Læknablaðið - 01.10.2015, Blaðsíða 7

LÆKNAblaðið 2015/101 447
R I T S T J Ó R N A R G R E I N
Frumvarp til fjárlaga fyrir árið 2016 liggur
nú fyrir, fjárveitingin sem ætluð er til svo-
kallaðra S-merktra lyfja er 6472 milljónir
kr. miðað við 6488 milljónir kr. fyrir árið
2015. Í frumvarpinu lækkar framlagið sem
nemur 210 milljónum króna milli ára vegna
spár um gengisforsendur. Á móti kemur
raunhækkun framlags um 3% frá fyrra
ári, eða um 195 milljónir kr. til að mæta
kostnaðarhækkun vegna magnaukningar.
En mun þessi upphæð duga til þess að veita
fullnægjandi lyfjameðferð fyrir sjúklinga á
næsta ári?
Á undanförnum árum hafa orðið gríð-
arlegar framfarir í lyfjameðferð margra
sjúkdóma, meðal annars krabbameina,
blóðsjúkdóma, augnsjúkdóma og gigtar-
sjúkdóma. Óhætt er að halda því fram að
dýr lyf séu notuð á varfærnislegan hátt hér-
lendis. Á Íslandi þarf klínískur sérfræðing-
ur að sækja um meðferð með S-merktum
lyfjum til lyfjanefndar Landspítala fyrir
hvern og einn sjúkling. Oft er um að ræða
langvarandi sjúkdóma sem kalla á meðferð
árum saman og fylgst er með árangri með-
ferðarinnar með endurteknu árangursmati
sem sent er til lyfjanefndar spítalans.
Svo dæmi séu tekin af notkun þessara
lyfja þá hefur meðferð með nýju líftækni-
lyfjunum gerbreytt lífi fjölda gigtarsjúk-
linga, haldið þeim vinnufærum og bætt
lífsgæði þeirra. Notkun þessara lyfja eykst
árlega um um það bil 10% hjá þessum sjúk-
lingahópi því sjúklingum fjölgar þar sem
um langtímameðferð er að ræða. Fjöldi
nýrra lyfja hefur verið þróaður og árangur
lyfjameðferðar batnað. Þetta hefur orðið
til þess að margir krabbameinssjúklingar
geta vænst lengra og betra lífs þrátt fyrir
að greinast með ólæknandi sjúkdóm. Ljóst
er að kostnaður mun aukast vegna þessarar
lyfjaþróunar. Ef ekki verður hægt að taka
upp ný krabbameinslyf í takt við þróunina,
er ljóst að þjónusta við krabbameinssjúk-
linga mun versna og lifun þeirra verða
skemmri en í þeim löndum sem við viljum
bera okkur saman við.
Vegna takmarkaðra fjárheimilda hefur
ekki verið unnt að innleiða mikilvæg lyf
sem eru nú þegar í notkun á Norðurlönd-
unum. Árið 2014 voru einungis tekin upp
fáein ný S-merkt lyf og á þessu ári er sömu
sögu að segja, einungis örfá ný lyf hafa
verið tekin í notkun, það er yfirleitt þau lyf
sem auka ekki kostnað og koma í staðinn
fyrir önnur sambærileg lyf. Vegna fjár-
skorts eru fjöldatakmarkanir á einni ákveð-
inni viðurkenndri lyfjameðferð. Mörg ný
lyf bíða innleiðingar en grundvallarreglan
er sú að Landspítalinn óskar einungis eftir
því að ríkið taki þátt í að greiða lyf sem
hafa ótvírætt sannað gildi sitt í klínískum
rannsóknum.
Hin Norðurlöndin eru almennt að fjölga
þeim lyfjum sem sjúkrahúsin eru bæði fjár-
hagslega og faglega ábyrg fyrir. Hérlendis
varð hins vegar sú breyting síðastliðið vor
að öll umsýsla varðandi S-merkt lyf er ekki
lengur einungis á hendi Landspítala, þar
sem einnig má nú afgreiða þau S-merktu
lyf sem notuð eru utan sjúkrahúsa í öllum
apótekum. Það liggur einnig ljóst fyrir að
Lyfjastofnun stefnir að því að leggja niður
S-merkingu á mörgum þessara lyfja í nán-
ustu framtíð. Eins og reglugerðir eru í dag
má vænta að þessar breytingar geti leitt
af sér kostnaðarauka án þess að lyfjameð-
ferð aukist eða batni, meðal annars vegna
hækkunar á álagningu þessara lyfja og
fleiri þátta. Vissulega er þörf á að endur-
skoða flókna umsýslu lyfjamála af og til
en við breytingar er einnig nauðsynlegt að
vega og meta þann kostnað og ábata sem
breytingar hafa í för með sér.
Það er áhyggjuefni ef lyfjameðferð
sjúklinga með alvarlega sjúkdóma verður
ekki sambærileg því sem tíðkast í löndum
sem við kjósum að bera okkur saman við.
Miðað við ofangreint frumvarp til fjárlaga
er ljóst að svigrúm til upptöku nýrra lyfja
verður áfram mjög takmarkað og hætta á
að greiðsluþátttöku í gagnlegri lyfjameð-
ferð sem eykur kostnað, verði hafnað.
Við nefndarmenn í lyfjanefnd Land-
spítala vonum að fjárveitingavaldið og
heilbrigðisyfirvöld taki ofangreindar at-
hugasemdir til greina og auki fjárveitingu
til S-merktra lyfja fyrir árið 2016. Að öðrum
kosti er ekki ljóst hvort hægt verður að
halda lyfjameðferð sambærilegri við það
sem tíðkast á Norðurlöndunum.
Will there be new drugs for patients in iceland 2016?
Gerður Gröndal,
MD PhD, Specialist in Internal Medicine
and Rheumatology, Landspitali, University Hospital
Gunnar Bjarni Ragnarsson,
MD, Chief of Medical oncology, Landspitali,
University Hospital
gerdurgr@landspitali.is
http://dx.doi.org/10.17992/lbl.2015.10.43
Verða ný lyf í boði
fyrir sjúklinga árið 2016?
Gerður
Gröndal
lyf- og gigtarlæknir,
Landspítala
Gunnar Bjarni
Ragnarsson
yfirlæknir lyflækninga
krabbameina, Landspítala

® ®

(umeclidinium/vílanteról)

Anoro® Ellipta® 55 míkróg/22 míkróg innöndunarduft, afmældir skammtar
Virk innihaldsefni: Hver stök innöndun gefur skammt (skammt sem fer í gegnum
munnstykkið) sem er 65 míkróg af umeclidiniumbrómíði sem jafngildir 55 míkróg
af umeclidiniumi og 22 míkróg af vílanteróli (sem trífenatat). Hjálparefni með
þekkta verkun: Hver skammtur inniheldur u.þ.b. 25 mg af laktósa (sem einhýdrat).
Ábendingar: ANORO er ætlað til notkunar sem berkjuvíkkandi viðhaldsmeðferð gegn
einkennum hjá fullorðnum sjúklingum með langvinna lungnateppu. Skammtar og
lyfjagjöf: Skammtar: Fullorðnir: Ráðlagður skammtur er ein innöndun af ANORO
55/22 míkróg einu sinni á dag á sama tíma dag hvern til að viðhalda berkjuvíkkun.
Sérstakir sjúklingahópar: Aldraðir sjúklingar: Ekki er þörf á skammtaaðlögun hjá
sjúklingum eldri en 65 ára. Skert nýrnastarfsemi: Ekki er þörf á skammtaaðlögun
hjá sjúklingum með skerta nýrnastarfsemi. Skert lifrarstarfsemi: Ekki er þörf á
skammtaaðlögun hjá sjúklingum með væga eða miðlungsalvarlega skerðingu á
lifrarstarfsemi. Notkun ANORO hefur ekki verið rannsökuð hjá sjúklingum með
alvarlega skerðingu á lifrarstarfsemi og skal gæta varúðar við notkun þess. Börn:
Notkun ANORO við ábendingunni langvinnri lungnateppu á ekki við hjá börnum
(yngri en 18 ára). Lyfjagjöf: ANORO er aðeins til innöndunar. Frábendingar: Ofnæmi
fyrir virku efnunum eða einhverju hjálparefnanna. Aukaverkanir: Nefkoksbólga
(9%) var algengasta aukaverkunin sem greint var frá við notkun umeclidiniums/
vílanteróls í klínískum rannsóknum. Aðrar algengar aukaverkanir (1/100 til 1/10):
Höfuðverkur, þvagfærasýking, skútabólga, kokbólga, efri öndunarfærasýking,
hósti, verkur í munnkoki, munnþurrkur og hægðatregða.Upplýsingar um
aukaverkanir, milliverkanir, varnaðarorð og önnur mikilvæg atriði má nálgast
í sérlyfjaskrá – www.serlyfjaskra.is. Pakkningar og hámarksverð í smásölu
(september 2015): 1 innöndunartæki, 30 skammtar. R, G, 12.586 kr. ATC-
flokkur: R03AL03. Markaðsleyfishafi: Glaxo Group Limited. Fulltrúi
markaðsleyfishafa er Vistor, Hörgatún 2, 210 Garðabæ. Sími 5357000. Dagsetning
síðustu samantektar um eiginleika lyfsins: 26.03.2015

IS/UCV/0005/14d september 2015
Aukaverkanir má tilkynna á vef Lyfjastofnunar - www.lyfjastofnun.is/Aukaverkanir/tilkynna eða til GlaxoSmithKline í Vistor í síma 535 7000.
Ný samsett berkjuvíkkandi viðhaldsmeðferð
gegn einkennum hjá fullorðnum sjúklingum
með langvinna lungnateppu.