Dagrenning - 01.04.1954, Blaðsíða 33

inn er eftirmaður Heródesar og keisar-
inn sæmdi hinu æðra heiti — þjóðhöfð-
ingi. Vér skulum nú athuga þetta allt
nánar.
Fjórðungsríkið Galilea (ásamt Pereu)
var stofnað árið 20 f. K. löngu fyrir dauða
Heródesar, og fyrsti fjórðungsstjórinn
var Pheróras, bróðir Heródesar sjálfs.
Stjórnartíð eða ríkisár Pherórasar voru
að sjálfsögðu talin frá árinu 20 f. K. og
eftirmaður hans taldi sinn valdatíma frá
því að hann tók við eftir andlát Pheróras-
ar, sem lézt á undan Heródesi, því það
var Heródes, sem sá um útför Pherórasar.
Fjórðungsstjóri Galileu og Pereu á þeim
tíma, sem Heródes rnikli dó, var Heródes
Antipas, sonur hans, og fjórðungsstjóra-
embætti hans var staðfest í erfðaskrá
Heródesar og síðar af Ágústusi keisara,
en stjórnartíð eða ríkisár Heródesar Anti-
pasar voru vitanlega talin frá því að hann
tók við fjórðungsstjóraembættinu í upp-
hafi, meðan Heródes mikli var enn á lífi.
Þessi Heródes Antipas var loks hrakinn
úr landi af Cajusi Claudiusi, árið 40 e.
K., eftir langa valdatíð, eða 43 ár, og
liefur hann því orðið fjórðungsstjóri í
Galileu árið 4 f. K. (43-=-40+l=4), en
það er algerlega óviðkomandi dánarári
Heródesar mikla.
Hvað viðvíkur Júdeu, þá var Antipater
sonur Heródesar þar við völd um stuttan
tíma meðan faðir hans lifði, en honum
var vikið frá á dögum Heródesar. Heró-
desi mikla farast orð um Antipater son
sinn á þessa leið: „honum, sem ég hef að
nokkru leyti afhent konungsvald mitt í
lifanda lífi“ (Wass. 1, XXXII, 2). Og
sjálfur segir Antipater síðan í varnarræðu
sinni við Heródes: „Ég var þegar orðinn
konungur — konungur sem þú skipaðir
sjálfur í lifanda lífi“ (Wass. 1, XXXII, 3).
Eftir brottvik Antipaters skipaði Heró-
des Arkelás son sinn höfðingja yfir
Júdeu, og á banasænginni breytti Fltró-
des erfðaskrá sinni í samræmi við þetta.
(Að vísu hafði hann arfleitt Antipas að
Júdeu nokkrum vikum áður, til þess að
stríða Arkelási, en á banasænginni breytti
hann ákvörðun sinni Arkelási í vil, enda
Iiafði hann þá þegar valdið — (Antiq.
XVII, VI. og VIII, 1.). Þegar Arkelás fór
til Rómar, rétt eftir dauða föður síns, til
Jress að fá staðfestingu keisarans á emb-
ættisvaldi sínu, sögðu ákærendur lians að
„í orði væri Arkelás að berjast fyrir kon-
ungsríkinu, en á borði hefði hann fyrir
löngu beitt konungsvaldi.“ Eftirfarandi
setning er úr úrskurði þeim, sem Arkelás
hlaut, þegar til Rómar kom: „Edómía og
Júdea og héraðið Amaría guldu Arkelási
skatt, en samkvæmt skipun keisarans skal
fjórði hluti skattsins undan skilinn“
Antiquities XVII, XI, 4). Af |:>essu er aug-
ljóst, að Arkelás Iiefur verið farinn að
taka skatt áður en liann fór á fund keis-
arans, sem tók undan 25%, og ferð hans
til Rómar hefur því ekki verið farin til
þess að taka við konungsvaldi í Júdeu
o. s. frv. heldur til þess að fá það stað-
fest, að föður sínum látnum. Báðir hin-
ir fornu sagnaritarar Dio Cassius og
Josephus skýra frá því, að á 9.*) ríkisári
*) Dio. XV, 27: Josephus, Wars II, VII, 3.
í Antiq. XVII, XIII, 2, segir Josephus „tíunda
ríkisári,“ en með því kemst hann ekki aðeins
í mótsögn við það, sem hann hefur áður sagt
sjálfur í Wars of the Jews, heldur einnig við
annan fornan söguritara, Dio Cassius. Það
reynist líka svo, þegar Wars og Antiquit. Josep-
husar ber ekki saman, að þá eru Wars venjulega
nákvæmari, enda eru það ítarlegar frásagnir af
atburðum, sem nýlega voru um garð gengnir,
en Antiquities eru ekki ritaðar fyrr en 18 ár-
um síðir og eru heildarágrip af sögu, sem naer
yfir 5 þúsund ár, eins og Josephus segir sjálfur
(Josephus, Contra Apionl, 1.).
DAGRENNING 31