Dagblaðið Vísir - DV - 16.07.2010, Blaðsíða 20

Fyrstu kynni kanadíska fjárfestisins
Ross Beaty af Íslandi var búsáhalda-
byltingin í lok janúar í fyrra. Segja
má að hann hafi fylgst með mót-
mælunum úr stúkusæti, þar sem
hann dvaldi á Hótel Borg við Aust-
urvöll. Á þessum tíma stóð þjóðin
á krossgötum. Hún var ósátt með
þáverandi stjórnvöld sem hún taldi
hafa brugðist í aðdraganda banka-
hrunsins. Margir vildu að hún viki
til hliðar og að efnt yrði til kosninga.
Nokkru síðar tók minnihlutastjórn
Samfylkingar og Vinstri-grænna við
stjórnartaumunum.
Beaty var á fremsta bekk í þess-
ari atburðarás. Þarna fékk hann ólg-
una sem þá var í þjóðfélaginu beint
í æð. Fyrir neðan svalirnar á hótel-
herberginu kveikti fólk bál og grýtti
grjóti. Til átaka kom milli lögreglu
og mótmælenda þar sem beita
þurfti táragasi. Þessar nætur fékkst
ekki mikill svefnfriður.
Fólk sem kynnst hefur Beaty í
gegnum fjárfestingastarfsemi hans
hérlendis segir það koma sér á óvart
að hann hafi ákveðið að koma aftur
eftir þessa reynslu. Beaty kom hing-
að til lands til að kynna sér tækifæri
í jarðhitatengdri orkuframleiðslu og
kynntist á þeim tíma nokkrum inn-
lendum aðilum í þeim geira.
Beaty hefur komið eins og storm-
sveipur inn í íslenskan orkuiðnað.
Það tók hann aðeins um ár að sölsa
undir sig eitt af stærstu orkufyrir-
tækjum landsins, HS Orku. Í byrjun
þessarar viku kynntu fulltrúar orku-
fyrirtækisins Magma Energy Corp-
oration, þar sem Beaty er stjórn-
arformaður, hlutafjárútboð fyrir
4,8 milljarða króna á kanadískum
verðbréfamarkaði. Fénu er ætlað að
greiða upp kaup Magma á 52 pró-
senta hlut í HS Orku, sem fyrirtækið
keypti af Geysi Green Energy. Beaty
hefur sjálfur sagst ætla að lána fyr-
irtækinu 1,2 milljarða króna til að
kaupa hlutinn. Lánið er aðeins veitt
fyrirtækinu til tólf mánaða. Ekki fást
upplýsingar um hvaðan Beaty hefur
féð eða hvernig hann lánar fyrirtæk-
inu þessa fjárhæð. Gert er ráð fyrir
annars konar fjármögnun til lengri
tíma vegna kaupanna.
Sölumaður í anda
DV hefur heimildir fyrir því að út-
spil Beaty við að kaupa HS Orku hafi
komið íslenskum ráðamönnum í
opna skjöldu. Þegar Beaty fundaði
með Steingrími J. Sigfússyni fjár-
málaráðherra síðasta sumar viðr-
aði Beaty áhuga sinn á vistvænni
orkuframleiðslu og vilja sinn til að
styðja við hana. Þetta var á sama
tíma og Beaty var að hlutast til um
kaup Magma á tíu prósenta hlut í HS
Orku af Geysi Green Energy. Á fund-
inum var Beaty tilkynnt að íslensk
stjórnvöld myndu ekki líta það hýru
auga myndu erlendir aðilar eignast
meirihluta í innlendu orkufyrirtæki.
Þar hafi Beaty ekki heldur gefið í
skyn að hann hefði slíkt í huga.
Beaty er líst sem snjöllum við-
skiptamanni sem eigi auðvelt með
að selja sinn málstað og að sann-
færa annað fólk um gildi einhvers.
Á fundinum lagði Beaty sem dæmi
áherslu á allt það jákvæða í fyrirætl-
unum hans á meðan annað var látið
liggja milli hluta. Í stað þess að ræða
um viðskiptalegar forsendur kaup-
anna, lagði Beaty áherslur á gæða-
mál og áhuga hans á vistvænum
orkugjöfum. Á fundinum voru lögð
fram takmörkuð gögn og reifaðar
lauslega hugmyndir hans um að-
komu að íslenskum orkuiðnaði frek-
ar en útreiknaðar aðgerðir. Hann
hafi síðar ákveðið að taka slaginn við
íslensk stjórnvöld vitandi að kaupin
væru í óþökk þeirra. Atburðarásin er
þekkt, þar sem ákveðið var að stofna
skúffufyrirtæki Magma Energy í Sví-
þjóð svo það gæti fjárfest í HS Orku
á grundvelli samningsins um Evr-
ópska efnahagssvæðið. „Það var
auðsýnilega mikill hugur í honum
og hann hafði stórar hugmyndir um
möguleika og getu sína til að drífa
hlutina áfram. Hann virtist fremur
drifinn af þeim heldur en gróðahug-
myndum en því er oft þannig far-
ið þegar er verið að selja þær,“ seg-
ir heimildarmaður blaðsins innan
stjórnkerfisins.
Vill starfa á hlutabréfamarkaði
Beaty er aðaleigandi Magma Energy
í gegnum félagið Sitka Foundation.
Samkvæmt upplýsingum frá Mag-
ma Energy er Sitka Foundation um-
hverfissjóður í einkaeigu. Beaty er
skráður fyrir 45 prósentum hluta-
fjárins. Hlutafjárútboð vikunnar
gæti breytt hlutföllum að einhverju
marki.
Beaty hefur oftar en ekki lagt
áherslu á að fyrirtæki hans séu skráð
á hlutabréfamarkað og að þannig sé
aflað fjár til verkefna. Í Kanada hef-
ur verið tiltölulega auðvelt að afla
fjár til áhættufjárfestinga vegna þess
að þar er mikil reynsla á leitar- og
nýtingarverkefnum náttúruauð-
linda. Þannig ákvað hann snemma
að Magma yrði skráð á hlutabréfa-
markað.
Beaty stofnaði Magma Energy
árið 2008. Fyrirtækinu var ætlað
að leggja áherslu á alþjóðleg verk-
efni í jarðhitamálum og þróun
þeirra. Magma á eina jarðhitavirkj-
un í Nevada-fylki í Bandaríkjunum.
Þess utan er HS Orka eina orkufyr-
irtækið í eigu Magma sem er virkt í
orkuframleiðslu. Þar að auki vinnur
Magma að jarðhitaverkefnum í Arg-
entínu, Chile og Perú og stendur til
að ráðast í virkjanastarfsemi í þeim
heimshluta.
Kaflaskipti í lífi Beaty
Hugmynd Beaty að Magma Energy
bar að þegar kaflaskipti urðu í hans
lífi. Beaty var einn af stofnendum
eins stærsta fyrirtækis heims á sviði
silfurleitar og uppgraftrar, Pan Am-
erican Silver Corporation. Beaty
nam jarðfræði með áherslu á málm-
leit auk þess sem hann lauk laga-
námi árið 1979. Á níunda áratugn-
um var hann meðal lykilstjórnenda
í gulleitarfyrirtæki sem hafði starf-
semi á Nýja-Sjálandi. Þar kynnt-
ist hann kostum jarðhitans í fyrsta
sinn. Á gullmarkaðinum var mik-
il samkeppni og þar störfuðu mörg
stór fyrirtæki. Beaty vildi frekar vera
stór fiskur í lítilli tjörn heldur en
smávaxinn fiskur í sjó. Því stofnaði
hann skömmu síðar fyrirtækið Pan
American Silver á markaði þar sem
var mun minni samkeppni.
Beaty lagði að mestu áherslu á
að hlúa að umsvifum sínum í við-
skiptum með silfur en auk þess fjár-
festi hann í nokkrum koparleitar-
fyrirtækjum á tíunda áratugnum.
Hann lét gullið hins vegar eiga sig.
Árið 2007 hafði Beaty svo selt stór-
an hluta af sínum fjárfestingum í
kopariðnaðinum og dró samhliða
því úr umsvifum sínum hjá Pan Am-
erican Silver til muna. Samkvæmt
grein í kanadíska fjármálablaðinu
Financial Post frá því í júní í fyrra,
hagnaðist Beaty um 1,2 milljarð
Kanadadala þegar hann seldi hlut
sinn í fjórum koparfyrirtækjum,
eða jafnvirði um hundrað milljarða
króna. Hann leit þá svo á að hann
hefði komið ár sinni vel fyrir borð.
Hann hafði náð markmiði sínu og
gert Pan American að stöndugu fyr-
irtæki. Því langaði hann að róa á ný
mið.
Eftir að Beaty minnkaði umsvif
sín í leit, uppgreftri og viðskiptum
með málma lagði hann upp í mót-
orhjólaferð ásamt góðum vini sín-
um allt frá Peking í Kína til Berlín-
ar, höfuðborgar Þýskalands. Ferðin
hafði verið draumur Beaty lengi og
tók nokkra mánuði. Ferðin þykir
lýsandi fyrir persónu Beaty þar sem
hann vildi láta hugann reika með
þessum hætti. Þar íhugaði hann
hvaða skref hann ætti að stíga næst.
Beaty er sagður hafa feng-
ið áhuga á orkuvinnslu jarðhita
vegna endurnýjanleika auðlindar-
innar. Fyrirtækin sé hægt að starf-
rækja í hundruð ára sem sé frá-
brugðið námufyrirtækjunum þar
sem sé gengið á auðlindirnar. Hann
skammar gjarnan menn sem aka
um á eyðslufrekum bílum og þykir
vera umhverfissinni þrátt fyrir for-
tíð hans hjá námufyrirtækinu. Beaty
hefur styrkt ýmis verkefni og rann-
sóknir á sjálfbærri nýtingu auðlinda.
20 nærmynd 16. júlí 2010 föstudagur
GullGrafarinn sem
keypti upp orkuna
ross Beaty kynntist Íslandi fyrst í búsáhaldabyltingunni í
lok janúar í fyrra. Hann hafði þá komið til landsins til að kynna
sér jarðhitatækifæri vegna nýstofnaðs fyrirtækis síns, Magma
Energy. Beaty er sagður hafa grætt jafnvirði um hundrað millj-
arða króna þegar hann seldi hlut sinn í fjórum koparfyrirtækj-
um skömmu fyrir stofnun Magma árið 2008.
RóBeRt hlynuR BalduRSSon
blaðamaður skrifar: rhb@dv.is
Það var auð-sýnilega mikill
hugur í honum og hann
hafði stórar hugmyndir
um möguleika og getu
sína til að drífa hlutina
áfram.
nUniversityofBritishColumbia,Kanada,opnaðiímaívísindaseturínafniRoss
Beaty.SetriðhefurveriðnefntBeatyBiodiversityCentre,eðaMiðstöðBeatyfyrir
líffræðileganfjölbreytileika.Þarstendurtilaðbjóðatuttuguogfimmvísinda-
mönnumaðseturfyrirlíffræðirannsóknirþeirra.Byggingineryfirellefuþúsund
fermetrar.ÞarstendurmeðalannarstilaðverameðstærstusýninguKanadaá
steypireyðum.Íloftibyggingarinnarhangirtilaðmyndatuttuguogfimmmetra
löngbeinagrindafsteypireyði.HvalinnrakáströndPrinceEdward-eyjuárið1987.
Miðstöðinmunbeinaáherslusinniaðrannsóknumáþvíhvernignýjardýrateg-
undirverðatiloghvernigsébestaðverndaþærsemeruíútrýmingarhættu.Þar
verðursérstaklegahorfttilþesshvaðaáhrifgróðurhúsaáhrifinhafaálíffræðilegan
fjölbreytileika.BeatyogkonahansTrishagáfuumáttamilljónirKanadadalatil
verkefnisinsárið2004.
Hvalasýning opnuð í nafni Beaty
framhald á
næstu sÍÐu
nNúverandiframleiðslugetaorkufyrirtækjaíeiguMagmaer196megavött,
sembyggistnánasteinvörðunguáhlutþessíHSOrku.Fyrirtækiðstefniráað
verameðorkuframleiðslusemnemur650megavöttumárið2015.Þarafergert
ráðfyrirgríðarlegriframleiðsluaukninguhjáHSOrkuogerfyrirtækiðkjölfestaí
langtímaáætlunMagma.Þarergertráðfyriraðmeirihlutiaforkuframleiðsluþess
verðifólginníHSOrku,eðaum400megavött.Þessutaneráætlaðaðráðistverðií
virkjanaframkvæmdiríBandaríkjunumogSuður-Ameríku.
stórar áætlanir fyrir Hs orku
FlóKin ViðSKiptaFlétta Áeinuárihafaviðskipti
fyrirtugimilljarðakrónaáttsérstaðmeðbréfíHSOrku.
ÍþremuratrennumhefurMagmaEnergygerstkleift
aðkomastyfir98,5prósentahlutífyrirtækinu.Stærsta
hlutannhefurMagmakeyptafGeysiGreenEnergy. mynd SigtRygguR aRi