn er til-
tölulega stórt dýr, snar, liðugur, sterkur
og þolinn, og þegar við bætist vit hans og
tæki, ætti það varla að vera efamál, að
hann varð snemma leikinn í Jtví að veiða
önnur dýr.
Fyrir tíu þúsund árum fóru menn-
irnir að rækta korn. Enginn veit, hvern-
ig kornyrkjan hófst eða hvers vegna, en
ltaldið er, að hún ltafi byrjað á svæðinu
frá Afghanistan um Litlu-Asíu til Abess-
iniu. Líklega hefur einhvers konar til-
viljun átt drjúgan þátt í því. En hvað
sem um Jrað er, gat Jiað virzt mjög álit-
legt að þurfa ekki annað en að kasta
nokkrum kornhnefum í öskuhaug eða
moldarflag og fá svo heilmikinn mat upp
af Jressu að hausti. Og reynslan varð sú,
að J^essi aðferð til fæðuöflunar ruddi sér
til rúms, ásamt kvikfjárrækt víðast. En
lkiggull fylgdi skammrifi. Vöxtur korns-
ins var háður veðráttunni. Ef áraði mjög
illa gat frjómáttur moldarinnar ekki
framleitt kornið. Þarna stóðu mennirn-
ir andspænis sjálfum náttúruöflunum,
vanmáttugir Jrá eins og nú. Akuryrkju-
maðurinn Jrarf, ef vel á að vera, og liann
að teljast öruggur um að lifa, að Itafa
mikinn mátt gegn Jreim náttúruöflum,
sem áhrif hafa á vöxt kornsins. En þenn-
an mátt hefur hann ekki hlotið enn og
verður því að teljast veiðmanninum
vanmáttkari hvað Jretta snertir.
Öll lífsgerfi sækja mat sinn til um-
hverfisins. Sá Ji>áttur umhverfisins, sem
veiðimaðurinn sækir sinn mat til, eru
önnur dýr. Sá })áttur umhverfis akur-
yrkjumannsins, sem hann sækir sinn mat
til, er fyrst og fremst gróðurmáttur mold-
arinnar, sem kuldi og hiti og Jrurrkur og
vatnsflóð og margt fleira ákvarðar að
mikln leyti. Og svo kemur loks Jrriðji
Jráttur umhverfisins, fyrir sex til sjö þús-
und árum, sem sumir fara að sækja mat
sinn til, og Jiað eru aðrir menn. Þegar
einhver maður er hættur að framleiða
mat sinn sjálfur, og fær hann í skiptum
fyrir smíðar, stjórn eða önnur störf, Jrá
er hann farinn að sækja mat sinn til
annarra manna. Og hér fór svipað og
um akuryrkjuna: Þessi aðferð náði mikl-
um vinsældum og útbreiddist mikið. En
það er auðséð og auðskilið hverjum
rnanni, að þeim er Jretta stunda, er nauð-
syn á töluverðum mætti gegn öðrum
mönnum. Smiðnum er ekki aðeins þörf
á að geta smíðað betur en akuryrkju-
16 DAGRENNING