Dagblaðið Vísir - DV - 22.12.2010, Blaðsíða 26

26 | Fókus 22.–26. desember 2010 Jólablað
Vinir Sólheima Dagana 7.–23. desember ætla Vinir
Sólheima að leggja íbúum þar lið við að halda úti jólamarkaði í
kjallaranum í Iðu í Lækjargötu. Á markaðnum verða til sölu munir
og matvara sem íbúar Sólheima búa til sjálfir en að auki gefa
fjölmargir vinir Sólheima fallegar vörur sem verða til sölu. Sjálf-
boðaliðar sjá um afgreiðslu á markaðnum ásamt því að listamenn
gefa verk eða troða upp með skemmtiatriði og mynda einstaka
Sólheimastemningu. Íbúar Sólheima verða á sveimi á markaðnum
og mun meðal annars Sólheimakórinn troða upp með nokkur lög.
Jól á Skólavörðustíg Kaffihúsið Babalú á Skóla-
vörðustígnum verður með opið alla jólahátíðina. Boðið verður
upp á íslenskan jólamat, malt og appelsín, kaffi og kakó fram yfir
klukkan sex á aðfangadag og allan jóladag sem og annan í jólum.
Babalú býður gestum og gangandi að fagna með sér jólunum,
eins og segir á Facebook-síðu kaffihússins. Kaffihúsið er öðruvísi
en mörg önnur í Reykjavík en það minnir einna helst á heimili.
Starfsfólkið er flest af erlendum uppruna og er fjölmenningarlegt
andrúmsloft á staðnum.
mælir með...
KVIKMYND
Agora
Það er þessi blóðrauða
saga sem hefur sjaldan
sést jafn skýrt á hvítu
tjaldi. Því trúarbragða-
sagan er alls enginn
Vatnaskógur.
TÓNLIST
Allt er eitthvað
Jónas Sigurðsson
Í hverju einasta lagi
skín í gegn metn-
aðurinn til að búa
til vandaða tónlist.
Hann þarf örugglega
að berja frá sér auglýsingastofur og
kvikmyndagerðarmenn sem standa í röðum
til að fá að nota tónlistina hans.
TÓNLIST
Sögur af ást, landi
og þjóð 1980–2010
Bubbi Morthens
Ef til er sá Íslendingur sem þekkir ekki feril
Bubba sérstaklega vel, þá er þetta platan
fyrir hann.
LEIKVERK
Gilitrutt
Leikbrúðan er elsti leikarinn, segja sumir. Vel
má vera að svo sé, þó að uppruni þessarar
undarlegu listar sé að vísu myrkri og móðu
hulinn. Brúðuleiklistin er eflaust sá þáttur
leiklistarinnar sem okkur hættir hvað mest
til að vanmeta, gleyma jafnvel alveg.
Skáldað um skáldskap
Jón Þór Birgisson er með hvíta máln-
ingarflekki á fingrunum. Snyrtilega
klæddur eins og ávallt og bara hress,
eins og sagt er. Hann er að ljúka hart-
nær árs löngu tónleikaferðalagi vítt
og breitt um heiminn. „Þetta er með
allra stærstu tónleikaferðalögum
sem íslenskir listamenn leggja út í.
Það er raunverulega bara Björk sem
hefur farið í sambærilegt ferðalag
og síðasta ferðalag Sigur Rósar var
heldur stærra en þetta,“ segir Jónsi.
Ferðalagið hefur verið langt og
strangt fyrir alla. Fimmtán til tuttugu
manna áhöfn hefur alið manninn
í langferðabíl. Vaknað í nýrri borg
á hverjum morgni og haldið tón-
leika að kvöldi. Síðustu tónleikarn-
ir á ferðalaginu verða svo í Laugar-
dalshöll næsta miðvikudagskvöld.
„Við vorum að rekja þetta um dag-
inn og fundum út að þetta eru alls
99 tónleikar. Kannski bara flottara
en að halda hundrað,“ segir hann og
nuddar málningu af fingrunum.
Dynjandi taktur
Tónleikaferðalagið hringast utan um
fyrstu sólóplötu Jónsa, Go. Tónlistin
minnir á köflum á Sigur Rós af aug-
ljósum ástæðum en dynjandi hrað-
ur takturinn er þó dansvænn í sam-
anburðinum við tónlist Sigur Rósar,
sem þó gaf heldur í á sinni síðustu
plötu. „Þessi hröðun hófst hjá Sig-
ur Rós og það má segja að ég hafi
nú tekið þetta skrefinu lengra,“ seg-
ir Jónsi.
„Við náttúrulega höfum allt-
af búið og unnið hérna á Íslandi og
hér höfum við gjarnan verið dálítið
einangraðir frá öðru tónlistarfólki,
straumum og stefnum. Tónlistarlega
erum við einfarar sem er bæði gott
og vont,“ útskýrir hann.
Þessi aukni hraði í tónlist-
inni sé því sjálfsprottinn og
ekki kominn til vegna utan-
aðkomandi áhrifa.
„Tónlistin varð smám
saman ryþmískari og
hraðari. Við gerum raun-
verulega aldrei neitt fyr-
ir fram ákveðið eða þaul-
hugsað. Þetta er yfirleitt
eitthvað sem gerist nánast
af sjálfu sér. Sum tónlistin á sóló-
plötunni er bara einföld popptón-
list. Það er ekkert slæmt við það. Ég
elska popp.“
Tónlistin er nakin
Tónlistina á plötunni þurfti að
sveigja til og frá til þess að koma
henni á svið. Fólkið sem vann hvað
nánast með Jónsa að gerð plötunnar
átti ekki heimangengt og þeir eru fáir
sem eiga þess kost að stökkva til og
fara í eins árs ferðalag. „Þetta heppn-
aðist samt ótrúlega vel. Hljómsveit-
in er að megninu til íslensk. Ég setti
hana saman hér heima í janúar. Í
lok janúar tókum við svo stutta en
intensíva æfingatörn og lögðum svo
af stað.“
Tónlistin hefur tekið nokkrum
stakkaskiptum. Þar sem áður var
strengjasveit er nú píanó eða önnur
hljómborð. „Við gátum ekki tekið allt
með okkur, alla strengina og lúðr-
ana. Nóg var umfangið samt.“
Jónsi segir að þrátt fyrir þetta sé
tónleikaprógrammið upp að vissu
marki betra en hljómplatan. „Tón-
listin er nakin á tónleikunum og
kannski nær kjarnanum. Hún er líka
kraftmeiri og ryþmískari.“
Riceboy í New York
Kærasti Jónsa, Alex Somers, er í
hljómsveitinni. Fjölhæfur mað-
ur sem spilar á gítar, píanó, selestu,
mellotron og fleiri hljóðfæri. Alex
og Jónsi eru enda orðnir að nokkurs
konar skapandi mengi. Fyrir einu og
hálfu ári gáfu þeir út plötuna Rice-
boy Sleeps. Henni fylgdu þeir svo
eftir með myndlistarsýningu sem
hefur meðal annars verið sett upp í
Bandaríkjunum og Ástralíu. Sýning-
in hefur einnig verið uppi
í Turpentine-galleríinu á
Skólavörðustíg.
„Við Alex spiluðum
fyrstu tónleikana okk-
ar núna um daginn í New
York með tónlist af Rice-
boy Sleeps-plötunni. Þess-
ir tónleikar voru í Saint
Paul’s Apostles kirkjunni
þar sem Björk spilaði með
Alexander McQueen. Fal-
leg kirkja. Við spiluðum þar með
Kjarra úr Sigur Rós sem var þar að
flytja kórverk og svo spiluðum við
Alex megnið af plötunni með þrjátíu
manna strengjasveit og stórum kór,
The Latvian National Choir. Þetta
kom mjög vel út.“
Alltaf að föndra
Jónsi tekur fram að þótt hann og
Alex hafi átt nokkurri velgengni að
fagna, jafnvel í myndlistinni, hafi
þeir aldrei gert neina kröfu um að
vera settir á einhvern stall. Hvorug-
ur þeirra sé lærður myndlistarmað-
ur og sjálfur hafi hann ekki einu
sinni lært tónlist. Alex er hins veg-
ar menntaður í gerð kvikmyndatón-
listar frá Berkley-skólanum í Bost-
on. „Við gerum þetta algjörlega út
frá okkur sjálfum og erum eigin-
lega bara eitthvað að föndra,“ segir
hann.
Þó er það svo að myndlistargeir-
inn gerir að jafnaði skýrari kröfur um
menntun og hugmyndafræðilega
nálgun en til að mynda poppheim-
urinn. Jónsi segist hafa orðið var við
þetta. „Ekki á neikvæðan hátt. Fyrst
Jónsi í Sigur Rós er mættur til landsins
eftir árs langt tónleikaferðalag. Tónleikar
númer 99 verða á milli jóla og nýárs. Hann
og Alex Somers eru að koma sér fyrir í
íbúð í Þingholtunum og næst á dagskrá er
að sparka Sigur Rós aftur í gang, en þar á
bæ hafa allir verið í barneignum.
Á nærbuxum
með kassagítar
„Þeir
eru
bara að
hrúga niður
börnum,
strákarnir.
Skrýtin virðist hún í fyrstu, líkt og
titillinn, skáldsagan Handritið að
kvikmynd Arnar Featherby og Jóns
Magnússonar um uppnámið á veit-
ingahúsinu eftir Jenný Alexson, eftir
Braga Ólafsson. Frásögnin er mjög
ruglingsleg, með aragrúa innskots-
setninga, hliðarfrásagna og auka-
persóna, sem gerir að verkum að les-
anda finnst oft eins og hann sé að
missa þráðinn. Maður fær jafnvel þá
flugu í höfuðið að Bragi vilji kannski
að bókin verði ein þeirra skáldsagna
sem margir vita einhver deili á, færri
hafi lesið í og enn færri hafi lesið til
enda.
Í sögunni segir frá vinunum Erni
Featherby og Jóni Magnússyni sem
fara sjóleiðina til Englands til að ná í
arf sem þeim fyrrnefnda fellur í skaut
við fráfall föður Arnar: tæplega tvö
hundruð pör af mokkasínum. Í far-
angrinum er handrit að kvikmynd
sem þeir ætla að vinna að í ferðinni.
Báðir eru rétt skriðnir inn á ellilífeyr-
isaldurinn og eimir enn af beiskju
innra með þeim yfir því að þjóðin
hafi ekki tekið þeim opnum örm-
um sem listamönnum fyrir margt
löngu. Örn starfar sem skjalaþýðandi
og er ókvæntur og barnlaus, Jón er
bókavörður, menntaður kvikmynda-
gerðarmaður, og á einn son, ljóð-
skáldið Sturlu Jón sem var söguhetja
síðustu skáldsögu Braga, Sendiherr-
ans, og kemur nokkuð við sögu hér.
Sögumaður er sú Jenný sem vísað er
til í bókarheiti, fyrrverandi mágkona
Jóns.
En ferðalag Arnar og Jóns og
handritavinnan er einungis það sem
bók Braga fjallar um á yfirborðinu.
Inn í frásögnina fléttast aðrar sögur
og atburðir, til dæmis þorskastríð-
ið, heimkoma handritanna 1971 og
hin svokallaða útrás í byrjun þess-
arar aldar, og allt þjónar þetta þeim
tilgangi að vera undirlag meginum-
fjöllunarefnis þessarar flóknu skáld-
sögu, sem frá mínum bæjardyrum
séð er fyrirbærið skáldskapur. Hvað
sé skáldað og hvað ekki; hvað gerðist
„raunverulega“ og hvað ekki; hvort
þessi texti eða hinn spretti einfald-
lega úr hugarfylgsnum þess sem
skrifar, hvort hann hafi heimildir fyr-
ir einhverju, sumu, mörgu – og hvort
eitthvað sé jafnvel stolið (eins og les-
endur Sendiherrans muna líklega
var Bragi einnig á svipuðum slóðum
þar).
Bók sem þessari verða aldrei
gerð tilhlýðileg skil í því takmarkaði
plássi sem hér er í boði. En þá að síð-
ustu þetta: Þótt lesandinn sé á mörk-
um þess að týnast týnir Bragi eng-
um þeirra þráða sem hann spinnur.
Eins og í flestum af sínum fyrri skáld-
sögum tekst höfundinum að koma
lesandanum á óvart allt fram á síð-
ustu blaðsíðu. Húmorinn vellur sem
fyrr af textanum, persónur eru vel
skapaðar og aðstæðurnar sem þær
eru settar inn í og samtöl þeirra oft
átakanlega vandræðaleg og fyndin.
Handritið að kvikmynd ... staðfestir
enn á ný hversu frábær rithöfundur
Bragi Ólafsson er.
Kristján Hrafn Guðmundsson
Skáldsaga Handritið að kvikmynd Arnar
Featherby og Jóns Magnússonar
um uppnámið á veitingahúsinu
eftir Jenný Alexson
Bragi Ólafsson
Útgefandi: Mál og menning.
464 blaðsíður
Bragi Ólafsson „Húmorinn vellur sem
fyrr af textanum, persónur eru vel skapaðar
og aðstæðurnar sem þær eru settar inn í og
samtöl þeirra oft átakanlega vandræðaleg
og fyndin,“ segir gagnrýnandi.
Sigtryggur Ari Jóhannsson
blaðamaður skrifar sigtryggur@dv.is
KVIKMYND
Harry Potter and the
Deadly Hollows: Part I
Tiltölulega lítið virð-
ist gerast á þessum
150 mínútum,
þannig að maður
hallast að því að þessi skipting hafi verið
ákvörðun markaðsfólksins, svo hægt
væri að græða vel á tveimur kvikmynd-
um í stað einnar.
KVIKMYND
The Joneses
Mynd sem vantar
allt hjarta í og
erfitt er að tengjast
sögupersónunum.
Kaldhæðni að
mynd um fjölskyldu
sem er gangandi
auglýsing virki eins og auglýsing.
mælir ekki með...